سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
«از سال ۱۳۴۱ در این روستا زندگی می‌کنم و با اجاره کردن زمین‌های کشاورزیِ مردم روی آن‌ها گندم می‌کارم، بارها و به وضوح دیده‌ام مقبره‌ها و قبرستان‌های خمره‌ای سفالی و تابوتی در تپه‌های مختلف “دهملا” بالا می‌آیند، اما …»
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، شهر گمشده «هندیجان» را نه سیلاب با خود برده و نه حفاران غیرمجاز چاله‌هایش را باستانی کرده‌اند، فقط بی‌توجهی میراثی‌ها در طول سال‌های گذشته باعث شده تا “دِهمُلا” امروز از حدود ۱۰ محوطه باستانی کشف شده‌اش چیزی حدود چهار تپه سالم داشته باشد و زمین‌های شور منطقه این بدشانسی را نصیبِ محوطه کرده تا برای کشت زمین، زهکشی در محوطه انجام شود.
اما بی‌توجهی میراث فرهنگی‌ها را می‌توان گناه بیشتری برای تخریب بخشی از تاریخ اشکانی‌ها و هخامنشی‌ها در این محوطه باستانی دانست، آن‌هم وقتی در طول سال‌های گذشته با وجود تماس‌های مکرر چند نفر از دوستداران میراثِ این روستای تاریخی با میراث فرهنگی خوزستان، هیچ تیم باستان‌شناسی برای بررسی محوطه روانه‌ی هندیجان نشده و “هندیجان” به‌عنوان یکی از بنادر مهم تجاری که استعدادش در توسعه گردشگری دریایی را نمی‌توان نادیده گرفت، مغفول مانده است.
از سوی دیگر، در طول تقریبا یک دهه گذشته، شرکت‌های وابسته به پیمانکاران جهاد کشاورزی، در چارچوب طرح عمرانی ۵۵۰ هزار هکتاری اراضی خوزستان مبادرت به انجام عملیات زهکشی اراضی کشاورزی در محوطه تاریخی «دِهمُلا» در هندیجان کرده‌اند که تخریب‌هایی در این محوطه‌ی باستانی را عامل شده‌اند و حتی هیچ “پیوست تخصصی” از طرح این عملیات زهکشی به میراث فرهنگی ارایه نشده است.
یوسف بندری که بیش از ۴۰ سال است در روستای “دِهمُلا” در شهرستان هندیجان استان خوزستان روی زمین‌های کشاورزی که بخشی از ان‌ها را تپه‌های باستانی تشکیل می‌دهند، به کشاورزی مشغول است، درباره وضعیت این محوطه‌های تاریخی به ایسنا توضیح می‌دهد.
او که به گفته‌ی خودش از زمان به دست آمدن برخی آثار تاریخی و حتی قبوری وضعیت محوطه را به میراث فرهنگی منطقه و حتی استان خوزستان اطلاع داده است، می‌گوید: بیش از شش سال پیش و زمانی که هندیجان به عنوان یک بخش، زیر نظر بندر ماهشهر بود، کار زهکشی زمین‌های این روستا آغاز شد، از همان زمان به میراث فرهنگی منطقه رفتم و وضعیت را اطلاع دادم، تا امروز بسیاری از تپه‌هایی که به چشم دیدم از بین رفته‌اند.
وی با بیان این‌که بعد از چندین بار اطلاع، سال گذشته نیز برای دادن اطلاع درباره وضعیت این محوطه‌ی تاریخی در روستای “دهملا” با میراث فرهنگی استان خوزستان تماس گرفته و اعلام کرده این تپه‌های تاریخی با چنین آثار تاریخی در حال تخریب هستند، ادامه می‌دهد: «در آن تماس از من پرسیدند، محوطه باستانی است و قبرِ قدیمی دارد؟ گفتم بله. من را زیر سؤال بردند که از کجا می‌دانم، گفتم درست است من در روستا زندگی می‌کنم اما به دلیل علاقه‌ام به تاریخ و کتاب‌هایی که از دوران نوجوانی در این زمینه خوانده‌ام، اطلاعات خوبی دارم.»
او با بیان این‌که از سال ۱۳۴۱ که به دنیا آمده در این روستا زندگی می‌کند و با اجاره کردن زمین‌های کشاورزی مردم روی آن‌ها گندم می‌کارد، می‌گوید: این وضعیت را به وضوح دیده‌ام مقبره‌ها و قبرستان‌های خمره‌ای سفالی و تابوتی را در تپه‌های مختلف محوطه “دهملا” دیده‌ام و به چیزی که می‌گویم اطمینان دارم.
