جنایات داعش به روایت زنانی با گوشواره های باروتی

به گزارش کسب و کار نیوز، رضا فرهمند در جلسه نقد و بررسی مستند «زنانی با گوشواره‌های باروتی» که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد، گفت: این نخستین‌بار بود که تصمیم داشتم در عراق فیلم بسازم و با هماهنگی تهیه‌کننده‌ فیلم (مرتضی شعبانی) قرار بود اگر به سوژه‌ جذابی برخورد کردم، آن را بسازم.
فرهمند که در این فیلم به برش‌هایی از فعالیت یک زن خبرنگار در جریان نبرد سربازان عراقی با نیروهای داعش پرداخته، افزود: از آنجا که برخی از آثار قبلی من نیز درباره‌ موضوع ‌های مربوط به زنان بود، تصمیم داشتم همین مسیر را ادامه دهم و در این فیلم هم به این موضوع بپردازم.
وی افزود: البته می‌دانستم که در عراق، صحبت کردن با زن‌ها مشکلات و دشواری‌های خاص خود را دارد با این وجود وقتی برای تحقیقات اولیه به این کشور رفتم با خبرنگاری به‌نام «نور الحلی» برخورد کرده و تصمیم گرفتم در این فیلم به عملکرد او در بطن جنگ با داعش بپردازم.
فرهمند ادامه داد: زمانی که این خبرنگار عراقی را ملاقات کردم، تابوی صحبت کردن با زن‌های عراقی شکسته شد و ما خیلی زود موفق شدیم برای همکاری در ساخت این فیلم به هم به نتیجه برسیم.
کارگردان مستند «زنانی با گوشواره‌های باروتی» در ادامه درباره نپرداختن به زندگی شخصی خبرنگاری که مستند از نگاه او روایت می شود، گفت: پرداختن به زندگی خصوصی و حرفه‌ای این خبرنگار می‌توانست فیلم را به یک مستند پرتره درباره‌ او تبدیل کند؛ این در حالی است که من اصلاً دلم نمی‌خواست چنین کاری انجام دهم.
فرهمند ادامه داد: تصمیم گرفتم از ساخت یک مستند پرتره درباره‌ خانم «نور الحلی» صرفنظر کرده و او را در قالب دریچه‌ای برای رسیدن به دنیای ذهنی زن‌های دیگر به نمایش بگذارم؛ زنانی که شاید فیلم به عمق زندگی آن‌ها وارد نشود اما تماشاگر را با چهره‌ی به نسبت مشخصی از زنان و خانواده‌های داعشی آشنا می‌سازد.
وی طرح دیدگاه‌های هم‌سو با نیروهای داعش را یکی از دستاورد‌های فیلم خود دانست و افزود: در مستند «زنانی با گوشواره‌های باروتی» مخاطب فرصت پیدا می‌کند تا برای نخستین‌بار با همسران و همچنین برخی قربانیان داعش مواجه شود. زنانی که البته فیلم بدون جهت‌گیری و یک‌سویه‌نگری به آن‌ها نزدیک شده است.
فرهمند در پاسخ به پرسشی درباره‌ تناقض موجود در برخی رفتارهای شخصیت محوری فیلم، گفت: قبول دارم که او در برخی لحظات فیلم، رفتارهای متناقضی از خود بروز می‌دهد، اما برای ‘نور' به عنوان یک آدم معمولی این حق را قائل هستم. به همین دلیل تا آخرین مراحل آماده‌سازی فیلم، برای استفاده از نمایی که او در مواجهه با برخی زنان داعشی به برخورد خشونت‌آمیز و فیزیکی روی می‌آورد تردید داشتم.
فرهمند در پاسخ به نکته‌ مطرح شده از سوی منتقد مهمان جلسه درباره‌ غیبت شخصیت محوری فیلم در سکانس گفت ‌و گو با زنان ایزدی، گفت: در این بخش بعد از نماهای معرف، وارد روایت زن‌ها و پسر نوجوانی می‌شویم که طرف گفت‌وگوی او قرار دارند. در زمان تصویربرداری به نظرم رسید این روش برگزاری برای انجام گفت‌وگو در فیلم می‌تواند شکل بهتری داشته باشد، اما شاید این احساس من اشتباه بوده است.
