شرایط ایجاد ثبات در بازار ارز

سرمقاله

کارایی هر تصمیمی از عارضه یابی درست، رویکرد واقع بینانه و برنامه های هوشمند مربوطه بستگی دارد. ایجاد سامانه ها، مراکز و تالارهای عرضه ارز، نشان گر نبود تصمیم واحد و کارآمد در طول سالهای گذشته است. تجربه دهه های گذشته ایران و جهان نشان می دهد هیچ گاه قیمت گذاری دستوری مفید نبوده است. اما متاسفانه هر ساله شاهد تکرار این رویکرد چه در خصوص ارز و چه در خصوص قیمت کالاها را شاهد هستیم.
راه مهار تورم رشد تولید است. قیمت گذاری دستوری باعث نابودی تولید و کاهش آن خواهد شد. هرگاه بازاری محدود و هر چند رسمی از سوی دولت یا بانک مرکزی ایجاد شود به طور حتم بازار دیگری تحت عنوان بازار آزاد و در صورت نگاه امنیتی بازار سیاه تشکیل می شود. بازارهای موازی بازار ایجاد شده توسط دولت یا بانک مرکزی را بازار سهمیه ای قلمداد کرده و بازار غیر رسمی را که در آن محدودیت عرضه و تقاضا و محدودیت قیمت وجود ندارد به رسمیت می شناسد. بازار آزاد که عرضه و تقاضا نامحدود و قیمت گذاری دستوری درآن معنایی ندارد، بدون تردید خود را تحمیل خواهد کرد.
تجربه گذشته نیز نشان داده به رغم تلاش های زیاد، بازار آزاد به تمام بازارها از جمله بازار کالایی سیگنال می دهد. اگر دولت به دنبال جایگزینی بازار تاسیسی خود به عنوان مرجع تعیین سایر بازارها است بایستی محدودیت در عرضه و تقاضا، خرید و فروش و همچنین قیمت گذاری را قطع کند.
البته با توجه به محدودیت منابع ارزی و شرایط تحریم این اقدام امکان پذیر نیست. چراکه دولت و بانک مرکزی هیچ منابعی برای نیازهای غیر مصرفی، سرمایه گذاری و انتقال دارایی ها را لحاظ نکرده است. طبیعی است کنترل بازارها از جمله بازار ارز به کاهش فشار تحریمی از یک سو و افزایش صادرات از سوی دیگر بستگی دارد. همچنین برای کنترل بازار بایستی انتظارات تورمی و تقاضاهای سفته بازی از طریق سیاست های اقتصادی مدیریت شود. نگرانی فعالان بازار در خصوص مهار تورم، بازگشت به سیاست های سرکوب قیمتها است. این اتفاق ضمن نابودی تولید و کاهش تولید و صادرات به افزایش تورم و شوک های تورمی با کاهش تولید منجر می شود. راه حل مهار تورم افزایش تولید و هدایت نقدینگی به سمت تولید است. هر گونه سرکوب قیمت و قیمت گذاری دستوری بدون تردید دلالی و سوداگری را مطابق تجربه های قبلی افزایش داده و نابودی تولید را رقم خواهد زد. امید است تصمیمات اقتصادی بر اساس نظرات کارشناسی غیر احساسی اتخاذ شود. چراکه کشور توان آزمایش و خطا و تجربه تکراری سیاست های غلط را ندارد.