سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، پرداخت وام اشتغال روستایی و طرح اشتغال روستایی و عشایری با هدف جلوگیری از مهاجرت به کلانشهرها، کاهش حاشیه‌نشینی و ماندگاری ساکنان روستا‌های کشور در بهمن ۹۶ کلید خورد. با تصویب مجلس مجوز برداشت ۱.۵ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی برای ایجاد اشتغال و حفظ مشاغل روستایی صادر شد. بر اساس این طرح مقرر شد معادل ریالی ۱.۵ میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی نزد مؤسسات عامل (بانک‌های کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون، صندوق کارآفرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی) سپرده گذاری شود و با تلفیق منابع هر مؤسسه برابر با سهم صندوق توسعه ملی به متقاضیان پرداخت شود.
محمود کریمی بیرانوند، معاون اشتغال وزارت کار اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با بیان این که منابع موجود و بازپرداخت شده اعتباری اشتغال روستایی هزار میلیارد تومان است، عنوان کرد: اعتبارات اشتغال روستایی سال گذشته ۳هزار میلیارد تومان بود و پیش بینی ما برای امسال حداقل ۸هزار میلیارد تومان است.
*مهاجرت معکوس ۳۵۰ هزار نفر به روستا و کاهش نرخ بیکاری
امیرحسین مدنی، معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور از مهاجرت معکوس ۳۵۰ هزار نفر از شهر به روستا در ۴ سال گذشته خبر داد. وی گفت: بر اساس پژوهش انجام‌شده از سال ۹۶ تا ۱۴۰۰ تعداد ۳۵۰ هزار مورد مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها داشته‌ایم. مدنی با بیان اینکه البته نرخ تورم در روستاها بالاتر از شهرها است اظهار داشت: یک بخش آن به خاطر هزینه‌های حمل و نقل است که ما در روستا مشکل راه نداریم، اما مشکل وسایل نقلیه داریم و روستائیان برای رساندن محصولات کشاورزی و حتی خودشان به شهر با مشکلاتی مواجه هستند.
مدنی اضافه کرد: ۲۰ هزار شاهراه در کشور وجود دارد که ۵۰۰ شاهراه به روستاها ختم می‌شود. در برنامه قرار است ۱۵۰۰ شاهراه حمل و نقل و نوسازی ناوگان روستایی در بخش حمل بار و مسافر انجام شود. معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور اظهار داشت: قرار است ۱۶ هزار کیلومتر راه روستایی و بارانداز در کشور ایجاد شود. در شاخص راه روستایی، ۳ درصد رشد داشتیم و تاکنون ۴ هزار کیلومتر راه روستایی احداث شده و قرار است ۱۲ هزار کیلومتر باقیمانده ظرف ۳ تا ۴ سال آینده به بهره‌برداری برسد.
وی افزود: برخی از راه‌های روستایی مربوط به ۳۵ سال قبل است که باید به سازی شود، همچنین در برنامه ۶ ساله قرار است دولت در بخش آب روستایی، مشکل ۱۰ هزار روستایی که دارای تنش آبی بودند را حل کند. تاکنون ۳۰۳۰ روستا حل شده است و بناست طی دو سال آینده ۷ هزار روستای دیگر نیز آبرسانی شود و این وعده‌ای است که وزارت نیرو داده است.
مدنی گفت: قرار است شاخص برخورداری روستاها از آب آشامیدنی سالم و پایدار به ۹۰ درصد برسد. در این زمینه ۶ هزار رشته قنات مطالعه شده است. تاکنون ۳۲ درصد از آنها بهسازی شده، بهره‌وری قنات‌ها از ۳۲ درصد به ۳۶ درصد افزایش یافته است و قرار است بهره‌وری آن طی دو سال آینده به ۴۶ درصد افزایش یابد.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور در مورد طرح‌های آبخیزداری در روستاها گفت: یکی از مشکلات اجرای طرح آبخیزداری که در شورای عالی جهاد سازندگی مطرح شده بود که یک میلیون هکتار از حوضه‌های آبخیز را انجام دهیم، این است که اعتبارات آن در بودجه‌های عمرانی و تملک دارایی در نظر گرفته می‌شود، درحالی‌که وقتی طرح اجرا می‌شود، باید به دولت نشان داده شود، اما در آبخیزداری این طرح‌ها در بیابان‌ها اجرا می‌شود.
وی تأکید کرد: در بودجه سال آینده تلاش می‌شود فصل مجزایی در بودجه برای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری روستاها پیش‌بینی شود. مدنی همچنین با بیان اینکه ۱۵ مجموعه مختلف در اشتغال روستایی ورود پیدا می‌کنند، گفت: گاهی در یک روستا از دو نهاد افرادی برای ایجاد اشتغال وارد می‌شوند و وظیفه شورای عالی جهاد سازندگی این است که این هماهنگی بین گروه‌ها را انجام دهد تا تداخل ماموریت نداشته باشند.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور همچنین در مورد منابع تبصره ۱۸ بودجه گفت: دستگاه‌های مختلف از منابع این تبصره سهم دارند؛ به‌طور مثال وزارت صنعت، کمیته امداد، ستاد اجرایی و بنیاد برکت، هر کدام شبکه تسهیل‌گری دارند و مشکل اشتغال روستایی فقط وام نیست، باید تسهیل‌گران و راهبران شغل، مراجعه کنند. سازمان برنامه در زمینه ۲۵ هزار روستا مطالعه و کار کرده‌اند و پیشنهاد ایجاد شغل با توجه به شرایط روستاها در آنها مشخص شده است.
