سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، با این حال منابع مالیاتی هنوز به اندازه‌ای نیست که بشود روی آن به عنوان منبع اصلی درآمد اقتصاد کشور حساب کرد. ازاینرو کارشناسان برای تغییر این رویه راهکار مهم ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد را پیشنهاد می‌کنند که خود به چند اقدام مهم وابسته است؛ ۱. تغییر ترکیب درآمدهای مالیاتی، ۲. برقراری عدالت مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، ۳. تکیه بر درآمدهای مالیاتی به جای درآمدهای نفتی در اداره اقتصاد و همچنین توانایی توزیع ثروت در میان بخش‌های مختلف اقتصاد.
طبق بررسی‌های موجود برای اصلاح ساختارهای مالیاتی و ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد در کشورهای در حال توسعه اقداماتی دیگر هم لازم است که از جمله آن افزایش برابری در نظام مالیاتی، ایجاد محیط مناسب برای توسعه بخش خصوصی و همچنین تلاش برای افزایش درآمدهای وصولی است.
همانطور که در الگوی درآمدی کشورهای توسعه‌یافته نمایان است، نسبت تولید ناخالص داخلی برخی از این کشورها ۵ برابر نسبت درآمد مالیاتی ما به تولید ناخالص داخلی است و این البته در حالیست که ترکیب مالیاتی این کشورها نیز به سمتی بوده که به رشد درآمدهای مالیاتی منجر شده، مانند مالیات‌های مصرف و نیروی کار، اما در کشور ما این ترکیب تنها سهم مالیات بر ارزش افزوده و همچنین مالیات بر اشخاص حقوقی را دامن زده است و از سویی به فشار مالیاتی بر شرکت‌ها در بخش مالیات‌های مستقیم و تمرکز بر مالیات بر واردات در بخش مالیات‌های غیرمستقیم، منتهی شده است که نشان از ساختار مالیاتی نامطلوب دارد. به عبارتی افزایش درآمدهای مالیاتی در کشور در حالیست که بخش عمده‌ای از آن را شرکت‌ها پرداخت می‌کنند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته افزایش درآمدهای مالیاتی به شرکت‌ها فشاری وارد نمی‌کند. به همین دلیل است که بحث پرداخت و دریافت مالیات و همچنین نحوه استفاده از آن به یک نظام جامع نیاز دارد که البته با تبعیت از کشورهای توسعه‌یافته می‌توان آن را در کشور پیاده کرد.
محمدحسین برخوردار، عضو اتاق بازرگانی تهران:
کاهش فشار مالیاتی بر صنعت
نخستین اقدامی که برای ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد می‌توان کرد، این است که دولتمردان یک سیستم رهگیری فروش کالا راه بیندازند که اگر قاچاقی صورت گرفت مشخص شود و به فروش نرسد. کسانی هستند که اینک با یک موبایل کار می‌کنند و خرید و فروش بسیار دارند، در حالی که مالیاتی نمی‌دهند. وقتی این کد رهگیری وجود داشته باشد، جلوی کسانی که بی‌قانون هستند و از مالیات فرار‌ی‌اند، گرفته می‌شود و این یک مرحله مهم از ایجاد نظام مالیاتی و گرفتن مالیات است. مرحله بعدی برای اینکه مردم راه خود را پیدا کرده و آمادگی داشته باشند، این است که مالیات باید در جهت درست اعمال شود، مثلا در راستای پروژه‌های عمرانی باشد، دولت باید آنقدر کوچک باشد که مثل حالا مجبور نباشد بخشی از درآمدهای مالیاتی را صرف کارمندان دولتی کند. بنابراین دولت باید کوچک‌تر شود. در زمینه ترکیب مالیات‌ها نیز باید تغییراتی صورت بگیرد، برای مثال در بخش ارزش افزوده مالیات بر مصرف گرفته می‌شود، اما این نوع مالیات به خوبی پیاده نشده و برخی فرار مالیاتی دارند. مالیات در بخش ارزش افزوده باید اصلاح شود و یا شیوه دریافت آن طوری باشد که از مصرف‌کننده دریافت شود، نه… افزایش فشارهای مالیاتی نباید به صنعت و شرکت‌ها فشاری وارد سازد وگرنه اقتصاد ما که وابسته به فعالیت این شرکت‌هاست از دریافت مالیات زیاد از این شرکت‌ها در نهایت خود متضرر می‌شود.
