رانت‌های میلیاردی در توزیع دارو

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، در همین رابطه معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی با اشاره به سوء استفاده از مُهر پزشکان جهت نسخه کردن برخی داروهای گران قیمت و وارداتی، گفت: جهت جلوگیری از این موضوع، تا پایان امسال همه پزشکان به امضای الکترونیک دسترسی خواهند داشت.
دکتر محمد جهانگیری درباره پزشکانی که برخی داروهای وارداتی گران قیمت را نسخه می‌کنند، گفت: تقریباً در هر روز ۳ الی ۴ نامه را ارجاع می‌دهم که پزشکان به ما اطلاع رسانی کردند که از مهرشان سوء استفاده شده است و ما این موضوع را هم از نظر قضایی و هم در حوزه وزارتی پیگیری می‌کنیم.
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره اقدامات انجام شده جهت جلوگیری از جعل مُهر پزشکان، ادامه داد: ما برای جلوگیری از جعل مهر پزشکان اقدام به ایجاد امضای الکترونیک برای همه پزشکان کرده‌ایم که این موضوع در حال انجام است و تا پایان سال تمام پزشکان به امضای الکترونیک دسترسی خواهند داشت.
همچنین وزیر بهداشت نیز با اشاره به مشکلاتی که در فرآیند تامین دارو در بازار وجود دارد، گفته تمام داروها و مواد اولیه دارویی وارداتی به نوعی با مشکل تحریم مواجه شده است. مشکلاتی که البته به این سودجویی‌ها دامن زده است. اما حال سوال این است که چگونه می‌توان مشکلات موجود را حل کرد؟ و یا این مسئله در شرایط تحریمی فعلی چگونه قابل حل است؟
البته سوء استفاده از گرانی دارو به همین موضوع ختم نمی‌شود. همانطور که وزیر بهداشت نیز چند وقت پیش اظهار کرده بود، رانت و فساد گسترده‌ای در پس این بخش قرار دارد که موجب تشکیل بازار سیاه دارو شده است. از احتکار دارو گرفته تا عرضه داروهای تقلبی از جمله این تخلفات است که البته مقابله با آن کار سختی شده است. موضوع سرنوشت نامعلوم یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز تخصیصی به تجهیزات پزشکی و نیز رانت و فساد در حوزه سلامت و اخلال در بازار دارو که چندی پیش به میان آمد، نمونه‌ای از این مسائل است.
از جمله شگردهای متخلفان خرید دارو با نرخ دولتی و فروش در بازار آزاد است. به عنوان مثال برخی از شرکت‌ها با کرایه دفترچه‌های مردم به اسم آنها از پزشک نسخه‌ای برای دارو می‌گیرند و بعد از دریافت آن، در بازار با قیمت آزاد به فروش می‌رسانند.

ناصر ریاحی عضو اتاق بازرگانی تهران

تعارض منافع در صنعت دارو

یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود در صنعت دارو، معایب ساختاری در این حوزه است. به طوری که در حوزه دارو و غذا تعارض منافع بین بخش‌های مختلف وجود دارد. چرا که برخی از دست اندرکاران این حوزه در کار تجارت دارو فعالیت دارند و همین تعارض باعث سوء‌استفاده‌ها می‌شود که البته به نظر می‌رسد در حال اصلاح شدن باشد. اما مسئله مهمتر از این، تخصیص ارز دولتی به شرکت‌های وارداتی دارو است که باعث می‌شود در نهایت سود حاصل از ارز دولتی به جیب مصرف کننده نرسد. همان اتفاقی که در ارتباط با کالاهای اساسی رخ داد و ما شاهد آن بودیم. در حالی که اگر این حمایت‌های مالی به طور مستقیم از مصرف کننده و بیمار صورت می‌گرفت، شاهد رانت های میلیاردی در چرخه توزیع داروها نبودیم. اما بی‌توجهی به این مقوله مهم باعث شده که بازار سیاهی در توزیع دارو شکل بگیرد و البته این مسئله با بگیر و ببند و یا حتی اصلاحات اساسی مثل ایجاد امضای الکترونیک برای همه پزشکان حل نمی‌شود. دولت در نظارت بر بازار طی ماه های اخیر موفق نبوده. پس مشکل رانت در خصوص صنعت دارو که تقاضا و سود کلانی دارد، با نظارت حل نخواهد شد. بلکه مسئله اساسی توقف تخصیص ارز دولتی به شرکت‌ها و در عوض اعطای مابه التفاوت آن به بیماران است.