بندری در ادامه با بیان این‌که بعد از تماس‌اش با میراث فرهنگی خوزستان، یک گروه از اهواز به “دهملا” رفتند، می‌افزاید: تپه‌ای که در محوطه به آن‌ها نشان دادم، همه‌ی آثار تاریخی به طور کامل روی زمینِ آن مشخص بود، یک قبر سفالی بود که درون آن تابوت قرار داشت، بعد از مدتی با میراث فرهنگی استان برای اطلاع از قدمت آن تابوت تماس گرفتم، گفتند تابوت متعلق به دوره هخامنشی بوده است.
به گفته‌ی وی، وسعتِ این محوطه‌ی تاریخی در دهملا، چیزی حدود یک هکتار است، که قبرستان آن در محوطه‌های مختلفی پراکنده‌اند، اما میراث فرهنگی استان فقط یک بخش بالادست قبرستان را دیده است.
این فعال میراث فرهنگی هندیجان در ادامه با بیان این‌که حدود ۱۰ سال گذشته، با زدن یک سیلاب‌بند به عرض ۱۰۰ متر دیوار به دیوار یکی از قلعه‌ها با نام “قلعه نو” که احتمالا متعلق به دوره هخامنشی بوده است، باعث آغاز تخریب قلعه شده‌اند، ادامه می‌دهد: با خاکبرداری به عرض سه متر در آن محوطه به قبرهای گبری رسیدند، اما در آن زمان آن‌ها کارشان –زهکشی زمین- را تمام کرده بودند، باز هم با میراث فرهنگی اهواز تماس گرفتم، اما کسی اهمیت نداد.
بندری با اشاره به حضور دوباره‌ی پیمانکاران شرکت پیمانکار در این محوطه از حدود هفت سال گذشته، ادامه می‌دهد: آن‌ها همه تپه را به طول ۱۴ کیلومتر در ۳۰۰ متر خاکبرداری کردند و قلعه را بردند، قلعه به رودخانه چسبید بود و مقبره‌های زیادی در آن وجود داشت، همه را به چشم دیده بودم، آن‌ها دوباره زمین‌ها را تسطیح کردند و قبرهای گبری زیادی به دست آمد.
او از وقوع یک سیل در این محوطه‌ی باستانی نیز خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: آن سیل نیز باعث تخریب بخش زیادی از این محوطه شد.
وی با تاکید بر این‌که در حال حاضر فقط پنج شش تپه دیگر در محوطه باقی مانده که احتمالا درون آن‌ها می‌تواند قبور و انواع اشیای تاریخی باشد، می‌گوید: هر چند تعداد زیادی از محوطه‌های تاریخی از بین رفته‌اند اما هنوز تپه‌هایی مانند “تُل برچین”، “چاه ابوالقاسم” و “سِه‌تُلون” باقی مانده‌اند.
محوطه باستانی دِهمُلا (سه تلون) در سال ۱۳۹۰ با شماره ۳۰۳۲۲ در فهرست آثار ملّی کشور به ثبت رسیده و از نظر حقوقی تحت حفاظت و نظارت قوانین میراثی کشور است؛ براساس بند (۱-الف) ماده ۱۰۰ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور «تهیه و الحاق پیوست تخصصی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای کلیه طرح‌های توسعه ای بزرگ و مهم در حوزه زیربنایی، تولیدی و خدمات دستگاه‌های موضوع ماده (۳) قانون تشکیل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مصوّب ۱۳۸۲/۱۰/۳ برای تطبیق با اهداف و وظایف سازمان مذکور در سطوح ملی، منطقه‌ای، استانی و شهری الزامی است.» امابه نظر می‌رسد برای انجام این عملیات در دِهمُلا، هیچ پیوست تخصصی تا کنون توسط شرکت پیمانکار تهیه نشده است.
یوسف بندری، فعال میراث فرهنگی دهملا و هندیجان، به واسطه‌ی علاقه‌اش به تاریخ محوطه‌ی باستانی زادگاهش، اشیای باستانی به دست آمده در محوطه‌های تاریخی این منطقه را که به دلیل بی‌توجهی مسئولان سال‌های گذشته در محوطه به حال خود رها شده بود جمع‌آوری کرده تا دست‌کم از گزند سودجایان آثار تاریخی در امان بماند. این فیلم بخشی از آثار جمع‌آوری شده توسط او را نمایش می‌دهد.
