آرزو صفائی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سلامت باروری به‌عنوان یکی از نمادهای توسعه هزاره سوم و جزئی از شاخص‌های بهداشتی محسوب می‌شود، گفت: این شاخص دارای جایگاه و اهمیت ویژه‌ای در برنامه‌های سلامت مادران کشور است.

وی ادامه داد: با توجه به بررسی‌های اداره مامائی معاونت درمان دانشگاه علوم‌پزشکی زنجان در سال‌های اخیر بارداری زنان در بازه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و بارداری در سنین زیر ۱۸ سال و بالای ۳۵ سال افزایش یافته است.

کارشناس ارشد مشاوره در مامائی افزود: از نظر علمی سن مناسب بارداری، بازه زمانی ۱۸ تا ۳۵ سال است. در چند دهه اخیر تعداد خانم‌های باردار بالای ۳۵ سال در ایران و جهان، رو به افزایش بوده است. از دیدگاه علت شناسی عوامل متعددی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر افزایش سن بارداری در زنان تاثیر دارد، در برخی از موارد با دادن آگاهی به خانواده‌ها در خصوص اهمیت موضوع، برنامه‌ریزی و مداخله موثر برای بارداری در سن مناسب از سوی زوجین انجام می‌پذیرد.

صفایی‌نژاد خاطرنشان کرد: به طور کلی بیشتر خانم‌های بالای ۳۵ سال، حاملگی را به خوبی پشت سر گذاشته و فرزندان سالمی به دنیا می‌آورند، ولی از نظر علمی و بالینی، بارداری در سنین بالای ۳۵ سال و زیر ۱۸ سال در برخی مواقع، با افزایش پیامدها و عواقب مادر و جنینی همراه است.

کارشناس اداره مامائی معاونت درمان دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان گفت: در سنین بالای ۳۵ سال احتمال ابتلا  به ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین، ناباروری، مشکلات جفت در حین بارداری، ابتلا به بیماری‌های مزمن در مادر (فشارخون، دیابت، کم‌خونی)، ایجاد بیماری‌های وابسته به بارداری (فشارخون بارداری، دیابت بارداری)، افزایش (سقط جنین، زایمان زودرس، وزن بالای زمان تولد، مرده‌زایی) و انجام عمل جراحی سزارین و عواقب ناشی از آن افزایش می‌یابد.

وی افزود: همچنین ممکن است به علت انرژی کم مادر، امر مراقبت از نوزاد و تربیت فرزند با مشکلاتی مواجه شود. بارداری در سنین پایین نیز با پیامدهای مادر و نوزادی همراه است. در مادران زیر ۱۸ سال، به دلیل کامل نشدن بلوغ، آمادگی کامل برای پذیرفتن نقش مادری کمرنگ‌تر است. در این مادران به علت عدم رشد کامل لگن، میزان سزارین افزایش می‌یابد و با توجه به این که فرآیند رشد و تکامل مادر کامل نشده است، بارداری با افزایش برداشت کلسیم از سیستم استخوانی مادر، در فرآیند رشد و استخوان‌سازی مادر اختلال ایجاد می‌کند.

این مسئول خاطرنشان کرد: با توجه به بررسی به عمل آمده در استان، بیشتر مرگ‌های مادری طی سال‌های اخیر در مادرانی که به روش سزارین زایمان کرده‌اند، دیده شده است. مادران داری بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل فشارخون مزمن، دیابت، کم‌خونی مزمن، فشارخون بارداری و دیابت بارداری بیشتر در معرض پیامدها و خطرات مادر و نوزادی قرار دارند.

وی افزود: این مادران بایستی نسبت به وضعیت پرخطر خود حساس باشند و به صورت ویژه جهت کنترل به مراکز بهداشتی و درمانی یا مطب‌های خصوصی مراجعه کنند. با توجه به موارد پیش‌گفت به صورت کلی مواردی نظیر مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی یا مطب‌های خصوصی و دریافت مراقبت پیش از بارداری حداقل سه ماه قبل از تصمیم به بارداری برنامه‌ریزی مناسب و اقدام به بارداری در سنین مناسب باروری (۱۸ تا ۳۵ سال)، دریافت مراقبت و انجام ارزیابی، شناسایی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای قبل از بارداری و در حین بارداری (به ویژه پرفشاری خون، دیابت ،کم‌خونی، تیروئید)، باروری ایمن به همه خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، توصیه می‌شود .

این مسئول افزود: بهبود وضعیت تغذیه‌ای و ریزمغذی‌ها و ذخیره انرژی مادر (مصرف اسید فولیک در قبل از بارداری و طول دوران بارداری، مصرف آهن و مولتی ویتامین در طول بارداری )، مراجعه به‌ مراکز بهداشتی و درمانی یا مطب‌های خصوصی و دریافت مراقبت بارداری به صورت کافی و منظم، پیشگیری، تشخیص و درمان عفونت‌ها (به‌ خصوص بیماری‌های مقاربتی) در دوران قبل از بارداری و در حین بارداری، ارائه اطلاعات صحیح توسط مادران به پرسنل ارائه‌دهنده خدمات مراقبتی در صورت داشتن مواردی مانند مصرف موادمخدر یا ابتلا به بیماری‌های جنسی (ایدز، هپاتیت)، در جهت انجام اقدامات پیشگیرانه و درمانی ضروری به منظور محافظت از مادر و نوزاد، پرهیز از سوء مصرف مواد و داروها مانند سیگار و دخانیات، الکل، موادمخدر و دیگر داروها، از دیگر مواردی است که مادران باید به آن توجه داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود که همه مادران صرف‌نظر از روشی که برای زایمان انتخاب کرده‌اند، در کلاس‌های آمادگی برای زایمان که به صورت رایگان در همه بیمارستان‌های استان و برخی از مراکز بهداشتی منتخب برگزار می‌شود، شرکت کنند. این کلاس‌ها در هشت جلسه همه آموزش‌های مرتبط با بارداری، زایمان و مراقبت‌های نوزادی را به مادران باردار آموزش می‌دهد . مادران زایمان کرده تا چهل روز پس از زایمان نیازمند دریافت سه نوبت مراقبت‌های پس از زایمان است، که بایستی به مراکز بهداشتی درمانی یا مطب‌های خصوصی مراجعه کنند .