سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز با وجود آنکه ایران برای تجارت و قبضه کردن بازار غذاهای حلال به کشورهای مختلف در حال تکاپوست، اما موضوعات متعددی سد راه صادرات غذای حلال و نقش ایران در این تجارت بیش از ۲ هزار میلیارد دلاری، قرار گرفته است.
با توجه به آنکه تجارت غذای حلال و محصولات دامی در ۵۴ کشور اسلامی به بیش از ۲ هزار میلیارد دلار افزایش یافته، اما سهم ایران از این صادرات بسیار ناچیز و کمتر از ۵ درصد تخمین زده شده است و از آنجا که کاهش قیمت گوشت قرمز نقش مهمی در افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای هدف دارد، اما قیمت گوشت در بازار داخل به طور مداوم در حال افزایش است که در نهایت این امر منجر به از دست دادن رقابت صادرات گوشت حلال به بازارهای هدف شده و برای به دست آوردن جایگاه ویژه در بازار صادراتی گوشت حلال چاره‌ای جز افزایش تولید و کاهش قیمت نداریم.
در این باره احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران گفت: با وجود آنکه بزرگ‌ترین کشور شیعه دنیا هستیم، اما در صادرات گوشت حلال به سبب توجه بیش از حد واردات جایگاهی نداریم. وی با انتقاد از این مساله که وارداتچی قهاری هستیم، افزود: با توجه به آنکه مسئولان تمامی هم و غم خود را روی واردات گذاشته‌اند و توجهی به صادرات ندارند، بدیهی است که در صادرات گوشت حلال سهم ناچیزی در بین دیگر کشورها داشته باشیم. به گفته مقدسی، با توجه مسئولان ذی‌ربط به امر صادرات، امکان تامین کل گوشت مورد نیاز کشورهای منطقه و توسعه صادرات مهیاست. رئیس انجمن صنفی گاوداران در بخش دیگر سخنان خود دخالت دولت را عاملی مهم در نوسان قیمت گوشت در بازار دانست و گفت: قیمت گوشت همانند سایر کشورها باید تابع عرضه و تقاضا باشد، چراکه اقتصاد دستوری جوابگو نخواهد بود. به گفته وی، نبود صرفه اقتصادی تولید شیر و گوشت برای دامداران موجب شده است که بسیاری از گاوها گوشت‌خوار شوند. مقدسی نرخ هر کیلو دام زنده سنگین را ۱۴ تا ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: با این وجود قیمت منطقی هر کیلو گوشت گوساله ۴۲ تا ۴۳ هزار تومان است که متاسفانه به سبب فاصله فاحش تولید تا مصرف ناشی از واسطه‌گری و دلال‌بازی، هر کیلو گوشت گوساله با نرخ کمتر از ۶۰ هزار تومان در مغازه‌ها عرضه نمی‌شود.
سهم ۵ درصدی از تجارت ۲ هزار میلیارد دلاری
حسن شکوهی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی شهرستان ری
صنعت غذای حلال امروزه در دنیا به یکی از پرسود‌ترین صنایع تبدیل شده است، به طوری که کشورهایی که خود از غذای حلال استفاده چندانی ندارند به درآمدزایی از آن روی آورده‌اند. حال ایران که تنها کشوری است که صددرصد غذای آن حلال تولید می‌شود تنها ۵ درصد از تجارت ۲ هزار میلیارد دلاری سهم دارد.
امروز و در شرایطی که در آن قرار داریم، در بخش گوشت قرمز در داخل کشور هم مشکل وجود دارد. بنابراین ایران در صادرات گوشت حلال جایگاهی ندارد. با توجه به نوسان شدید نهاده‌های دامی، کمبود گوشت و بالا بودن قیمت تمام‌شده تولید، در صادرات گوشت و سایر فرآورده‌های حلال جایگاهی نداریم. هم‌اکنون که کشور با کمبود گوشت قرمز و دام زنده روبه‌رو است، با ممنوعیت صادرات دام زنده و ایجاد تسهیلاتی برای واردات درصدد تامین نیاز داخل هستیم. بنابراین توسعه صادرات گوشت حلال و داشتن جایگاه ویژه در بازارهای هدف با شرایط موجود امکان‌پذیر نیست. سالانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن گوشت قرمز در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد که با وجود تامین بخشی از نیاز داخل از طریق منابع وارداتی، امکان توسعه صادرات گوشت حلال در کشور وجود ندارد. هرچند با وجود پتانسیل بالای تولید مرغ و تعداد مرغداری‌های کشور، امکان توسعه صادرات گوشت مرغ حلال به بازارهای هدف وجود دارد.
