شایلی قرایی
همچنین با گرانی نرخ ارز قاچاقچیها فعالیت خود را در این بازار بیشتر کردند و با واردات قاچاق سیگار به کشور تامینکننده نیاز خریداران این کالا شدهاند. براساس آمار ارائهشده از فروردین ماه سال جاری تا به امروز واردات قانونی سیگار به کشور انجام نشده و تمام سیگارهای موجود در بازار به صورت قاچاق وارد کشور شدهاند.
به عبارتی رویه صفر بودن میزان واردات سیگار از ابتدای سال تاکنون ثابت مانده و هر آنچه سیگار وارد میشود، قاچاق است. طی ۴ ماهه نخست سال جاری براساس برآوردهای صورتگرفته، میزان قاچاق سیگار رقمی معادل ۲ میلیارد و ۱۲۰ میلیون نخ بوده و این در حالی است که براساس آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، میزان واردات رسمی سیگار همچنان روی خط صفر میل میکند.
میزان صادرات محصولات دخانی طی ۴ ماهه نخست سال جاری بهگونهای بوده که تنباکوی سنتی رشد ۴۲۵ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه میکند و تنباکوی معسل نیز رشدی ۱۰۵ درصدی را طی مدت مذکور داشته است.
این در حالی است که صادرات توتون تا پایان تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۵۱ درصدی را تجربه کرده و میزان صادرات سیگار نسبت به سال گذشته ثابت مانده است.
درباره واردات محصولات دخانی نیز باید اعلام کرد که تنباکوی معسل با کاهش واردات ۵۶ درصدی روبهرو شده و درباره سیگار از ابتدای سال تاکنون واردات رسمی صفر بوده است. در حال حاضر تعداد واحدهای فعال دخانی در بخش سیگار ۱۸ واحد و در حوزه تنباکو ۲۸ واحد است که جمعا ۴۶ واحد فعال دخانی را شامل میشود.
در این رابطه مدیرکل پیشگیری و نظارت بر امور مبارزه با قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی با بیان اینکه ایران بازار بزرگ مصرف سیگارهای وارداتی از کشورهای همسایه است، گفت: سیگار مضر است؛ اما ضرر مصرف سیگار قاچاق به مراتب بیشتر است. سیدعبدالمجید اجتهادی اظهار کرد: «اگر گرانی سیگار ناشی از سوداگری افراد نباشد، اقدامی مناسب است.»
وی گران شدن سیگار را موجب کاهش مصرف دانست و گفت: «در سالهای اخیر در قانون برنامه و بودجه سنواتی تلاش میشود سیگار افزایش قیمت پیدا کند تا هم مصرف کاهش یابد و هم برخی خدمات از محل این عوارض در راستای مبارزه با گسترش دخانیات مدیریت شود.»
اجتهادی با بیان این مطلب افزود: «بخش عمده سیگار مصرفی در ایران، در داخل کشور تولید میشود و شرکتهای واردکننده ملزم به تولید این کالا در کشورمان شدند.» این مقام مسئول در سازمان تعزیرات حکومتی با اعلام اینکه مواد اولیه سیگارهای تولیدی از خارج وارد میشود، گفت: «با توجه به نوسانات ارز، قیمت تمامشده واردات مواد اولیه سیگار و قیمت نهایی افزایش پیدا میکند.» اجتهادی تصریح کرد: «هرگونه افزایش قیمت سیگار اگر ناظر بر مصرفکننده نهایی باشد، موفق خواهیم بود.»
آشفتهبازار قیمت سیگار
حمید امیرآبادی، فعال بازار دخانیات
با توجه به افزایش نرخ ارز و ثبات نداشتن آن، بازار سیگار شاهد آشفتهبازار تعیین قیمت شده و هر فروشندهای برای خود هر مقدار بخواهد روی سیگار میگذارد. به عبارتی در بازار قیمتگذاری سیگار هر کسی ساز خودش را میزند. به عنوان مثال سیگار مارلبورو فیلتر پلاس که تا قبل از نوسانات ارز ۱۵ هزار تومان قیمت داشت، امروز از ۲۲ هزار تومان تا ۳۰ هزار تومان قیمت متغیر دارد و قیمت آن در یک فروشگاه با فروشگاه دیگر فرق میکند. با توجه به افزایش دلار و ارز صرفه قاچاق سیگار بسیار زیاد است و به همین دلیل مشاهده میکنیم که از ابتدای سال تاکنون حتی یک نخ سیگار هم از مرزها به صورت قانونی وارد کشور نشده است. سیگارهای خارجی که وارد ایران میشوند و به دست فروشندگان میرسند با قیمتهای گرانی خریداری شدهاند و برای اینکه واردکننده و فروشنده سود کنند باید خریدار از جیبش مایه بگذارد.
این در حالی است که سیگارهای داخلی نیز از این رویه پیروی کردهاند و افزایش قیمت شامل این سیگارها هم شده است. علاوه بر تاثیر افزایش نرخ ارز بر قیمت سیگار، سودجویان بازار این محصول هم دست به کار شدهاند و با احتکار و گرانی غیرقانونی موجبات افزایش قیمتها را کلید زدهاند تا تقاضا برای سیگارهای گرانقیمت کاهش پیدا کند و مصرفکنندگان و خریداران به سمت سیگارهای ارزانتر بروند. هرچند سیگارهای ارزانتر هم به دلیل افزایش تقاضا از گرانی در امان نماندهاند. درست است که مصرف سیگار مضر است و نباید برای آن تسهیلات در نظر گرفت، اما با این رویه میلیاردها دلار ارز کشور برای قاچاق سیگار هدر میرود و اگر امروز برای آن راهکاری نداشته باشیم، ارزی که از کشور خارج و قاچاقی که در این حوزه انجام میشود ضربه سنگینی به اقتصاد وارد خواهد کرد.
اتفاقاتی که در این بازار افتاده متوجه توزیعکنندگان است
محمدرضا تاجدار، رئیس هیاتمدیره انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی
گرانی سیگار به دلایل مختلف اتفاق افتاده است، اما نکتهای که در ابتدا باید به آن اشاره شود، این است که گرانی سیگار موجب کاهش مصرف آن نخواهد شد و فقط فعالیت قاچاقچیان را رونق خواهد داد. امروز در شرایطی قرار داریم که قاچاق سیگار رونق پیدا کرده و افزایش و گرانی قیمت این کالا به قاچاق دامن زده است. امروز پولهای سرگردان به دلیل صرفهای که واردات سیگار دارد وارد این عرصه شدهاند که پس از واردات غیرقانونی سیگارهای خریداریشده را به انبارها منتقل کردهاند و این امر موجب التهاب در بازار سیگار شده است.
در حال حاضر باید نهادهایی که مسئول نظارت بر این بازار هستند، ورود کنند و بازار را تحت کنترل درآورند. سازمان تعزیرات و وزارت صنعت، معدن و تجارت متولی این امر هستند و باید با متخلفان برخورد کنند، چراکه فروشندگان و خردهفروشان بازار هم تمایلی به این افزایش قیمت و گرانیها ندارند و اتفاقاتی که در این بازار افتاده متوجه توزیعکنندگان است.