با رقبای هنری ایران در غرب آسیا آشنا شوید

ایران با ۱۱ کشور دیگر در غرب آسیا در حوزه صنایع دستی رقابت می‌کند؛ کشورهایی که برخی از آنها در شرایط جنگی به سر می‌برند و صنایع دستی و هنرهای سنتی‌شان وضعیت روشنی ندارد. با این حال کشور ما به شکل مشترک با عمان مدیریت صنایع دستی غرب آسیا را به عهده دارد.

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، ایران، کویت، لبنان، عراق، بحرین، اردن، عمان، فلسطین، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سوریه کشورهایی هستند که در رده‌بندی منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی در غرب این محدوده جغرافیایی قرار گرفته‌اند.

شورای جهانی صنایع دستی، یک انجمن غیردولتی و مستقل است که زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کند. مجمع منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه به‌ عنوان «دختر» در کنار شورای جهانی صنایع دستی که «مادر» محسوب می‌شود، فعال است. اعضای منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه یک سال در میان و اعضای شورای جهانی هر چهار سال یک‌ بار جلسه برگزار می‌کنند. دبیرخانه منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی توسط ریاست منطقه‌ای اداره می‌شود.

«غدا هیجاوی»، رییس منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی است. او اهل کشور کویت است و از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ در این سمت فعالیت می‌کند. دبیرخانه منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه نیز در کویت قرار دارد.

در حال حاضر ایران بیشترین شهرهای صنایع دستی ثبت شده را در منطقه آسیا و اقیانوسیه در شورای جهانی صنایع دارد که شامل اصفهان، تبریز، مشهد، لالجینِ همدان، سیرجانِ کرمان، مریوان کردستان و تنها روستای صنایع دستی در آسیا و اقیانوسیه یعنی روستای کلپورگان در سیستان و بلوچستان می‌شود.

ایسنا، همزمان با روز جهانی صنایع دستی که هر سال ۲۰ خرداد ماه برگزار می‌شود، نگاهی دارد به کشورهای رقیب ایران در حوزه صنایع دستی در منطقه غرب آسیا که در ادامه می‌خوانید.

ایران

در سایت شورای جهانی صنایع دستی «wcc» درباره معرفی ایران نوشته شده است: «موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد ایران، که به عنوان پل بین شرق و غرب محسوب می شود، همراه با شرایط مختلف آب و هوایی و مواد مختلف موجود در آن، موجب شکوفایی صنایع دستی بسیاری در این کشور شده است. در دوران پیش از اسلام از هخامنشی تا ساسانیان (۵۵۹ پیش از میلاد – ۶۵۱ میلادی)، اقلام گرانبها مانند منسوجات، فلزات، جواهرات و شیشه از ایران به چین و اروپا فرستاده می شده است. استفاده گسترده از طرح های هندسی در کاشی، شیشه، سرامیک، فرش و همچنین حکاکی های فلزی، چوب، سنگ و مینا، منجر به کمال این طرح ها شد. فرش و قالی ایرانی در سراسر جهان مشهور است.»

صنایع دستی ایران

بحرین

صنایع دستی بحرین در معماری این کشور به عنوان میراث اسلامی از جمله بادگیرها، درهای خانه و مساجد دیده می شود، صنایع دستی که هنوز هم بخشی از آن در ساخت قایق استفاده می شود. همچنین اشکال هندسی و نقوش تزئینی عربی روی دیوارها، درها و معماری بحرین همچنان خودنمایی می کند.

عراق

صنایع دستی عراق نیز به تاریخ و جغرافیای متنوع و غنی این کشور برمی‌گردد. تنوع صنایع دستی عراق بسیار است و شامل فرش، منسوجات، سرامیک، برنج، مس، کارهای چوبی، محصولات چرمی، خوشنویسی و تولید مثل چاپ اسلامی، شیشه و آلات موسیقی می‌شود.

صنایع دستی اردن

اردن

اردن نیز تاریخچه غنی از هنر و صنایع دستی دارد. صنایع دستی این کشور شامل گلدوزی، جواهرات، بافندگی، سرامیک و سفالگری می‌شود. گلدوزی یکی از مهمترین صنایع سنتی زنان اردنی است که در حال حاضر از آن در صنعت مد استفاده می‌کنند. این هنر گلدوزی در تولید کوسن با رنگ‌های روشن کاربرد دارد و در دکوراسیون بسیاری از خانه‌ها در اردن استفاده می‌شود. جواهرسازی در این کشور نیز سابقه تاریخی دارد و گفته می‌شود جواهرات طلا و نقره از دوران روم در سایت‌های مختلف باستان‌شناسی کشف شده است. همچنین اردن ذخایر طبیعی بسیاری دارد که از آن سال‌ها در ساخت سفال استفاده شده است.