صادرکنندگان ناگزیرند بازار را به کشورهای رقیب واگذار کنند
علیرضا آزادبیگی، فعال بازار
در حالی صحبت از تجارت غذای حلال می‌شود که امروز در کشور قیمت گوشت قرمز بیداد می‌کند و این مقدار از گوشت حتی برای مصرف داخلی نیز کافی نیست. این روزها شاهد هستیم سودجویان و قاچاقچیان از مرزهای کشور دام‌های زنده را خارج می‌کنند و به همین دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز روزانه شده است. ایران کشوری است که در منطقه خاورمیانه گوشت حلال به مقدار زیاد تولید می‌کند و به عبارت بهتر تنها کشوری است که در این منطقه تمام گوشت مصرفی آن حلال است. بنابراین ظرفیت بالایی برای صادرات آن دارد، در حالی که نه تنها فرصتی برای صادرات نداریم، بلکه در داخل نیز از کمبود و گرانی گوشت رنج می‌بریم. باید در این حوزه راهکارهای دقیق برای رفع موانع اندیشیده و دست سودجویان نیز از این بازار کوتاه شود، چراکه تا زمانی که این افراد و دلالان در بازار فعالیت دارند نه تنها برای صادرات که برای نیاز داخل هم گوشت به اندازه کافی وجود نخواهد داشت. تجارت غذای حلال در دنیا به بیش از ۲ هزار میلیارد دلار رسیده که برای کشوری مانند ایران که می‌تواند تک‌قطبی تولید غذای حلال باشد سهم ناچیزی در نظر گرفته شده است. این بدان معناست که حتی با وجود اینکه ایران تنها کشور منطقه و حتی دنیا در تولید غذای صرفا حلال است، اما جایگاه بدی در این تجارت پرسود دارد که برای جبران آن باید هرچه زودتر پا به میدان بگذارد.
غذای حلال یکی از مزیت‌های اقتصادی کشور است و در اقتصاد کشور باید این مزیت به عنوان یکی از شاخص‌های صادراتی مورد توجه قرار گیرد، نه اینکه حتی قادر نباشیم نیاز بازار داخل را هم تامین کنیم. البته عدم حضور شایسته ایران در بازار و تجارت غذای حلال دلایل دیگری هم دارد. عدم اختصاص مشوق‌های صادراتی و همچنین برندسازی دو عامل مهم در عدم موفقیت ایران در این بازار است. در ایران به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی، صادرکنندگان با گذشت چندین سال نمی‌توانند مشوق‌های صادراتی را دریافت کنند. به عبارتی صادرکنندگان ناگزیر هستند بازار را به کشورهای رقیب واگذار کنند، چراکه مشوق‌های صادراتی ایران که باید مانند کشورهای همسایه بلافاصله پس از صادرات به فعال اقتصادی پرداخت شود، گاهی با ۷ تا ۸ سال تاخیر پرداخت شده و گاهی پرداخت‌های آن نیز به کلی لغو می‌شود. ما در برندسازی هم مشکل داریم. باید در این زمینه هم کار بیشتری انجام شود. باید همانند دیگر کشورها نام محصولات خود را بر سر زبان‌ها بشنویم تا موفق عمل کنیم. در صادرات غذای حلال به دلیل شرایطی که برای آن قائل می‌شوند مشتریان زیادی در دنیا وجود دارد. باید از این فرصت و از ظرفیتی که در کشور داریم، استفاده کنیم تا ارزآوری به کشور افزایش پیدا کند و بازارهای صادراتی همواره به دنبال محصولات ایرانی باشند.
