شرایط کاهش نرخ ارز

سرمقاله

اطلاعات زیادی از سازوکار مرکز مبادله طلا و ارز ایران در دست نیست. بنابراین تا جزئیات بیشتری از مدل کارکرد این مرکز منتشر نشود نمی توان اظهار نظر قطعی داشت. همچنین هیچ اطلاعاتی در رابطه با بازار متشکل ارزی نداریم. مشخص نیست چه اتفاقی قرار است برای سامانه بیفتد. اخبار جسته و گریخته ای وجود دارد که قرار است ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان فقط برای کالاهای اساسی تخصیص یابد. هنوز جزئیات برنامه دولت مشخص نیست. ولی اگر این خبر که بانک مرکزی از ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تا حدودی عدول کردند و فقط قرار است این ارز به کالاهای اساسی داده شود، می تواند تا حدودی از روند افزایشی نرخ ارز کم کند. یعنی افزایش سرعت نرخ ارز را کاهش دهد.
از سوی دیگر توقف فروش ارز با کارت ملی نیز می تواند در شرایطی به بازار ارز کمک کند. به هر حال هر جایی که سهمیه بندی وجود داشته باشد تقاضای سفته بازی شکل می گیرد. افرادی هم که نیاز به ارز ندارند صف تشکیل می دهند. اگر در واقع این نرخ های ترجیحی حذف شود تقاضای سفته بازی هم کاهش می یابد. زمانی که تقاضا در بازار کمتر شود می تواند اثرات مثبت داشته باشد. به طور کلی اما مشکل اصلی بازار ارز به تحریم ها مربوط می شود. اینکه ورودی ارز خیلی کم است و شرایط سیاسی و اجتماعی و انتظارات تورمی هم وجود دارد، موجب افزایش تقاضا در بازار ارز شده است. اگر نرخ های ترجیحی کاهش پیدا کند می توان گفت از تقاضایی که برای سفته بازی شکل گرفته، کم می شود و این اتفاق به کم شدن آهنگ افزایش نرخ ارز کم خواهد کرد. نمی‌توان گفت که این اقدامات بی‌تاثیر است اما اثرگذاری آن چشمگیر نیست. مساله بازار ارز ناشی از مشکلات ساختاری است و بانک مرکزی برنامه ساختاری متعارف و مبتنی بر دانش اقتصادی ارائه نکرده است. عوامل متعددی چون تحریم‌ها، رشد بالای نقدینگی، مداخلات دستوری در قیمت‌گذاری، انحصار شدید بنگاه‌های تولیدی، رشد پایین اقتصادی، نرخ تورم و انتظارات تومی بالا در نرخ ارز تاثیرگذار است.