تحلیلی مختصر بر سیاستگذاری کسب و کار ایران

کسب ‌وکارها برای موفقیت نیاز به اجرای استراتژی‌های صحیح دارند. این استراتژی ها بخشی از یک سیاست کلی مدیریت و کسب و کار را تشکیل می دهند که کسب و کار را در ارتباط با مشتریان، ایجاد سود و مدیریت منابع هدایت می کند. سیاست‌ها به صورت کل، کلید موفقیت دولت ها، نهادها و هر کسب و کاری هستند. در واقع این سیاست‌ها و استراتژی‌ها هستند که در صورت درست و اکادمیک تدوین و اجرا شوند، سازمان‌ها را به قله های بلند پیشرفت و ترقی می رسانند و بر عکس این سیاست‌ها و استراتژی‌ها هستند که در صورت نا مناسب تدوین و اجرا شوند، سازمان‌ها را از عرش به فرش می کشانند. سیاستگذاری کسب و کار در هر کشوری نقش بسزایی در توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی آن کشور دارد. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای با بازار داخلی بزرگ و پتانسیل های اقتصادی فراوان، به توسعه‌ کسب و کارها، نیازمند سیاستگذاری راهبردی مناسب است. در این مبحث به بررسی و نقش سیاست گذاری کسب و کار به ویژه نقش سیاستگذاری باز به عنوان یک مدل سیاست گذاری جدید در توسعه کسب و کارها پرداخته می شود. سیاستگذاری باز به عنوان یک مفهوم جدید در حوزه‌ی سیاستگذاری، به معنی گشودن در های سیاستگذاری در مرحله‌ی تدوین، اجرا و ارزیابی به روی جامعه و بهره گرفتن از ظرفیت مشارکت ایشان در فرایند سیاستگذاری اطلاق می‌گردد. در واقع در این نوع سیاستگذاری از هر ایده‌ی خلاقانه و نو در فرایند سیاستگذاری استقبال می‌شود. یک سیاست درهای باز موثر، همکاری، شفافیت و احترام بین کارکنان و مدیریت را تشویق می‌کند.

نقش های عمده‌ی سیاستگذاری باز

۱) افزایش شفافیت: با افزایش شفافیت در فرآیند تصمیم گیری‌ها و سیاست های کسب و کار، اعتماد سرمایه گذاران و کسب و کارها افزایش می یابد. این امر باعث ایجاد پایداری و ثبات در بستر کسب و کار می شود و می تواند جذب سرمایه گذاری بیشتر را تسهیل کند.

۲) مشارکت عمومی و ارتقای پاسخگویی: از طریق مشارکت جامعه، نهادهای مدنی و مردمی در سیاستگذاری کسب و کار، ابعاد گسترده تری از ایده‌ها و پیشنهادها مورد بررسی قرار می گیرد. این مشارکت باعث می شود که سیاست های کسب و کار، بهتر به نیازهای جامعه پاسخ دهند و شرایط مساعدتری برای توسعه کسب و کارها فراهم شود. از سوی دیگر با سیاستگذاری باز، نهادهای دولتی و خصوصی موظف به پاسخگویی به پرسش‌ها و انتقادات عمومی می‌شوند که این امر باعث بهبود اعتماد عمومی به نهادها و افزایش کارایی و اثر بخشی سیاست‌ها می شود.

۳) ایجاد رقابت سالم: سیاستگذاری باز در توسعه‌ی کسب و کارها می تواند رقابت سالم و عادلانه را تشویق کند. این کار باعث ایجاد فضایی برای رشد و پیشرفت کسب و کارها می شود و باعث افزایش کیفیت و تنوع محصولات و خدمات می گردد.

۴) افزایش نوآوری و خلاقیت: با ایجاد فرصت های بیشتری برای مشارکت و نظرات جامعه، سیاستگذاری باز می تواند نوآوری و خلاقیت را در کسب و کارها تشویق کند. این امر باعث افزایش قدرت رقابتی کسب و کارها و توسعه‌ی فناوری های جدید می شود.

با توجه به مطالب فوق و با توجه به شعار که دولت در سال ۱۴۰۳ ( جهش تولید با مشارکت مردم) ارائه داده است ضرورت سیاستگذاری باز را در سطح کلان و کوچک برجسته می سازد. از اینکه کشور ایران به عنوان یک کشور غنی به لحاظ داشتن منابع طبیعی، منابع انسانی و پتانسیل بزرگ در حوزه‌ی بازار های داخلی و منطقه‌ایی، نیاز به بازنگری جدی در حوزه‌ی سیاستگذاری دارد.

چالش‌ها

هرچند سیاستگذاری باز به عنوان الگوی مطلوب در بستر سیاستگذاری قرار می‌گیرد، با وجود ارتباط عمیق این موضوع با ضعف های سیاستگذاری در ایران، اجرای آن در بدنه‌ی حاکمیت، دولت و نظام سیاسی با موانعی روبرو خواهد بود، به گونه‌ای که مانع تحقق شاخص های آن خواهد شد. چالش‌ها و موانع که سد راه سیاستگذاری باز قرار میگیرد در سه گروه یعنی موانع زمینه‌ای (نزدیک‌بینی مدیریتی)، موانع ساختاری (فقدان یا ضعف زیرساخت‌های فناوری و نظام سازی های لازم در فرایند قانون‌گذاری) و موانع رفتاری (نداشتن روحیه‌ی مشارکت‌پذیری وفرار از شفافیت) دسته بندی می‌شوند.

