بازار خودرو در انتظار انفجار دوباره قیمت ها

به گزارش کسب و کار نیوز، «ایران‌خودرو» و «سایپا» در شرایطی اولین طرح مشارکت در تولید و دومین طرح پیش‌فروش محصولات خود در سال جاری را کلید زدند که خبری از اجرای مرحله دوم فروش فوق‌العاده نیست. دلیل تعلل در اجرای طرح فروش فوق‌العاده بلاتکلیفی در اعلام قیمت‌های جدید ازسوی شورای رقابت است زیرا در این طرح باید قیمت های قطعی برای خریداران اعلام شود. دو ماه از سخنان و وعده رئیس سازمان حمایت می گذرد که در نشستی خبری اعلام کرد: «معامله بیشتر از افزایش قیمت ۱۰ درصد در بازار برای خودروهای صفر ممنوع است. پس حداکثر قیمت مجاز در کف بازار قیمت درب کارخانه به علاوه ۱۰ درصد سود خرده فروشی است.» این وعده ۲ ماه پیش عباس تابش بود که افزود: «قیمت خودرو باید حداکثر ۱۰ درصد بالاتر از قیمت کارخانه باشد.» این در حالی است که دو ماه می گذرد و مشاهدات نشان می دهد که فاصله قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار بین ۶۹ تا ۱۱۳ درصد در مدل های مختلف است.

عرضه ناچیز خودرو به بازار

خودروسازان مکلف شده اند تا پایان امسال یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو به بازار عرضه کنند که ۶۰ درصد بابت تعهدات معوق و ۴۰ درصد بابت فروش جدید است. طبق این تعهد خودروسازان باید در این چهارماهه ۴۰۰ هزار خودرو به بازار عرضه می کردند؛ اما روند عرضه خودروسازان چگونه پیش می رود؟ مشاهدات نشان می دهد یک چهارم این خودرو هم به بازار عرضه نشده زیرا اگر عرضه می شد فاصله قیمتی کارخانه ای خودرو تا بازار آزاد کاهش می یافت.
سعید مدنی، مدیرعامل پیشین سایپا نیز در ارتباط با چرایی برگزار نشدن مرحله دوم فروش فوق‌العاده توسط خودروسازان می‌گوید: «شرکت‌های خودروساز با توجه به شرایط حاکم به دنبال این هستند تا فروش فوق‌العاده را با قیمت‌های جدید برگزار کنند. تعلل شورای رقابت سبب شده تا آنها نیز از برگزاری مرحله دوم فروش فوق‌العاده شانه خالی کنند.» بنابراین به نظر می رسد شورای رقابت زیان شرکت های خودرویازی را از جیب مردم بپردازد و قیمت ها را بالا ببرد. آیا ما باید منتظر انفجار قیمت ها در بازار خودرو نیز باشیم؟ «کسب و کار» در گفتگو با یک کارشناس، این مساله را بررسی می کند.

