کپی‌های موفق اما کم‌تاثیر در توسعه کشور

پرژام داودی، کارآفرین
به همین دلیل است که کشورهای مختلف با سیاست‌گذاری‌هایی مانند ممنوعیت یا مالیات بر واردات تلاش می‌کنند تا محیط مناسبی برای ساخت و رشد کسب‌وکارهای داخلی ایجاد کنند. یک نمونه بارز این سیاست‌گذاری‌ها، خودروسازی و مالیات برای واردات خودرو در ایران است.
این محدودیت‌ها در فضای کسب‌وکار اینترنتی هم مانند صنایع دیگر به خلق فرصت‌های جدید می‌انجامد. در حال حاضر می‌توان محدودیت‌هایی که در فضای اینترنت وجود دارد را به ۳ بخش کلی تقسیم کرد:
۱- تحریم‌های بین‌المللی که شامل بسیاری از نرم‌افزارها و خدمات نرم‌افزاری که ساخت کشورهای غربی هستند، می‌شود و اجازه دسترسی IP‌های ایران را نمی‌دهد.
۲-عدم امکان پرداخت و دریافت پول در شبکه بین‌المللی که ارائه و دریافت خدمات را در سطح جهانی غیرممکن می‌کند.
۳- فیلترینگ داخلی که دسترسی کاربران اینترنت به سایت‌های مختلف (عموما محتوایی) را قطع می‌کند.
این محدودیت‌ها موجب ایجاد فرصت‌ها و نهایتا شکل‌گیری بسیاری از کسب‌وکارهای کپی، اما موفق و سودآور در کشور شده است که کافه‌بازار و آپارات تنها دو نمونه از آنها هستند. می‌توان گفت شکل‌گیری اکثر کسب‌وکارهای اینترنتی کشور مدیون همین محدودیت‌هاست. اگر در جستجوی کسب‌وکاری سودآور هستید، کافی است برترین کسب‌وکارهای اینترنتی دنیا را بررسی کنید و در صورتی که در ایران هنوز انجام نشده، آن را اجرایی کنید. تعداد این کسب‌وکارها کم نیست.
برای راه‌اندازی این کسب‌وکارهای کپی هزینه‌های زیادی می‌شود. این هزینه‌ها شامل سرمایه‌گذاری مالی و نیروی انسانی است. نخبه‌های ما از فعالان این حوزه هستند و بهترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور جذب کار در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی می‌شوند.
اکنون سوال این است که آیا ما با این رویه (به تعبیری ساختن دوباره چرخ) می‌توانیم در جهان حرفی برای گفتن در حوزه تکنولوژی داشته باشیم؟ آیا بهتر نیست به جای کپی‌برداری از کسب‌وکارهای خارجی برای کسب سود سریع و کوتاه‌مدت، به دنبال استفاده از آنها برای خلق محصولات و تکنولوژی‌های جدید و قابل عرضه به جهان باشیم؟ آیا نمی‌توان از این سرمایه‌ها در کار بهتری استفاده کرد و نخبه‌های ما به جای سرگرم شدن در خلق دوباره محصولات دیگران، به خلاقیت و نوآوری و خلق محصولات و تکنولوژی‌های جدید بپردازند؟
جهان با سرعت بسیاری در حال پیشرفت در حوزه تکنولوژی است و فاصله ما روز به روز با آن بیشتر می‌شود. اگر می‌خواهیم در آینده بتوانیم صادرکننده تکنولوژی به جهان باشیم و از این راه کسب درآمد کنیم، باید از تکنولوژی‌های روز استفاده کنیم تا بتوانیم با تلاش و نوآوری، محصولات و تکنولوژی‌های جدید ایجاد کنیم. با پیروی و کپی کردن از دیگران هیچ‌وقت نمی‌توانیم از جهان پیشی بگیریم و همچون گذشته دور، در قله‌های دانش و تکنولوژی جهان بایستیم.
این موضوع در تمامی صنایع خصوصا صنایع مرتبط با تکنولوژی مصداق دارد. چرا چرخ را اختراع کنیم وقتی می‌توان از اختراع بقیه برای ساخت خودرو استفاده کرد؟ یا چرا دنبال ساخت خودرو باشیم وقتی شرکت‌های خودروسازی دنبال سیستم‌های خودران هستند؟ اصلا چرا سیستم‌های خودران؟ تلاش کنیم سیستم‌هایی بهتر برای حمل و نقل بسازیم و ۱۰ سال دیگر که جهان خشنود از سیستم‌های خودران است، تکنولوژی خود را به جهان عرضه کنیم و سود و ثروت سرشار نصیب کشورمان کنیم.
شاید مشکل این است که اعتمادبه‌نفس‌مان را از دست داده‌ایم و دیگر بزرگ فکر نمی‌کنیم و قله توانایی‌مان را خودکفایی می‌بینیم و نه صدور تکنولوژی به جهان. آیا کشوری که مخترع و مبتکر قنات، شبکه فاضلاب، قطب‌نما، اسطرلاب، تراز (تئودولیت)، سکه، دوربین و تلسکوپ، آسیاب بادی، ابزارهای حسابداری، آجر و سنگ‌تراشی، بیهوشی، سزارین، کانال‌سازی، مد پوشاک، الکل، تقویم، شیشه، جراحی مغز، بادگیر، آب‌انبار، کارونسرا (هتل)، خط و الفبا و بسیاری موارد دیگر که محصول خلاقیت و تلاش مردم این سرزمین است، نمی‌تواند باز هم همچون گذشته به بشریت خدمت کند و مهد علم و تکنولوژی باشد؟ قطعا این مهم محقق می‌شود اگر تمامی محدودیت‌ها (چه تحمیل‌شده و چه خودکرده) را از میان ‌برداریم و با استفاده از تکنولوژی‌های روز جهان، نوآوری، تلاش و ایمان بر اینکه می‌توانیم، به سمت قله‌های تکنولوژی و نوآوری حرکت کنیم.