 راهکارها و پیشنهادها

با توجه به اهمیت سیاستگذاری باز در توسعه‌ی کسب و کارها، چند راهکار یا پیشنهاد عمده به دولت آینده‌ی ایران و سازمان های که در حوزه‌ی کسب و کار به فعالیت مشغول هستند در رابطه به تدوین و پیاده سازی سیاست ها به ویژه سیاستگذاری باز ارائه می گردد:

دولت باید تلاش کند تا فرآیند تصمیم گیری ها و سیاست های کسب و کار را شفاف سازد. ارائه اطلاعات کامل و دقیق به عموم مردم و کسب و کارها، اعتماد را افزایش می‌دهد و محیط مناسب برای توسعه‌ی کسب و کارها فراهم می‌کند.

دولت و سازمان ها باید نهادهای مدنی، مردمی و نهادهای مرتبط با حوزه کسب و کار را در فرآیند تدوین سیاست ها و تصمیم گیری ها مشارکت دهد. این مشارکت باعث می‌شود که نیازها و مسائل واقعی کسب و کارها بهتر در نظر گرفته شود و سیاست های مؤثرتری اجرا گردد.

دولت باید برای ایجاد رقابت سالم و عادلانه در حوزه‌ی کسب و کار، به قوانین و مقررات بازنگری انجام داده و قوانین و مقررات مناسبی را تدوین کند. همچنین باید تمرکز خود را بر روی ارائه پلتفرم های عادلانه و شفاف برای رقابت کسب و کارها قرار دهد.

دولت باید فضایی را برای تشویق نوآوری و خلاقیت در کسب و کارها ایجاد کند. ارائه تسهیلات مالی و فنی، حمایت از تحقیق و توسعه، استفاده از شخصیت های متخصص و خبره در امر تدوین سیاست‌ها ایجاد ارتباط و همکاری بین دانشگاه‌ها و صنعت را می‌توان برای تشویق نوآوری و خلاقیت مورد استفاده قرار داد.

دولت و سازمان های تجاری باید سیاست ها و تصمیمات خود را به صورت مداوم پیگیری و ارزیابی کنند تا اطمینان حاصل شود که این سیاست ها به خوبی پیاده سازی می‌شوند و نتایج منتظره را به همراه دارد یا خیر.

سرمایه‌گذاری در توسعه‌ی زیرساخت‌های اقتصادی، مانند حمل و نقل، انرژی، ارتباطات و فناوری، یکی دیگر از سیاست‌های مهم است. این اقدامات می‌تواند زمینه‌های مناسبی را برای جذب سرمایه‌گذاری و توسعه‌ی کسب و کارها فراهم کند. و از سوی دیگر به قول سلسو فورتادو اقتصاد دان برازیلی برای توسعه باید بین عوامل اقتصادی و تکنولوژی کاربردی هماهنگی ایجاد شود.

 نتیجه گیری

بنده به عنوان دانشجوی استراتژی و سیاستگذاری بازرگانی به این نتیجه رسیدم که یکی از مشکلات اساسی کشورهای جهان سومی و در حال توسعه، نبود سیاست‌های مناسب اقتصادی و در موارد زیادی هم عدم اجرای سیاست ها باعث شده است که کشور ها از شتاب در توسعه باز بماند. سیاستگذاری باز در ایران می‌تواند به بهبود محیط کسب و کار، افزایش شفافیت، و تقویت نوآوری کمک کند. با این حال، برای تحقق این اهداف، نیاز به همکاری و تعهد همگانی، بهبود زیرساخت‌ها و ترویج فرهنگ مشارکت عمومی داریم. استفاده از تجارب سایر کشورها و بومی‌سازی آن‌ها نیز می‌تواند راهگشا باشد. در فرجام به نظر بنده دولت جمهوری اسلامی ایران می تواند با ارائه تسهیلات و حمایت های مالی، ساده سازی مقررات و تشویق به سرمایه گذاری خارجی و با استفاده از مدل سیاستگذاری باز،  بستر و زمینه‌ی توسعه‌ی کسب و کارها و شعار جهش تولید با مشارکت مردم را عملی سازد. پس با تطبیق و نهادینه ساختن سیاستگذاری باز و در نظرگیری این راهکارها و پیشنهادات، دولت ایران و سازمان های ذی‌دخل می‌توانند بهبود چشمگیری در توسعه‌ی کسب و کارها و رشد اقتصادی را تجربه نمایند.

منابع

قلی پور، رحمت الله، منصورزاده، سیدعلی(۱۴۰۱)، سیاستگذاری باز، انتشارات دانشگاه تهران

Alsaedi, R. N. R. (2017). Business policy and strategy. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), ۳۶(۷), ۲۶-۴۹.

https://www.paychex.com/articles/human-resources/open-door-policy-in-the-workplace

https://civilica.com/doc/1161709