آیا شهرآفتاب دوباره طلوع می کند

شاید پرسشی که ذهن مخاطب را درگیر کند این مساله باشد که هدف از ساخت نمایشگاه در یک منطقه جنوب شهر تهران چه بوده یا اصلا صرف هزینه هنگفت برای ساخت نمایشگاه در این منطقه لازم و ضروری به نظر می‌رسیده است یا خیر؟ و اینکه اکنون چند سال پس از راه اندازی توانسته پاسخگوی نیازهای شهر تهران به عنوان پایتخت ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی باشد؟

جانمایی نمایشگاه
برای پاسخ به بسیاری از این پرسش ها کافی است یکبار گذرمان به بزرگراه خلیج فارس یا همان تهران-قم افتاده باشد؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند ساخت این نمایشگاه با موقعیت جغرافیایی آن همخوانی بسیاری دارد. در واقع منطقه شهرآفتاب به عنوان یک شهر شناخته می شود که حرم مطهر حضرت امام (ره) را در دل خود جا داده و نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب در نزدیکی آن حرم مطهر و مجاورت اتوبان خلیج فارس قرار گرفته است.
همان مکانی که نقطه ورودی پایتخت نه تنها از جنوب کشور بلکه به دلیل وجود بزرگراه آزادگان ورودی پایتخت از تمامی نقاط کشور شناخته می شود و از لحاظ دسترسی به شبکه بزرگراهی تهران، وجود شبکه حمل و نقل ریلی و نزدیکی به فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) معیارهای لازم را داراست.
با توجه به این موقعیت جغرافیایی، زیرساخت های لازم برای تبدیل نمایشگاه شهرآفتاب به قطب نمایشگاهی کشور و حتی خاورمیانه کاملا آماده است و صرف هزینه برای ساخت آن در این منطقه از شهر تهران نیز توجیه پذیر به نظر می رسد.

چرا آفتاب نمایشگاه طلوع نکرد؟
اما چرا آفتاب نمایشگاه آنطور که باید و شاید از این منطقه طلوع نکرد؟ برای پاسخ به این پرسش باید به اردیبهشت سال ۹۵ برگردیم که شهر آفتاب همزمان با نمایشگاه بین المللی کتاب تهران افتتاح شد.
شهر آفتاب همزمان با مدیریت محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران که ۱۲ سال سکان مدیریت شهری پایتخت را در دست داشت در فضایی افزون بر ۷۰ هکتار با فضای سرپوشیده ۲۵ هزار متر مربع افتتاح شد؛ در صورتی که بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران نمایشگاه جدید در طرح اولیه خود می بایست در ۱۲۰ هزار مترمربع فضای سرپوشیده نمایشگاهی، فضای خدماتی، پارکینگ سرپوشیده و مراکز تجاری به همراه سالن همایش ها، مسجد و هتل های پنج ستاره ساخته می شد.
اما آغاز به کار شتابزده نمایشگاه شهرآفتاب آن هم فقط برای برگزاری نمایشگاه کتاب چالش های جدی پیش روی این نمایشگاه گذاشت به طوری که محمد سیدی مدیرعامل سابق نمایشگاه نیز به آنها اشاره کرد و بر همین اساس پس از پایان بیست و نهمین نمایشگاه کتاب، مجموعه تلاش هایی برای رونق بخشی و برگزاری نمایشگاه در شهرآفتاب توسط مدیریت پیشین انجام شد و حاصل تلاش آنها تنها به برگزاری ۱۰ نمایشگاه در سال ۹۵ انجامید.
سال ۹۶ امید می رفت با برگزاری نمایشگاه کتاب در شهرآفتاب برای دومین بار زمینه جنب و جوش این مجموعه فراهم شود اما این رویا نیز تعبیر نشد و پس از برگزاری سی امین دوره نمایشگاه کتاب تنها چند نمایشگاه محدود در ۶ ماهه اول سال این نمایشگاه برگزار شد تا کم کم زمزمه غروب شهرآفتاب بر سر زبان ها بیافتد؛ آنهم غروب نمایشگاهی که قرار بود به عنوان یک رقیب نمایشگاهی برای کشورهای منطقه خلیج فارس و نیز آسیای میانه باشد.
انتقادها از افتتاح زودهنگام نمایشگاه سبب شکل گیری این تحلیل شد که این مسائل تنها به علت برخی مشکلات نمایشگاه شهرآفتاب نبود بلکه بیشتر به دلیل نوع نگاه برخی مدیران وقت شهرداری و شورای شهر به نمایشگاه بود که صرفا به منظور کار تبلیغاتی آن را راه اندازی و سپس آن را به امان خدا رها کردند؛ شاید نگاه برخی مدیران وقت تنها به برگزاری نمایشگاه کتاب در این مجموعه معطوف بود نه چیز دیگر.

