سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مینا حسینی
به گزارش کسب و کار نیوز، هر روز نهادی سر بر می‌آورد و شعار حمایت از این کسب‌وکارها را سر می‌دهد؛ در حالی که از حرف تا عمل آنها فرسنگ‌ها راه است. مجوزهای دولتی و برخی فرایندهای دست‌وپاگیر به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های متقاضیان راه‌اندازی این نوع کسب‌وکارها حقیقتی است که در کشور وجود دارد. در گزارش ۲۰۱۸ شاخص جهانی سهولت کسب‌وکار، رتبه کشور ما ۱۲۴ در میان ۱۸۶ کشور است. این مساله مخصوصا در کسب‌وکارهای نوپا محسوس‌تر است؛ چراکه موضوع فعالیت خیلی از این کسب‌وکارها بین‌وزارتخانه‌ای است. بنابراین برای متقاضیان سردرگمی ایجاد کرده است و در بخش دولتی بعضا با بسیاری از این فعالیت‌های نو آشنا نیستند و به جای حل مساله، تصمیم می‌گیرند صورت‌مساله را پاک کنند. از طرفی سرعت دستگاه‌های اجرایی برای درک و آشنایی با کسب‌وکارهای نوپا از رشد این کسب‌وکارها در کشور کندتر است و این یعنی وقتی یک مساله به بحران تبدیل شد، می‌خواهیم برای آن تصمیم بگیریم و همیشه در بحران‌ها بازهم این کسب‌وکارهای نوپا بوده‌اند که قربانی شده‌اند. جالب اینجاست که از طرفی در بسیاری از موارد ما اصلا نیازی به الزام به دریافت مجوزهای گوناگون نداریم و فقط کافی است ضوابط و شرایط و حدود را مشخص و بعد نظارت را تقویت کنیم تا با قوانین بازدارنده مانع از ایجاد مسائل پیرامونی آن شویم؛ اما گاهی همین قوانین دست‌اندازهایی را در مسیر کسب‌وکارهای نوپا قرار می‌دهند که خود نیاز به اصلاح دارند. پس باید باز نقطه را گذاشت و به سر خط رفت و نوشت: «هم‌اکنون وقت تسهیل قوانین است.» در حال حاضر طرح تسهیل فعالیت کسب‌وکارهای نوپا توسط فراکسیون زیست‌بوم فناوری و نوآوری مجلس در دست تهیه است. از مجلس خبر رسیده که رئیس این فراکسیون با تایید این خبر گفت: این طرح تا ۲ هفته دیگر با جمع‌آوری نظرات بخش‌های درگیر با این موضوع تهیه خواهد شد. فاطمه حسینی در مورد این طرح و مراحل تهیه آن گفت: «فراکسیون زیست‌بوم فناوری و نوآوری مجلس جلسه‌ای را به منظور تهیه طرحی برای فعالیت کسب‌وکارهای نوپا در مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار کرد. در این جلسه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت فناوری و اطلاعات و ارتباطات، مرکز پژوهش‌های مجلس، دفتر اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس و دفتر فناوری مرکز پژوهش ها حضور داشتند. در آن جلسه تکالیفی برای هر کدام از دستگاه‌ها تعیین و به آنان محول شد. همچنین زمانی را نیز به‌منظور ارائه تکالیف‌شان به فراکسیون تعیین کردیم یعنی ۱۴ آبان ماه این زمان به پایان رسید و دستگاه‌ها باید گزارش‌ها وموارد محول شده به آنان را به ما ارائه دهند. از همین رو تا ۲ هفته آینده با جمع‌آوری نظرات و گزارش‌ها طرحی جامع و کامل در زمینه فعالیت کسب‌وکارهای نوپا تهیه و تدوین می‌شود.» او در خصوص هدف تهیه این طرح، گفت: «این طرح قرار است برای حمایت و تسهیل فعالیت استارت‌آپ‌ها تهیه شود. طیف وسیعی از چالش‌ها برای فعالیت این نوع کسب‌وکارها وجود دارد که همه آنها را نمی‌توان در یک طرح گنجاند. اما سعی می‌کنیم به برخی از آن چالش‌ها بپردازیم. هدف ما این است تا این طرح زمینه‌ای برای رشد استارت‌آپ‌ها فراهم کند.» براساس گفته‌های حسینی هنوز بر سر مواد این طرح مناقشه وجود دارد و در جلسات گوناگون با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط در مورد آنها بحث می‌شود تا به جمع‌بندی مشخص برسند. حسینی در مورد اینکه آیا در جلسات شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها هم حضور داشتند، گفت: «در جلسه‌ای که برای تهیه طرح تشکیل داده بودیم، استارت‌آپ‌ها حضور نداشتند. آن جلسه، جلسه کارشناسی بود. وقتی طرح کامل و پخته‌تر شد از نظرهای استارت‌آپ‌ها نیز بهره‌مند می‌شویم. تا زمان اعلام وصول طرح در مجلس فرصت برای تکمیل و اعمال نظرات همه ذی‌نفعان وجود دارد.»