درس ناکامی برای صنعت خودروسازی

امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو
واقعیت این است که هیچ کسی در کوتاه مدت نمی تواند راه حلی بدهد که مصرف کننده خودرو از قیمت های بالای خودرو رهایی یابد. هر کسی مدعی کاهش قیمت خودرو به نفع مردم است، امید واهی می دهد و متاسفانه کسانی که این امیدهای غیرواقعی را می دهند چون مساله اصلی را به تعویق می اندازند روز به روز مساله پیچیده تر و غیرقابل حل تر خواهد شد. ماه هاست این هشدار ازسوی کارشناسان به سیاستگذار داده می شود ولی این در حالی است که مسئولان گوشی برای شنیدن ندارند. بنابراین وضع این بازار روز به روز بدتر می شود. نمونه آن قرعه کشی برای خرید خودرو است. آیا قرعه کشی مشکلی را حل کرد؟ یا نمونه دیگر آن، موضوع مالیات است که در حال حاضر مطرح می کنند؛ اما آیا گرفتن مالیات از خرید و فروش خودرو مشکلی را حل می کند؟ به طور قطع جواب منفی است. بماند که اجرایی کردن این کار نیز هزینه دارد. خیلی روراست می گویم که در کوتاه مدت نمی توان به حل مشکلات این صنعت پرداخت چون اصول اقتصاد را نمی شود با حرف حل کرد. راه حل اساسی این است که تولید بالا برود. تولید هم کی بالا می رود؟ زمانی که عملیات سودآور باشد و بشود سرمایه گذاری کرد. در حال حاضر با وضعیت موجود نه تنها سرمایه گذاری وجود ندارد، بلکه حتی سرمایه ها از این صنعت فراری اند. مساله هم کاملا واضح است. وقتی این صنعت زیان می دهد، مشخص است که سرمایه فرار می کند. وقتی به شما بگویند که در بورس طی یک ماه سود می کنی، سرمایه ات را به بازاری ببر که نه تنها سود نمی کنی، بلکه آخر سال هم باید ضرر بدهی، آیا این کار را می کنی؟ این اوضاع ادامه دارد و بدتر هم می شود چون ما چالش های جدید هم داریم. به طور مثال وقتی پراید را حذف می کنیم، جایگزین آن یعنی تیبا نیاز به تکنولوژی بالاتر دارد و درنتیجه نیازمند افزایش سرمایه اید و ظرفیت تولید کاهش پیدا می کند. بماند که اخیرا به یک مشکل بزرگ تر برخورد کرده ایم. آن هم این است که تورم بسیار شدید داریم که این بسیار خطرناک است. در وضعیتی که تورم شدید داریم هیچ کسی به دنبال تولید نیست و همه به دنبال دلال بازی اند. چون شما اگر بخواهید فولادی را بخرید و آن را نگه دارید و همان طور بفروشید، راحت تر فروش می رود تا آن را بخرید و یک قطعه بسازید و بعد تحویل خودروساز بدهید و خودروساز ۶ ماه بعد پول آن را به شما بدهد. بنابراین اگر این شرایط ادامه پیدا کند و هرچقدر دیرتر به روش های اصولی بازگشت کنیم، موضوع پیچیده تر و خسارت بیشتری به مردم وارد می شود. در حال حاضر وضعیت نسبت به گذشته بسیار پیچیده تر هم می شود. ضمنا از سوی دیگر مسئولان کمتر جرات می کنند که بگویند قیمت را آزاد کنید چون در بخش های دیگر تنش های بسیار زیادی داریم و کسی جرات نمی کند در این وضعیت تنشی به نام «آزادسازی قیمت خودرو» را هم گردن بگیرد لذا موضوع به تدریج پیچیده تر و کشدارتر می شود و کسی زیر بار آن نمی رود. چرا قیمت خودرو را مسکوت گذاشته اند و کسی جرات نمی کند بالا ببرد؟ همه می دانند که اقتصاد این صنعت اشکال دارد ولی به لحاظ سیاسی و تنش اجتماعی است که جرات نمی کنند. اگر قیمت را آزاد کنند این تنش اجتماعی تبدیل به تنش اقتصادی می شود. تنش اقتصادی باعث کاهش ظرفیت و سپس تنش بیشتر در بازار می شود. این تنش در بازار باعث تنش بیشتر در مردم می شود و یک حلقه کاملا باطل ادامه پیدا می کند و تقویت شونده ما را به باتلاق عمیق می کشاند. هرچند این صنعت هنوز در این باتلاق به طور کامل فرونرفته و نابود نشده ولی دارد نفس های آخر خود را می کشد. اینکه تا کجا پیش رود هنز مشخص نیست. ۴۰ هزار میلیاد تومان زیانی که به این صنعت خورده و همین الان هم ۴ ماه از سال گذشته و هنوز دارد زیان می کند و به همین دلایل مشخص است که دارد نفس های آخر خود را می کشد. از طرف دیگر در فضای تورمی بسیار شدیدی قرار گرفته ایم که قیمت ها هر روز دارد بالا می رود. قیمت فولاد که با دستور دولت بالا و پایین نمی رود. بلکه با قیمت ارز است که بالا و پایین می شود. حتی اگر دستور هم بدهند باز هم فایده ندارد چون آن کار خود را می کند. شمش آلومینیوم و شمش مس کار خود را می کنند و اگر به غیر از این هم باشد که آنجا هم خراب می شود. بنابراین این صنعت نفس های آخر خود را می کشد با این وضع و سیاست گذاری ای که آقایون انجام می دهند.