‘به‌هرحال هیچ فیلمی بی‌عیب و نقص نیست و «زنانی با گوشواره‌های باروتی» هم از این نکته مستثنی نیست'.
امید نجوان منتقد سینما نیز در این نشست با اشاره به برخی تفاوت‌های موجود در نسخه‌هایی از این مستند که سال گذشته، پیش و پس از جشنواره‌ سینماحقیقت به نمایش درآمد، گفت: فیلم «زنانی با گوشواره‌های باروتی» مخاطب را با تصویرهای کم‌تر دیده شده‌ای از جنگ آشنا می‌‌سازد. تصویرهایی که به طور حتم برای تماشاگران ناآشنا با مقوله‌ی جنگ، مهیب و هولناک به نظر خواهد رسید.
نجوان درباره نظر برخی مبنی بر پراکندگی موجود در روایت فیلم از آدم‌های حاضر در جنگ و همچنین شخصیت محوری آن، گفت: اساس این مستند بر مبنای مشاهده‌گری بنا شده و به طور طبیعی قرار نبوده ابتدا داعش یا خصوصیات آن معرفی و سپس ماجرای فیلم روایت شود.
به گفته این منتقد سینما، در حقیقت مخاطب از طریق خبرنگاری که شخصیت اصلی فیلم به حساب می‌آید، به میانه نبرد نیروهای نظامی عراق و داعش پرتاب شده و از این طریق بی‌واسطه با جنگ روبه‌رو می‌شود.
نجوان افزود: متاسفانه در این فیلم، شخصیت خبرنگار به خوبی مورد پردازش قرار نگرفته و فیلم‌ساز برای پاسخ به پرسش‌های ذهنی تماشاگر درباره‌ او تلاشی نکرده است. به عنوان مثال معلوم نیست او برای کدام شبکه‌ی تلویزیونی کار می‌کند و اینکه به چه بهایی حاضر شده در یک‌قدمی خط مقدم نبرد با داعش حاضر شود.
البته این نکته در سطحی وسیع‌تر به سازندگان فیلم هم تعمیم‌پذیر است و همین پرسش ( بهای حضور در مرز خطر)‌ را از آن‌ها نیز می‌توان پرسید. به شکلی که به نظر می‌رسد در طول ساخت فیلم، شخصیت محوری و گروه سازنده‌ی این فیلم، سرنوشت مشابهی پیدا کرده‌ و وجوه یکسانی یافته‌اند.
نجوان در ادامه حضور بموقع دوربین در ثبت و ضبط این وقایع تکرارنشدنی را مهم‌ترین ویژگی مستند مورد بحث برشمرد و گفت: قدرت سینمای مستند امروز ایران که متاسفانه در بسیاری موارد نادیده گرفته می‌شود در همین نکته‌ نهفته است. نکته‌‌ی به ظاهر ساده‌ای که بار دیگر ثابت می‌کند سینمای داستانی به هیچ وجه توان و یارای رقابت با سینمای مستند را ندارد.
این منتقد سینما خاطرنشان کرد: گواه این ادعا هم مقایسه‌ تصویرهای تاثیرگذار و تکان‌دهنده‌ این مستند با برخی فیلم‌های سینمایی است که به موضوع مقاومت پرداخته‌اند. فیلم‌هایی که متاسفانه در بعضی از آن‌ها تصویرهای غیرواقعی و حتی مضحکی از نیروهای داعش ارائه شده است.
به گزارش کسب و کار نیوز، داستان مستند «زنانی با گوشواره‌های باروتی» در مورد یک روزنامه نگار زن عراقی است که در جریان جنگ، با زنان و کودکان آواره داعشی آشنا شده و همراه آنها وارد کمپ خانواده‌های داعشی خارجی و داخلی (عراقی) می‌شود.
رضا فرهمند کارگردان این مستند تاکنون منتخب بهترین فیلم نیمه بلند در جشنواره حقیقت برای فیلم «پرسوک»، منتخب بهترین فیلم مستند از جشنواره سینما حقیقت برای فیلم «اتاق صعود»، سیمرغ بلورین بهترین فیلم نیمه بلند از بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «اتاق صعود» و جایزه بهترین فیلم از جشنواره سینه وست استرالیا برای ساخت فیلم «شیرزاد» را در کارنامه هنری خود دارد.
فراهنگ**۹۲۴۶** ۱۷۰۱