کاهش اثربخشی تخفیف‌های مالیاتی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز،  چند سالی می‌شود که دولت روی موضوع افزایش میزان درآمدهای مالیاتی متمرکز است. کاری که البته در بسیاری از کشورهای توسعه یافته محقق شده است. به اعتقاد کارشناسان درآمد عمده کشورهای توسعه یافته از طریق مالیات تامین می‌شود و دولت‌ها با تکیه بر این درآمد هزینه‌های خود را تامین می‌کنند. راه‌های دریافت این مالیان و نحوه اتخاذ آن نیز روشن شده است. در کشور ما نیز طی چند ماه اخیر تلاش بر این است که با عملیاتی کردن مالیات بر عایدی سرمایه بخش زیادی از درآمدهای مالیاتی را محقق سازند. راهکار دیگر جلوگیری از فرار مالیاتی است. اما مسئله این است که طولانی شدن مدت زمان پیگیری این نوع مطالبات، خیلی‌ها را نسبت به عملیاتی شدن آن ناامید کرده است. موضوع دیگر تخفیف مالیاتی بنگاه‌ها است که باید دید چه اثری از آن در بهبود شرایط فعلی و افزایش میزان تولید، دیده می‌شود.
بر اساس گزارش های موجود، با وجود سهم عمده‌ای که مالیات در بودجه سال آینده خواهد داشت، برای بنگاه‌ها تخفیف مالیاتی و کاهش ضرایب در نظر گرفته شده تا بتواند کمکی به تولید باشد.
افزایش درآمدهای مالیاتی از محل ممانعت از فرارها و معافیت‌های مالیاتی و همچنین پایه‌های جدید از منابع پیش‌بینی شده برای جایگزینی نفت است.این در حالی است که بنه بر اعلام نوبخت – رئیس سازمان برنامه و بودجه – مالیات در دو بخش بنگاه و خانوار در بودجه سال آینده دیده خواهد شد که در مورد بنگاه‌ها برای حمایت از تولید حتی قرار است تخفیفات مالیاتی و کاهش ضرایب مالیاتی در نظر گرفته شود.
آنطور که نوبخت توضیح داد قرار است افزایش پایه‌های مالیاتی اعمال شود که مالیات بر عایدی سرمایه مورد توجه قرار دارد ودر قالب لایحه بودجه به مجلس خواهد رفت.

کمیل طیبی، کارشناس اقتصادی

افزایش مالیات با تولید بیشتر

در حال حاضر به دلیل فرار مالیاتی گسترده، بنگاه‌های تولیدی منبع مهم درآمدهای مالیاتی به شمار می‌روند و بار مالیات نیز عمدتا روی دوش آنان است. در صورتی که با بحرانی که در بنگاه‌ها وجود دارد و مشکلات حاصل از ورشکستگی و یا حتی تعطیلی آنها، اخذ مالیات معنایی ندارد. اگر بنگاه‌ها مشمول تخفیف مالیاتی شوند، هم تولید افزایش پیدا می‌کند و هم درآمد بنگاه‌ها بیشتر خواهد شد که بعد از آن می‌توان از بنگاه مالیات گرفت. به عبارتی تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی در حال حاضر یک وسیله برای کسب درآمد مالیاتی از طریق تولید بیشتر در ماه‌های آینده است که سیاستی بلندمدت است و در آینده نتیجه می‌دهد. هدف دولت کمک به بنگاه‌ها برای خروج از رکود و رونق تولید است. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که علی‌رغم اعطای این معافیت ها و تخفیف‌ها به بنگاه‌های تولیدی؛ بسیاری از آنها افزایش تولید نداشته و یا درآمد واقعی خود را از دولتف پنهان می‌کنند. این مشکل یعنی انحراف منابع مالیاتی به دلیل عدم شفاف سازی در نظام مالیاتی و روش‌های معیوب مالیات ستانی است. به عبارتی نظام مالیاتی کارا و شفاف نیست. به همین دلیل بخشی از فرارهای مالیاتی به همین تخفیف‌ها و معافیت‌های ناروا و غیراثربخش به بنگاه‌ها بر می‌گردد. وقتی نظام مالیاتی شفاف نباشد، کارایی و اثربخشی معافیت و تخفیف مالیاتی کاهش پیدا خواهد کرد که در حال حاضر هم همینطور است.