صنایع دستی کویت

کویت

کویت دارای یک سنت دریایی غنی است که کشتی‌سازی بخش مهمی از آن محسوب می‌شده. اگرچه امروزه از اهمیت ساخت کشتی‌های چوبی کم شده است. همچنین بافندگی نیز قدیمی‌ترین صنایع دستی کویت محسوب می شده که اهالی بومی آن را انجام می‌دادند. این فرآیند بافندگی به نام «الصادو» شناخته می‌شود. گفته می‌شود چادربافی سابقه طولانی در خاورمیانه دارد. زنان بومی چادرهایی که در آن زندگی می‌کردند از پشم بز یا گوسفند می‌بافتند همچنین فرش و بالشتک نیز به عنوان مبلمان چادرهایشان استفاده می‌شده است. این هنر نیاز به درجه بالایی از مهارت دارد.

لبنان

صنایع دستی سنتی لبنان شامل شیشه‌سازی، بافندگی، سفالگری، گلدوزی، برنج و مس می‌شود.

صنایع دستی عمان

عمان

کشتی سازی، سفالگری سنتی، ساخت جواهرات، نساجی و مس از صنایع دستی مهم کشور عمان محسوب می‌شود. گفته می‌شود عمان در طول قرن ششم هجری قمری، به نام «مجان» یعنی زمین مس، یا سرزمین کشتی‌ها و یا بندر کشتی‌ها شناخته می‌شد.

بعضی از شهرهای ساحلی عمان به مهارت مردمشان در ساخت کشتی مشهور بودند. عمانی‌ها توانستند مس را از زیرزمین به دست بیاورند و کوره ویژه‌ای را برای ذوب شدن مس و ایجاد صنایع مختلف مانند ساخت قاشق، ظروف پخت و پز و فلاسک قهوه ایجاد کنند.

فلسطین

شرایط ویژه فلسطین، صنایع دستی آن را هم تحت شعاع قرار داده است. به همین دلیل یک سازمان داوطلب فلسطینی که در سال ۱۹۶۵ در البیره، با هدف ایجاد اشتغال برای زنان نیازمند فلسطینی که در اردوگاه‌های پناهندگی زندگی می‌کنند، کمک می‌کند تا هویت آنها در عرصه صنایع دستی را حفظ کنند.

قطر

قطر از طریق مشارکت در رویدادهای فرهنگی مختلف، صنایع دستی سنتی را ترویج می‌کند. صنایع دستی این کشور شامل بافندگی، ساخت قایق و پوشاک سنتی می‌شود.

سوریه

صنایع دستی اصلی سوریه شامل نقره، تیغه‌های فولادی، طلا و جواهر، مبلمان، فرش و قالیچه، حکاکی چوب، پارچه و سفال می شود. از اواسط قرن سیزدهم تا آغاز قرن شانزدهم در دمشق گلدان و شمعدان برای بازار اروپا تولید و از طریق ونیز صادر می‌شده است. گفته می‌شود ساخت زیورآلات نقره در دمشق، حلب و دیرالزور پر کاربرد بوده و این موضوع نشان دهنده تنوع سنگ های قیمتی در این کشور است.

امارت متحده عربی

هنرهای سنتی امارات متحده عربی تحت تاثیر زندگی بیابانی است. در عین حال نمونه‌هایی از فلزات گرانبها، از جمله طلا و نقره در موزه های فجیره و رأس الخیمه نیز دیده می شود.

عربستان سعودی

بافندگی، ساخت جواهر، لباس و سلاح‌های سنتی از جمله صنایع دستی عربستان سعودی محسوب می‌شوند.

به گفته غدا هیجاوی برخی از کشورها از جمله فلسطین و سوریه که درگیر جنگ هستند قبلا در شورای جهانی صنایع دستی عضو داشتند، اما حالا عضوی در این شورا ندارند و غیرفعال هستند. به همین دلیل منطقه آسیا و اقیانوسیه برای حفظ صنایع دستی این کشورها و پیشرفت صنایع کشورهای عضو در حال تدوین دایره‌المعارفی برای صنایع دستی در این منطقه است.