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران:
ضرورت پرداخت صحیح مالیات بر ارزش افزوده
در رابطه با این موضوع اقدامات خوبی توسط دولت انجام شده و همچنین به دنبال آن طرح جامع مالیاتی مطرح است. اگر دولت بتواند این طرح را اجرا کند و اصناف هم به آن بپیوندند و صندوق‌های فروشی مستقر کنند که بتوانند اطلاعات قابل دسترسی داشته باشند، تا حدود زیادی این نظام کارآمد مالیاتی قابل حصول خواهد بود. در حال حاضر با اطلاعاتی که نظام بانکی از گردش حساب‌های بانکی به امور دارایی می‌دهد این موضوع تسهیل می‌شود. علاوه بر آن با توجه به قانونی که تصویب شده تخلف مالیاتی جرم محسوب می‌شود و زندان خواهد داشت. این هم می‌تواند نظام مالیاتی را از حالت سنتی خارج کرده و طرح نویی به آن ببخشد که در مجموع به رشد درآمدهای مالیاتی منجر می‌شود. اما چند مساله در این خصوص مطرح است؛ اول اینکه معافیت‌های مالیاتی یکسری ارگان‌ها و نهادها خود به خود باعث ایجاد تبعیض مالیاتی میان افراد شده و انگیزه بنگاه‌های اقتصادی برای پرداخت مالیات را کم کرده است و دیگر اینکه مالیات بر ارزش افزوده به روش صحیحی پرداخت نمی‌شود و بیشتر فشار آن روی تولید‌کننده است. میزان درآمدهای مالیاتی از ارزش افزوده ۵۰ درصد است و این البته خوب است ولی در این بخش باید کاری کرد که بنگاه‌های تولیدی مجبور نشوند خودشان مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند. در کل دنیا سهم شرکت‌ها و بنگاه‌ها در پرداخت مالیات ۳۰ درصد است. در کشور ما این سهم ۲۷ درصد است اما موضوع این است که برخی از بخش‌ها مانند اصناف، خدمات پزشکی، حمل و نقل و… از پرداخت مالیات حقه خودداری می‌کنند که این باعث فشار بر بنگاه‌های اقتصادی می‌شود.
به گزارش کسب و کار نیوز، با این حال منابع مالیاتی هنوز به اندازه‌ای نیست که بشود روی آن به عنوان منبع اصلی درآمد اقتصاد کشور حساب کرد. ازاینرو کارشناسان برای تغییر این رویه راهکار مهم ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد را پیشنهاد می‌کنند که خود به چند اقدام مهم وابسته است؛ ۱. تغییر ترکیب درآمدهای مالیاتی، ۲. برقراری عدالت مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، ۳. تکیه بر درآمدهای مالیاتی به جای درآمدهای نفتی در اداره اقتصاد و همچنین توانایی توزیع ثروت در میان بخش‌های مختلف اقتصاد.
طبق بررسی‌های موجود برای اصلاح ساختارهای مالیاتی و ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد در کشورهای در حال توسعه اقداماتی دیگر هم لازم است که از جمله آن افزایش برابری در نظام مالیاتی، ایجاد محیط مناسب برای توسعه بخش خصوصی و همچنین تلاش برای افزایش درآمدهای وصولی است.
همانطور که در الگوی درآمدی کشورهای توسعه‌یافته نمایان است، نسبت تولید ناخالص داخلی برخی از این کشورها ۵ برابر نسبت درآمد مالیاتی ما به تولید ناخالص داخلی است و این البته در حالیست که ترکیب مالیاتی این کشورها نیز به سمتی بوده که به رشد درآمدهای مالیاتی منجر شده، مانند مالیات‌های مصرف و نیروی کار، اما در کشور ما این ترکیب تنها سهم مالیات بر ارزش افزوده و همچنین مالیات بر اشخاص حقوقی را دامن زده است و از سویی به فشار مالیاتی بر شرکت‌ها در بخش مالیات‌های مستقیم و تمرکز بر مالیات بر واردات در بخش مالیات‌های غیرمستقیم، منتهی شده است که نشان از ساختار مالیاتی نامطلوب دارد. به عبارتی افزایش درآمدهای مالیاتی در کشور در حالیست که بخش عمده‌ای از آن را شرکت‌ها پرداخت می‌کنند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته افزایش درآمدهای مالیاتی به شرکت‌ها فشاری وارد نمی‌کند. به همین دلیل است که بحث پرداخت و دریافت مالیات و همچنین نحوه استفاده از آن به یک نظام جامع نیاز دارد که البته با تبعیت از کشورهای توسعه‌یافته می‌توان آن را در کشور پیاده کرد.