به این نکته توجه کنید که پیش از این هم ما از این طرح‌ها کم نداشته‌ایم. پس چرا هیچ‌کدام راه به جایی نمی‌برند؟ بر آن شدیم تا پاسخ این سوال را در گفتگو با یک کارشناس بیابیم. گفتگوی «کسب‌وکار» را در ادامه خواهید خواند.
شتاب‌زدگی در حمایت از استارت‌آپ‌ها
شهاب جوانمردی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران
طرح‌های شتاب‌زده مانند طرح تسهیل فعالیت کسب‌وکارهای نوین که توسط فراکسیون زیست‌بوم فناوری و نوآوری مجلس در دست تهیه است، دردی از این کسب‌وکارها دوا نخواهد کرد. یا باید موضوعی به صورت اساسی در اسناد بالادستی کشور که فرایند تدوین منظمی طی کرده است مطرح شود، مثلا فرض کنید در مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی مطرح شود و یا از سمت سران قوا باشد یا در قوانین مالیاتی کشور یا در قوانین بودجه‌ای کشور جانمایی شود. هر طرحی جز این هیچ کارآمدی‌ای نخواهد داشت. نتیجه چندین جلسه با تشکل‌ها و شرکت‌های مختلف و پرسیدن مسائل آنها هیچ‌گاه منجر به یک برنامه موثر برای پیشبرد کسب و کار آنها نمی‌شود. پیشنهاد من این است که نمایندگان محترم مجلس به جای این کار، وقت و انرژی خود را روی قانون تجارت بگذارند و هر چیز را که می‌خواهند اعمال و اصلاح کنند باید ابتدا به سراغ اصلاح قانون تجارت بروند. اگر یک قانون تجارت خوب و جامع داشته باشیم همه این موارد را پوشش می‌دهد و به همین دلیل به این کار اعتقادی ندارم. ما نمی‌توانیم قوانین متعارض داشته باشیم. برای تسهیل فعالیت این کسب و کارها باید قانون تجارت را درست و اصلاح کنند و هر بندی لازم است در قانون تجارت بیاورند. یا قانون مالیات‌ها را به درستی تعبیر کنند. ما از یک طرف می‌خواهیم روی تسهیل‌گری کار کنیم، از آن طرف چند قانون دیگر می‌گذاریم که اینها هر کدام یک سد و مانع جدیدی ایجاد می‌کند. بنابراین باید ترجیح بدهیم که یک کار انجام شود و آن کار خوب انجام شود به جای اینکه مداوم قانون‌های زیاد و متعارض و متناقض داشته باشیم. در قانون تجارت خیلی از الزامات کسب و کارهای نوین دیده نشده است. مثلا در بحث ورشکستگی، فعالیت‌های کسب و کاری قبل از تاسیس شرکت موانعی برای این کسب و کارها وجود دارد و به همین دلیل این اکوسیستم نمی‌تواند در کشور ما شکل بگیرد. مثلا یک وزارتخانه طرح «نوآفرین» را مطرح می‌کند؛ ولی واقعیت این است که به‌طور جدی بقیه ارکان از این طرح حمایت نمی‌کنند.
