شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز ، رئیس سازمان امور مالیاتی کل کشور تاکید کرد: به واقع برای ما در ابتدای امر تفاوتی بین صنوف مختلف وجود ندارد؛ البته درست است که جامعه به برخی ازصنوف اعم از طلا فروشان و پزشکان حساسیتهایی دارند که این حساسیتها هم بعضاً از جهاتی میتواند درست باشد، اما به عنوان سازمان امور مالیاتی مکلفیم که قانون را عملیاتی و اجرایی کنیم. وی با بیان اینکه قانونگذار طبیعتاً بین صفوف مختلف در اخذ مالیاتستانی تفاوتی قائل نمیشود اظهار کرد: ما در مقابل صنوفی که فرار مالیاتی داشته باشند قطعا ایستادگی خواهیم کرد چراکه رسالت خودمان را مبارزه و جلوگیری از فرار مالیاتی میدانیم و این موضوع را در راستای استقرار عدالت مالیاتی قلمداد میکنیم. انشاالله و به حول و قوه الهی در مقابل فشارها کوتاه نخواهیم آمد.
در همین رابطه یک کارشناس اقتصادی گفت: سال گذشته خروجی تبصره ماده ۱۰۰ و مالیاتستانی سیستمی و هوشمند، تمرکز ویژه بر دانهدرشتها بود که استفاده از این ماده مزیتهای فراوانی برای صاحبان مشاغل خاص دارد و سبب افزایش شفافیت مالیاتی میشود. به گزارش ایرنا، یکی از مهمترین رویکردهای اصلاح نظام مالیاتی، توجه به مسیر سیستمی و هوشمند کردن فرایند اخذ مالیات، جهت جلوگیری از مالیاتستانی سلیقهای و فردمحور و همچنین حرکت به سمت عدالت مالیاتی است که با تکیه بر سازوکار تعبیه شده ذیل تبصره ماده ۱۰۰ این اتفاق رخ داده است. به عقیده کارشناسان اقتصادی، تبصره ۱۰۰ مزیتهای فراوانی برای صاحبان مشاغل خاص به همراه داشته و سبب افزایش شفافیت در نظام مالیاتی کشور خواهد شد.
محمد آریننژاد، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با ایرنا در مورد منافع تبصره ۱۰۰ برای مشاغل خاص، اظهار کرد: این مشاغل از جمله پزشکان، وکلا، بنگاههای املاک، طلا و جواهرفروشان و… چنانچه به سمت استفاده از فرآیند هوشمند پرداخت مالیات حرکت کنند؛ یعنی اظهارنامه پیشفرض سازمان مالیاتی را پذیرفته و بهصورت شفاف و سیستمی مالیات را بپردازند، میتوانند با تقسیط بلندمدت ۱۵ماهه، بدون مراجعه حضوری مالیات خود را پرداخت کرده و از سیستم محاسبه خودکار تمامی معافیتها از جمله تخفیف قابلملاحظه بهرهمند شوند.
وی ادامه داد: مشاغل همچنین نیازی به نگهداری دفاتر فیزیکی و سروکله زدنهای فراوان با مامور مالیاتی در سالهای آتی را نخواهند داشت و هزینه نگهداری اسناد برایشان حذف میشود؛ از سوی دیگر نیاز به نیروی انسانی در این حوزه و هزینه مالیاتستانی برای دولت هم کاهش خواهد یافت. این کارشناس اقتصادی گفت: با سیستمی شدن فرآیندها، هزینههای غیرقابل پیشبینی و تحمیل شده به تولید و پیشبینی ناپذیری اقتصاد در کشور کاهش خواهد یافت.
آریننژاد افزود: اگر اظهارنامهای توسط موتورهای جستجوی صلاحیتسنجی، مشکوک تشخیص داده شود، نهتنها تمامی تخفیفات، امتیازات و معافیتها را از دست داده، بلکه باید مالیاتی سنگینتر از تبصره ۱۰۰ پرداخت کند؛ از این رو استفاده از سیستم هوشمند پرداخت مالیات کاملاً برای مشاغل منتفع خواهد بود؛ چراکه مشاغل خاص با وجود این امتیازات و ریسکی که اظهارنامه دستی و فیزیکی دارد به این سمت تمایل دارند. مشاغل خرد هم معافیت سنگینی دریافت خواهند کرد و در انتهای این مسیر نظام مالیاتی کشور شفاف میشود.