محمدحسین برخوردار، عضو اتاق بازرگانی تهران:
کاهش فشار مالیاتی بر صنعت
نخستین اقدامی که برای ایجاد یک نظام مالیاتی کارآمد می‌توان کرد، این است که دولتمردان یک سیستم رهگیری فروش کالا راه بیندازند که اگر قاچاقی صورت گرفت مشخص شود و به فروش نرسد. کسانی هستند که اینک با یک موبایل کار می‌کنند و خرید و فروش بسیار دارند، در حالی که مالیاتی نمی‌دهند. وقتی این کد رهگیری وجود داشته باشد، جلوی کسانی که بی‌قانون هستند و از مالیات فرار‌ی‌اند، گرفته می‌شود و این یک مرحله مهم از ایجاد نظام مالیاتی و گرفتن مالیات است. مرحله بعدی برای اینکه مردم راه خود را پیدا کرده و آمادگی داشته باشند، این است که مالیات باید در جهت درست اعمال شود، مثلا در راستای پروژه‌های عمرانی باشد، دولت باید آنقدر کوچک باشد که مثل حالا مجبور نباشد بخشی از درآمدهای مالیاتی را صرف کارمندان دولتی کند. بنابراین دولت باید کوچک‌تر شود. در زمینه ترکیب مالیات‌ها نیز باید تغییراتی صورت بگیرد، برای مثال در بخش ارزش افزوده مالیات بر مصرف گرفته می‌شود، اما این نوع مالیات به خوبی پیاده نشده و برخی فرار مالیاتی دارند. مالیات در بخش ارزش افزوده باید اصلاح شود و یا شیوه دریافت آن طوری باشد که از مصرف‌کننده دریافت شود، نه… افزایش فشارهای مالیاتی نباید به صنعت و شرکت‌ها فشاری وارد سازد وگرنه اقتصاد ما که وابسته به فعالیت این شرکت‌هاست از دریافت مالیات زیاد از این شرکت‌ها در نهایت خود متضرر می‌شود.
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران:
ضرورت پرداخت صحیح مالیات بر ارزش افزوده
در رابطه با این موضوع اقدامات خوبی توسط دولت انجام شده و همچنین به دنبال آن طرح جامع مالیاتی مطرح است. اگر دولت بتواند این طرح را اجرا کند و اصناف هم به آن بپیوندند و صندوق‌های فروشی مستقر کنند که بتوانند اطلاعات قابل دسترسی داشته باشند، تا حدود زیادی این نظام کارآمد مالیاتی قابل حصول خواهد بود. در حال حاضر با اطلاعاتی که نظام بانکی از گردش حساب‌های بانکی به امور دارایی می‌دهد این موضوع تسهیل می‌شود. علاوه بر آن با توجه به قانونی که تصویب شده تخلف مالیاتی جرم محسوب می‌شود و زندان خواهد داشت. این هم می‌تواند نظام مالیاتی را از حالت سنتی خارج کرده و طرح نویی به آن ببخشد که در مجموع به رشد درآمدهای مالیاتی منجر می‌شود. اما چند مساله در این خصوص مطرح است؛ اول اینکه معافیت‌های مالیاتی یکسری ارگان‌ها و نهادها خود به خود باعث ایجاد تبعیض مالیاتی میان افراد شده و انگیزه بنگاه‌های اقتصادی برای پرداخت مالیات را کم کرده است و دیگر اینکه مالیات بر ارزش افزوده به روش صحیحی پرداخت نمی‌شود و بیشتر فشار آن روی تولید‌کننده است. میزان درآمدهای مالیاتی از ارزش افزوده ۵۰ درصد است و این البته خوب است ولی در این بخش باید کاری کرد که بنگاه‌های تولیدی مجبور نشوند خودشان مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند. در کل دنیا سهم شرکت‌ها و بنگاه‌ها در پرداخت مالیات ۳۰ درصد است. در کشور ما این سهم ۲۷ درصد است اما موضوع این است که برخی از بخش‌ها مانند اصناف، خدمات پزشکی، حمل و نقل و… از پرداخت مالیات حقه خودداری می‌کنند که این باعث فشار بر بنگاه‌های اقتصادی می‌شود.
