“تیرگان” پاسداشت مقام آب است

مسعود کثیری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص معنا و مفهوم “تیرگان” در ایران باستان که مصادف با روز ۱۳ تیر است، اظهار کرد: در ایران باستان و در تقویم زرتشتی هر کدام از روزهای سال اسمی داشتند و زمانی که تیرروز از تیرماه با یکدیگر مصادف می‌شد به این معنا که ۱۳ تیر را تیرروز از تیرماه می‌نامیدند ایرانیان این موضوع را به فال نیک می‌گرفتند و در آن روز جشن خاصی برپا می‌کردند. بنابراین می‌توانیم بگوییم که در ایران باستان هر ماه یک جشن داریم منتها اینکه این جشن‌ها به چه دلایلی برگزار می‌شد جای بحث دارد.

وی افزود: جشن تیرگان برای پاسداشت مقام آب بود. در ایران باستان الهه‌های متعددی داریم برای آب که از معروف‌ترین آنان “آناهیتا” و “تشتر” هستند. تشتر فرشته نگاه بان آب یا در واقع الهه ابرهای باران‌زا است. ایرانیان قدیم معتقد بودند که در روز تیرروز از تیرماه که همان ۱۳ تیر است یک جنگ بین الهه باران‌زا یعنی تشتر با الهه خشکسالی که “اَپوش” نام داشت در می‌گیرد و در این جنگ الهه باران‌زا در ابتدا شکست می‌خورد، اما بعد “اهورا مزدا” به او کمک می‌کند و مردم برایش نذورات می‌برند و در نهایت تشتر پیروز می‌شود و بعد ابرهای باران‌زا می‌آیند.

این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان، تصریح کرد: بنابراین تیرگان یک نوع تقدیس و تکریم آب در مملکتی است که دو سوم آن خشک است و چیزی نیست که مختص امروز و دیروز بوده باشد. از قدیم‌الایام اقلیم ایران خشک بوده است و بنابراین مردم ایران باستان احترام زیادی برای آب قائل بودند و خدایان و  الهه‌های زیادی داشته‌اند.

کثیری گفت: در روز تیرگان مراسم‌های خاصی برگزار می‌شد و ایرانیان به شادمانی چنین روزی به یکدیگر آب می‌پاشیدند و جشن برپا می‌کردند. البته برخی معتقدند روزی که آرش برای نجات مرز ایران زمین تیری انداخت و تیر به سمت رود جیحون رفت و در پای درخت گردویی نشست و مرز ایران و توران مشخص شد همین روز ۱۳ تیر یا همان تیرروز از تیرماه بوده است.

وی ادامه داد: برخی هم معتقدند در چنین روزی ایرانیان باستان برای نویسندگان و دبیران و دانشمندان جشن تکریم می‌گرفتند که در این خصوص ابوریحان بیرونی هم صحبت کرده است.

این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان، خاطرنشان کرد: همواره مردم ایران در یک اقلیم خشک زندگی می‌کرده‌اند و پدران و اجداد ما ارزش آب را می‌دانستند و برای تکریم آب الهه‌های متعدد، جشن‌ها متعدد و پاسداشت‌های زیادی داشته‌اند. امروز که در چنین شرایط کم‌آبی قرار گرفته‌ایم و فشار اقلیم در حال تغییر دادن ایران است باید به آیین و رسوم گذشته خود برگردیم و قطره قطره آب را غنیمت بدانیم.

انتهای پیام