وی افزود: تسهیل‌گران برای ایجاد اشتغال درروستاها وارد می‌شوند و ما به عنوان بازوی شورای عالی اشتغال در روستا عمل می‌کنیم و به وسیله سامانه‌ای که طراحی کردیم، از تکرار وام‌ها برای افراد جلوگیری می‌کنیم. مدنی همچنین در مورد سقف وام‌های روستایی گفت: سال گذشته سقف وام‌های روستایی ۳۰۰ میلیون تومان بود که امسال به ۵۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و هر یک از وام‌گیرندگان به ازای هر اشتغال جدیدی که ایجاد می‌کنند، می‌توانند تا سقف ۵۰۰ میلیون وام بگیرند. اگر در یک کارگاه ۲۰ نفر جدید مشغول به‌کار شوند می‌توانند به همان تعداد وام ۵۰۰ میلیون تومانی دریافت کنند.
وی در مورد حساب‌های پیشرفت و عدالت گفت: امسال دبیری این حساب بر عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است و تاکنون عملکرد قابل توجهی نداشته، البته در ابتدای سال میزان تحقق درآمدها کم است. منابع تبصره ۱۸ دارای ۳-۲ جزء هست که بخشی از منابع مربوط به مانده اعتبارات در سال‌های قبل است که طبق قانون تا چند ماه از سال جاری امکان استفاده از آن وجود دارد. بخشی هم منابع قرض‌الحسنه بانک‌هاست که البته با روند کُندتری جذب می‌شود.
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهور تصریح کرد: برای ایجاد اشتغال تاکنون ۲۴۹ هزار نفر وام اشتغال دریافت کرده‌اند. در این زمینه بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان از بهمن سال گذشته تاکنون پرداخت شده و نرخ بیکاری در روستاها از ۷.۲ درصد به ۵.۶ درصد کاهش پیدا کرده است.
ضرورت توجه به اشتغال روستایی
عبدالمجید شیخی، اقتصاددان
مهاجرت جمعیت از شهر‌های بزرگ به روستاها علاوه بر رونق روستا منجر به ارتقای رفاه روستایی با ایجاد اشتغال روستایی، کاهش بار ترافیکی و ازدحام شهرها نیز خواهد شد. همچنین انواع آلودگی شهر‌های بزرگ مرتفع می‌شود و از این مهمتر بیش از نصف منابع هزینه‌ای جامعه که صرف مقابله با پدیده ازدحام می‌شود، آزاد خواهد شد.
لذا لازم است مسکن روستایی و ایجاد شغل در روستا را همراه هم دنبال کنیم. این موضوع نیازمند پیاده سازی الگوی به نام الگوی توسعه قطب‌های های تولیدی روستا محور، کشاورزی محور و صنعت و معدن محور است. کافی است قطب‌های تولیدی و دامی و حتی مشاغلی که نیازمند بهره وری از زمین‌های بکر مثل معادن هستند را با محوریت روستا فعال کنیم.
کافی است که کار با ایجاد خوشه‌ها و قطب‌های تولیدیِ «روستاکشاورزی‌محور» شروع شود. با احداث قطب‌های تولید روستایی کشاورزی، زنجیره‌ای از فعالیت‌هایی چون: روستایی معدنی، کشاورزی صنعتی، کشاورزی صنعتی دانش‌بنیان، فعالیت‌های پشتیبان دانش‌بنیان، خدمات تبعی تمام حلقه‌ها و الخ خلق خواهد شد.
در این شرایط این زنجیره هم طولی و هم عرضی و هم عمقی تداوم خواهد یافت. تنها و تنها با تأسیس این خوشه‌ها، قطب‌ها و روستاشهرک‌ها، جاذبه‌های لازم و کافی برای جذب جمعیت حواشی و مازاد شهرها به‌وجود خواهد آمد و معضلات مشاغل کاذب شهری، واسطه‌گری و دست‌فروشی و تکدّی‌گری و سکونت‌گاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی حذف خواهد شد.
اگر در روستاها شهرک‌های کشاورزی شبیه شهرک‌های صنعتی ایجاد کنیم، روستاها مجهز به صنایع تبدیلی و صنایع معدنی شوند با قرار گرفتن این حلقه‌های اولیه در کنار هم، حلقه‌های بعدی به صورت خودکار در کنار آنها نیز قرار می‌گیرند و روستاها را به قطب جدید متراکمی از جمعیت و اشتغال آفرینی تبدیل می‌کنند. با ایجاد قطب‌های متراکم اقماری در نزدیک شهرها می‌توانیم مشکل پدیده‌ای به نام ازدحام جمعیت شهری را برطرف کنیم، بنابراین حتی تا حدود ۷۰ درصد منابع عمومی و دولت که صرف مواجهه با پدیده ازدحام می‌شود آزاد خواهد شد. منابع آزاد شده می‌توانند صرف خلق فرصت‌های جدید در قلمرو اقتصاد شوند که خروجی آن بالندگی و شکوفایی اقتصاد است.