وی بیان کرد: در سال گذشته خروجی تبصره ماده ۱۰۰ و مالیاتستانی سیستمی با تکیه بر تقاطعگیری دادهها، تمرکز ویژه بر دانهدرشتها بوده است، به نحوی که بیش از ۵۰ درصد مالیات مشاغل توسط یک درصد مودیان دانهدرشت پرداخت شده است. این کارشناس اقتصادی تشریح کرد: این رویکرد جدید با تمرکز ویژه روی دانه درشتها، باعث شده عدالت مالیاتی تحقق پیدا کرده، نظام مالیاتی سیستمی و هوشمند شده و به دنبال آن تکمیل دادهها صورت خواهد گرفت. آریننژاد تصریح کرد: در مسیر جدید با استفاده از سامانههای مختلف میتوان درآمد افراد را احصا کرد که مالیات بر اساس میزان درآمد و عادلانهتر محاسبه شود. به عنوان خروجی تبصره ۱۰۰، با تکیه بر همین رویکرد و تمرکز روی مشاغل خاص، مالیات بنگاههای املاک در عرض دو سال افزایش ۱۰ برابری داشته است؛ بهطوری که یک میلیون تومان مالیات بنگاهها در سال ۱۴۰۰، به حدود ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
این کارشناس اقتصادی افزود: در بخش مشاغل معادل ۵۰ درصد کل درآمدهای مالیاتی تنها از یک درصد مودیان مالیاتی گرفته شده، یعنی تمرکز کامل و ویژه روی مشاغل خاص صورت گرفته است و از سوی دیگر ۵۰ درصد مودیان از مالیات معاف شدهاند؛ به عبارت دیگر مشاغل مردمی خرد کاملاً معاف از مالیات شدهاند و بالغ بر ۹۰ درصد کل مودیان مالیاتی زیر ۲۰ میلیون تومان مالیات پرداخت کردهاند که روند کاهشی پرداخت مالیات، کارمندان و کارگران را هم شامل میشود.
پایه های مالیاتی اصلاح شود
علی قنبری، اقتصاددان
روند مالیاتستانی در ایران مناسب نیست. اندیشمندان این حیطه نیز موارد مختلفی را از عمده علل ایجاد مشکلات در مالیاتستانی میدانند. عواملی از قبیل ارتباط مستقیم بین مودیان مالیاتی و ماموران مالیاتی و فسادهای احتمالی ناشی از آن، عدم استفاده و ایجاد پایگاه دادهای مناسب و نرمافزارهای مرتبط با آن، عدم ایجاد فرهنگ مالیاتدهی در جامعه و نبود زیرساختهای مربوطه، گستردگی معافیتهای مالیاتی، قوانین و مقررات ناهمسو و سلیقهای عمل نمودن قوانین، عدم کارایی نظام تنبیه و تشویق نظام مالیاتی و… را میتوان از جمله مشکلات نظام مالیاتی دانست.
سرفصل های مالیاتی جدیدی تعریف شده است، به عنوان مثال دریافت مالیات از خودروهای لوکس، دریافت مالیات از خانههای لوکس و دریافت مالیاتهای دیگری که در این راستا پیش بینی شده است اما نکته مهم اینجاست که تورمی که سبب افزایش شدید قیمتها شده تا خوردویی بالاتر از یک میلیارد تومان برسد و سپس لوکس محسوب شود، خودش یک نوع مالیات است.
یکی از مهمترین موضوعاتی که در کشورهای توسعه یافته سالهای سال است توسط دولتها با دقت و نظارت درستی دنبال می شود موضوع اخذ مالیات از دهک ها و پایه های مختلف مالیاتی است. اصولا هر کشوری که نظام مالیاتی قوی داشته باشد با تورم کمتری دست و پنجه نرم می کند، عدالت اقتصادی و اجتماعی در آن نظام نهادینه و گسترش یافته و دولت قادر به حمایت های مختلف از اقشار ضعیف و آسیب پذیر جامعه است. اما تا زمانی که مشکلات در تمامی عرصه ها حل نشود، نمیتوان امیدی به حل آنها داشت.