محمد جوادیقاضیانی
خیلی هم دور از انتظار نیست و باید استارتآپهای اینچنینی شکل بگیرند تا بتوانند نیازهای مردم را در زمینههای مختلف حل کنند و باعث توسعه کشور شوند. استارتآپهایی که زاییده نیازهای مردم هستند و برای حل این نیازها پا به عرصه گذاشتهاند. البته هنوز هم نیازهایی که برطرف نشدهاند و نیازمند پاسخ هستند بسیار بیشتر از نیازهای پاسخ دادهشده هستند و راه و ظرفیت زیادی در این زمینهها داریم که این موضوع میتواند نویدبخش ظهور استارتآپهای موفق بیشتری باشد که اساس آنها رفع نیازهای مردم باشد. در این بین با توجه به مشکلات بیکاری و درصد زیاد جوانان فارغالتحصیل بیکار در کشور، رشد این نوع کسبوکارها میتواند کمکهای فراوانی را به برطرف کردن این مساله کند و جوانان ما را به چرخه اشتغال وارد و مشکلات بیکاری را حل کند.
استارتآپهایی که پایه شکلگیری آنها بر مبنای نیازهای مردم و جامعه باشد و برای حل کردن نیازها پا به عرصه گذاشته باشند، تقریبا گام اول را بسیار محکم برداشتهاند و برای موفق شدن و به نتیجه رسیدن در این مسیر به ابزارها و نکات دیگری نیازمند هستند. البته نقش دولت هم در توسعه این کسبوکارها و زنده ماندن آنها نباید نادیده گرفته شود که در حال حاضر هم با صحبتی که با کارشناسان این حوزه میشود از کمکاری دولت در ایجاد زنجیرهای که این نوع کسبوکارها را به برندهای بزرگ متصل کند، خبر میدهند. یعنی اینکه دولت علاوه بر کمکهای مالی و معافیتهایی که میتواند لحاظ کند، باید زنجیرهای را تشکیل دهد که کسبوکارهای کوچک و متوسط را به برندهای بزرگ وصل کند تا این نوع کسبوکارها بتوانند در بازار بمانند و محصولات و خدماتشان را ارائه دهند و از بین نروند، ولی در این بین هم خود استارتآپها به یکسری اقدامات و ابزاری برای موفق شدن نیاز دارند که ممکن است آنها را در مجموعه خود نداشته باشند و به مشکل بر بخورند. برای حل این مشکل و کمک به سریعتر شدن مسیر رشد استارتآپها شتابدهندهها تاسیس شدند که در گزارش زیر در ابتدا به تعریف این شتابدهندهها و خدماتشان پرداختهایم و در انتهای گزارش دلیل اهمیت آنها را به صورت دقیقتر بررسی کردهایم.
شتابدهندهها چیستند؟
شتابدهندهها مراکزی هستند که مجموعهای از خدمات نظیر منابع مالی، مشاوره، بازاریابی، فناوریهای مختلف و فضایی را در یک بازه زمانی تقریبا کوتاهمدت در اختیار استارتآپها قرار میدهند و در واقع ابزار و شرایط رشد و توسعه آنها را فراهم میآورند. ابزار و شرایطی که ممکن است خود استارتآپها در اختیار نداشته باشند.
شتابدهندهها میتوانند در بازه زمانی کوتاهمدت در موارد زیر به استارتآپها کمک کنند و سرعت توسعه آنها را افزایش دهند:
کمک به کوتاه کردن مسیر استارت و توسعه، کمک برای بازاریابی و معرفی بهتر محصول، کمک به بهبود کیفیت و ایجاد ثبات، آموزش و پرورش آنها، مشارکت با بازه زمانی محدود در طرحهای توسعه کسبوکار، معرفی آنها به حلقههای مرتبط، کمک به تامین سرمایه اولیه، ارائه راهنماییها و مشاورهها و…
نکاتی را که باید درباره شتابدهندهها بدانیم، این است که همکاری با آنها به صورت مشارکت و در یک بازه زمانی مشخص است. یعنی در واقع شتابدهنده در یک بازه زمانی مشخص و هماهنگشده وارد مشارکت با استارتآپ میشود و وقتی بازه زمانی به اتمام رسید و به هدف تعیینشده رسیدند و باعث توسعه کسبوکار شدند از مشارکت خارج میشوند.
تاریخچه شتابدهندهها
در سال ۲۰۰۵ در شهر کمبریج ایالت ماساچوست آمریکا مفهوم Seed Accelerator با تاسیس شرکت شتابدهنده Y Combinator شکل گرفت. البته Y Combinator بعدا به سیلیکونولی منتقل شد تا جایگاه بهتری در حمایت و شتابدادن به استارتآپهای فناوری بازی کند.
پس از این شتابدهندههای دیگری نیز با الگوبرداری از Y Combinator شکل گرفت تا مفهوم شتابدهندگی در چرخه استارتآپها شکل گیرد و سبب اتکای استارتآپهای مختلف شود. در کشور ما هم معنا و مفهوم شتابدهنده از سال ۱۳۹۳ باب شد. در آن سال سه شتابدهنده آواتک، دیموند و مپس فعالیتشان را شروع کردند و به شتابدهندگی پرداختند.
چرا شتابدهندهها مهم هستند؟
این روزها شاهد رویدادهای بزرگ استارتآپی در سطح کشور و دنیا هستیم که به معرفی استارتآپها میپردازند و علاوه بر این با نگاهی که به آنها میکنیم، متوجه میشویم که در بعضی از حوزهها چند استارتآپ راهاندازی شده است که این موضوع باعث شکل گرفتن رقابتهای سختی بین آنها شده و در واقع آنها وارد یک اقیانوس قرمز شدهاند که رقابت سنگینی را بین آنها شکل داده است؛ رقابتی که از یک سو منجر به ارائه خدمات بهتر به مشتریان میشود و از سوی دیگر ممکن است منجر به نابودی خود استارتآپها به خاطر رقابت سخت شود.
در این بین ممکن است که برخی از این استارتآپها برای رشد و ماندن در مسیر توسعه و رقابت به ابزاری نیاز داشته باشند که خود آنها، آن را در اختیار نداشته باشند یا اینکه در این مسیر دشوار برای رسیدن به توسعه با موانع و مشکلاتی روبهرو شوند که مانع آنها برای رسیدن به موفقیت شوند. برای حل این مسائل و کمک به استارتآپها و تسهیل این مسیر شتابدهندهها با خدماتی که ارائه میدهند، میتوانند نقش بسیار موثری را داشته باشند.