جلوگیری از فرارهای مالیاتی با شفاف سازی/مالیات ۵۰ درصد از مشاغل صفر است

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز ، کل درآمدهای وصولی سازمان امور مالیاتی در پنج ماه امسال ۴۰۶ هزار میلیارد تومان گزارش شده است که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۴۴ درصدی و نسبت به رقم مصوب قانون بودجه ۸۰ درصد محقق شده است. از این مبلغ سهم مالیات بر درآمدها در همین مدت، ۷۷ هزار و ۵۹۴ میلیارد تومان است که حدود ۱۶ هزار و ۱۱ میلیارد تومان سهم مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی و حدود ۳۲ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان سهم مالیات بخش خصوصی است.

در واقع سهم مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی ۴ درصد و سهم مالیات حقوق کارکنان بخش خصوصی ۸ درصد از کل مالیات وصولی است در مجموع سهم مالیات کارکنان ۱۲ درصد از کل مالیات دریافتی است. مالیات مشاغل در پنج ماه امسال ۳۲ هزار میلیارد تومان وصول شده است که ۶ درصد از کل مالیات را به خود اختصاص داده است در مقایسه مشخص می شود که کارکنان بخش دولتی و خصوصی ۲ برابر اصناف در کشور مالیات پرداخت می کنند. هر چند سهم اصناف از پرداخت مالیات تنها ۶ درصد است اما سهم این قشر در اقتصاد کشور ۳۰ درصد گزارش شده که سهم قابل توجهی است.

بر اساس گزارش های سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه اصناف و مشاغل حدود هشت میلیون مودی فعال هستند که نیمی از این قشر مالیاتشان صفر است و نیم دیگر مالیاتی ۶ درصدی را از کل مالیات پرداخت می کنند. طبق این گزارش، ٢٠ درصد از اصناف مالیاتی بین صفر تا پنج میلیون تومان پرداخت می کنند و حدود ١٠ درصد دیگر بین پنج تا ۱۰ میلیون تومان و ١٢ درصد بین ١٠ تا ۳۰ میلیون تومان مالیات در سال پرداخت می کنند و تنها ۸ درصد از اصناف ۳۰ میلیون تومان به بالا مالیات سهم مالیاتشان است.

اصناف مختلف بر اساس نوع مشاغل و درآمدی که کسب می کنند مالیات های مختلفی پرداخت می کنند به عنوان مثال سازمان امور مالیاتی کشور در سال ۱۴۰۱ گزارشی از سرانه مالیات هر صنف در سه سال را منتشر کرد که بر اساس آن مشاغلی از جمله پزشکان و دندانپزشکان، نمایشگاه‌داران خودرو، دفترداران اسناد رسمی، بنگاهداران املاک، رستوران‌داران و طلافروشان در سال مالیاتی بین ۹ تا ۳۵ میلیون تومان پرداخت می‌کنند.

همچنین وصولی مالیات از صنف شیرینی و قنادی، لوازم یدکی خودرو، وکلا، هنرمندان، سیگار و تنباکو، کیف و کفش و ابزار فروشان مبلغی بین ۶ تا ۸ میلیون تومان در سال و سهم مالیات صاحبان مشاغل لوازم خانگی، فرش، لوازم صوتی و تصویری، نوشت افزارها و مسافرخانه‌ها بین سه تا ۵ میلیون تومان در سال است. سازمان امور مالیاتی کشور در دوره جدید تحولی با هوشمندسازی نظام مالیاتی و به روز رسانی بیش از ۵۰ سامانه به دنبال رویکرد ارتباط مستقیم بین مودی و ممیزی است تا با شفاف سازی جلوی فرارهای مالیاتی را گرفته و مالیات ستانی عادلانه رقم بخورد.

عبدالمجید شیخی، تحلیلگر اقتصادی

تجدیدنظر در پایه های مالیاتی

در دنیایی زیست می‌کنیم که مجبور به ‌مراوده با جهان پیرامون هستیم و اصولاً اقتصاد بدون ارتباط با دیگران سروسامان نمی‌گیرد، اما منظور از این ارتباط این نیست که به ‌هر ابزاری که غرب برای پیشبرد اقتصاد به ‌آن متوسل می‌شود ما هم متوسل شویم؛ ما در چهار دهه گذشته نشان دادیم توان اصلاح ابزارهایی که غرب برای پیشبرد اهداف اقتصادی خود به ‌کار می‌گیرد را داریم، مانند استفاده از بانکداری اسلامی و اوراق مشارکت.

یکی از مهمترین موارد تحقق رونق اقتصاد بدون نفت، تجدیدنظر در پایه های مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی است. اگر این مساله را بتوان اصلاح کرد تا از فرار مالیاتی جلوگیری شود، درآمد بالقوه ناشی از فرار مالیاتی احیا می شود. این درآمدها بیش از فروش نفت خام در حالت عادی است.

امیدواری به بودجه نیز ۱۴۰۳ از این جهت است که گویا قرار است کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی محقق شود. وقتی وظیفه تنظیم بازار بر عهده دولت است، طبیعتا باید ابزار درآمدی بیشتر و متنوع‌تری وجود داشته باشد. معتقدم حجم اقتصاد کشورمان ۷ برابر آن چیزی است که معمولا بیان می‌شود. بنابراین دولت می‌تواند مالیات بسیار بیشتری را اخذ کند و حجم فرار مالیاتی از اعداد اعلام شده بسیار بیشتر است.

فرار مالیاتی سهم کسانی است که در رده های بالایی ثروت قرار دارند. اینها مازاد درآمدشان وارد چرخه اقتصاد نمی شود و اگر چنین درآمدهایی احیا شود، چرخه درآمدی فعال تر و سریع تر می شود. توصیه به دولت این است که نسخه‌های مهار تورم را از دیدگاه اقتصاد اسلامی اجرا و پیاده‌سازی کند.