گرانی سیگار به قاچاق دامن می زند

«محمدرضا تاجدار»، مصرف سیگار در کشور را ۷۲ میلیارد نخ در سال عنوان کرد و افزود: ۴۹ میلیارد نخ از این میزان در کارخانجات داخلی تولید و سه میلیارد نخ از مبادی رسمی وارد می شود و بقیه یعنی ۲۰ میلیارد نخ سهم قاچاق است.
وی ادامه داد: سازمان های مبارزه کننده با مصرف دخانیات تصور می کنند با افزایش نرخ می توانند مصرف را کاهش دهند، در حالی که تجربه دهه های اخیر نشان داده است که هر چقدر قیمت سیگار داخلی یا وارداتی به صورت غیرمتعارف افزایش یابد، قاچاق صرفه بیشتری پیدا می کند و این روند، مسیر را برای افزایش قاچاق باز می کند.
رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی گفت: اگر این سیاست درست بود، باید بعد از ۳۰ سال جواب می گرفتیم و مصرف سیگار کاهش پیدا می کرد اما شاهدیم که مصرف نه تنها کاهش نیافته، بلکه رو به رشد است.
وی اظهار داشت: افزایش قیمت با هدف کنترل مصرف شاید در کشوری مانند انگلستان که ورود قاچاق از مرزهای آن بسیار دشوار است تصمیمی درست باشد، اما برای ایران که با ۱۵ کشور مرز خشکی و دریایی دارد، قابل اجرا نیست.
تاجدار گفت: امورات بسیاری از کشورهای همسایه از محل درآمدهای حاصل از قاچاق می گذرد؛ قاچاقی که اتفاقاً به مقصد ایران انجام می شود؛ به عنوان نمونه، یکی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ۳۰ کارخانه تولید سیگار دارد و اساساً تولیداتش را برای ایران برنامه ریزی کرده است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی دلیل اصلی رونق قاچاق سیگار در ایران را قیمت گذاری نامتعارف و وضع عوارض و مالیات های بی حد و حصر عنوان کرد و گفت: با اعمال این عوارض و مالیات ها، فاصله قیمتی کالای دخانی تولید داخل با کالای دخانی قاچاق زیاد می شود و این مساله، صرفه اقتصادی قاچاق را افزایش می دهد.

** تولیدکنندگان داخلی سیگار چقدر عوارض و مالیات پرداخت می کنند؟
رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی در مورد عوارض و مالیات هایی که یک تولیدکننده سیگار باید پرداخت کند، گفت: در برنامه ششم توسعه قرار بود عوارض و مالیات سیگار به مدت پنج سال ثابت بماند اما یک سال از اجرای برنامه نگذشته بود که اعمال عوارض ۳۵ تومانی به ازای هر نخ (کارتنی ۳۵۰ هزار تومان) در بودجه پیشنهادی سال ۹۷ در مجلس مطرح شد.
وی ادامه داد: در آن زمان فعالان صنعت دخانیات اعلام کردند که عوارض جدید پیشنهادی، به شدت تولیدات داخلی مثلا تولیدات شرکت دخانیات ایران را در مقایسه با محصولات قاچاق و سایر شرکت های حاضر در بازار کشور آسیب پذیرخواهد کرد. بعد از بیان این استدلال ها، در ابتدا این طرح از سوی نمایندگان مجلس رد شد ولی سپس با اعمال اندکی اصلاحات صوری در این پیشنهاد و با افزایش معنی دار عوارض سیگار وارداتی نسبت به عوارض سیگار تولید داخلی توانستند رای مجلس را به نفع پیشنهاد خود تغییر دهند.
تاجدار افزود: این در حالی بود که بر اساس برنامه پنجم واردات به تولید در داخل تبدیل شده بود و در عمل واردات سیگار سهمی قابل توجهی از بازار را در اختیار نداشت به عبارتی دیگر، وارداتی وجود نداشت که با افزایش عوارض آن از تولید داخل حمایت شود؛ در اثر این مصوبه، قیمت سیگار داخلی نسبت به سیگار های مشابه قاچاق گرانتر شد و به این ترتیب بازار مصرف در اختیار قاچاقچیان قرار گرفت.
به گفته وی، بر اساس تصمیم مجلس، عوارض تولیدات داخلی با برند داخلی ۷۵ ریال، تولید داخل با برند خارجی ۲۵۰ ریال و واردات ۶۰۰ ریال تعیین شد.
رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی گفت: افزایش ۷۵ ریالی هر نخ سیگار تولیدداخل با برند داخلی، قیمت هر کارتن سیگار داخلی را ۷۵ هزار تومان افزایش داد که این امر فاصله ای بین قیمت سیگارهای داخلی و سیگارهای خارجی قاچاق ایجاد می کند و افزایش قاچاق را به دنبال دارد.
وی اظهار داشت: اکنون انواع عوارض ها و مالیات ها بر سیگار تولید داخل اعمال می شود که افزایش غیر متعارف قیمت سیگار را به همراه دارد؛ یکی از این عوارض مربوط به ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه است.
بر اساس ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه، مالیات هر پاکت انواع سیگار تولید داخلی به میزان ۱۰ درصد قیمت درب کارخانه، تولید مشترک ۲۰ درصد، تولید داخل با نشان بین المللی ۲۵ درصد قیمت درب کارخانه و سیگارهای وارداتی به میزان ۴۰ درصد قیمت کالا، بیمه و کرایه تا بندر مقصد (سیف Cif) تعیین شده است.
تاجدار اظهار داشت: علاوه بر این عوارض، ۱۵ درصد قیمت فروش سیگارهای داخلی و ارزش سیف سیگارهای وارداتی به عنوان مالیات بر ارزش افزوده بر قیمت سیگار اضافه می شود؛ در حالی که مالیات بر ارزش افزوده در سایر کالاها ۹ درصد است.
به گفته وی، به این عوارض و مالیات باید ۲ درصد حق انحصار نیز اضافه کرد که بر اساس قانون انحصار دخانیات از تولید کنندگان دریافت می شود.
رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی گفت: به این ترتیب، تولیدکنندگان داخلی بین ۲۷ تا ۵۰ درصد عوارض و مالیات پرداخت می کنند؛ مالیات و عوارضی که به هیچ وجه بر دوش سیگارهای قاچاق سنگینی نمی کند.
وی افزود: شنیده ها حاکی از این است که برنامه ای برای افزایش مالیات بر ارزش افزوده سیگار وجود دارد که بر مبنای آن، سالانه هشت درصد به مالیات بر ارزش افزوده سیگار اضافه شود. عملیاتی شدن این برنامه باعث می شود فعالان صنعت دخانیات کارخانه ها را رها کنند و عطای تولید را به لقایش ببخشند؛ این مساله می تواند به مثابه تیر خلاص به صنعت دخانیات کشور باشد.