شهر آفتاب در دوره جدید
اما این پرسش همچنان باقی است که با تغییر مدیریت شهری چرا آفتاب نمایشگاه آنطور که باید و شاید از این منطقه طلوع نکرد؟ برای پاسخ به این پرسش هم باید باز به اردیبهشت سال ۹۵ برگردیم که شهرآفتاب همزمان با نمایشگاه بین المللی کتاب تهران افتتاح شد.
با تغییر تیم مدیریت شهری، مدیریت مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز تغییر کرد و محمدرئوف قادری سکان هدایت این مجموعه پر حرف و حدیث را برعهده گرفت تا بلکه بارقه های امید برای جلوگیری از غروب شهرآفتاب نمایان شود.
اواخر فروردین امسال مسئولان شهرداری تهران از شناسایی ۲۰۰ پروژه سرمایه پذیر و آمادگی این نهاد برای برگزاری نمایشگاهی از این طرح های سرمایه پذیر در مقیاس بین المللی طی یک ماه آینده( از اواخر فرور دین) خبر دادند که به نظر می رسید شهر آفتاب نیز یکی از این پروژه هاست که البته تاکنون خبری مبنی بر تحقق این وعده هنوز منتشر نشده است.
طی این مدت مدیر نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز در مصاحبه‌های مختلف از تدوین استراتژی (راهبرد)هایی برای شهرآفتاب خبرداد که در صورت تحقق آنها مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نه تنها به عنوان قطب نمایشگاهی ایران بلکه خاورمیانه مطرح خواهد شد و برنامه های دوره قبلی بازگو شد.
نخستین راهبرد که شاید یکی از اهداف اصلی و دلیل ساخت نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز بود، انتقال نمایشگاه بین المللی سئول به این نمایشگاه است؛ به عبارت دیگر موضوع خارج کردن نمایشگاهها از داخل شهر به دلیل بار ترافیکی بسیار زیاد، آلودگی هوا و دردسرهای فراوان آن برای شهروندان در دستور کار قرار گرفت.
اما با ساخت نمایشگاه شهرآفتاب در فاز یک که تنها ۲۰ درصد این مجموعه را شامل می‌شود و با برگزاری نخستین رویداد- نمایشگاه کتاب- متاسفانه این مساله به چالش شهرداری و دولت تبدیل شد؛ به طوری که حتی شرکت های برگزارکننده نمایشگاه در شهر آفتاب می گفتند با برخوردهای تحریمی، از سوی نمایشگاه بین المللی در خیابان سئول مواجه می شوند.

فرصت طلایی برای شهرآفتاب
تغییر مدیریتی در شهرآفتاب و ارتباط گسترده مدیریت این مجموعه نمایشگاهی با مقامات کشوری، دولتی و شهرداری سبب شد با رایزنی های انجام گرفته دیدگاه دولت و شهرداری در زمینه محل برگزاری نمایشگاهها به هم نزدیک شود.
بر اساس شنیده ها در نشست های مختلفی که بین نمایندگان دولت و شهرداری برگزار شد، تفاهم نامه ای برای انتقال نمایشگاه بین المللی سئول به شهر آفتاب میان طرفین شکل گرفته اما پیش شرط این انتقال ساخت فاز یک و دو نمایشگاه شهرآفتاب است.
این مساله می تواند فرصت خوبی برای شهرداری تهران باشد که برای رهایی شهر از ترافیک فلج کننده در محدوده شریان اصلی و آلودگی هوا هرچه زودتر نسبت به تکمیل مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب از جمله ۱۲ سالن نمایشگاهی، سه مجموعه هتل پنج ستاره، سه واحد مرکز تجارت جهانی و طرح های دیگری که برای شهرآفتاب در نظر گرفته شده، اقدام کند تا هرچه زودتر این تفاهم نامه عملیاتی شود.
بحث ایجاد شهر نمایشگاهی، مرکز همایش های بین المللی در شهرآفتاب و همچنین منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی از برنامه های اعلام شده است که قادری مدیر مجموعه شهرآفتاب در این باره می گوید: اگر بتوانیم دو استراتژی را در دستور کار قرار دهیم و آن را به نتیجه برسانیم به هدف متعالی نزدیک شده‌ایم؛ نخست، تبدیل نمایشگاه شهر آفتاب به شهر نمایشگاهی به عنوان مرکز بین‌المللی همایش‌ها و نمایشگاه‌ها است که می‌تواند دستاور بسیار بزرگی باشد.
وی درخصوص دومین استراتژی نمایشگاه «شهر آفتاب» نیز گفته است: شهرهای بزرگی مانند تهران در دنیا معمولا یک منطقه ویژه اقتصادی یا منطقه آزاد تجاری دارند؛ به این منظور که مراجعه کننده خارجی اعم از هر صنفی بتواند بدون طی تشریفات قانونی و روادید وارد منطقه آزاد تجاری شود.
با اجرای این استراتژی ها زمینه جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی فراهم و مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب از موقعیت برتر و بهتری برخوردار خواهد بود که این امر می تواند عاملی برای رشد بخش جنوبی و ورودی شهر تهران باشد تا نگاه توسعه محور به بخش های جنوبی تهران نیز بالاخره به مرحله اجرا درآید.
البته نباید از نظر دور داشت در زمان حاضر نیز چنین اقداماتی بی تاثیر نبوده و شواهد حاکی است قیمت زمین های این منطقه در این مدت رشد داشته است.
بی‌شک پس از توسعه و تکمیل نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب، علاوه بر تأثیر ذاتی خود بر اقتصاد کشور و بالا بردن توان صادراتی تولیدکنندگان داخلی تأثیرات بسزایی بر این منطقه نیز خواهد داشت و شهروندان شاهد رشد و شکوفایی جنوب تهران در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، فرهنگی و اجتماعی خواهند بود؛ حتی برگزاری نمایشگاه اثرات خود را در افزایش امنیت این مناطق نیز خواهد گذاشت.
تهرام /۹۳۵۳/ ۱۰۰۸
گزارش از عاطفه نژادسالاری