دولت از صادرات خدمات و محصولات دانش بنیان حمایت کند/دانش بنیان ها میانبر عبور از اقتصاد نفتی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، اقتصادی که سالیان طولانی به درآمدهای نفتی وابسته بوده، امروز به واسطه شکل‌گیری زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری نقش دانش و فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی  را در خود برجسته می‌بیند. امروز در جایگاهی هستیم که هزاران شرکت دانش‌بنیان در اقتصاد کشور نقش آفرینی می‌کنند. درآمد هزاران میلیارد تومانی این کسب‌وکارها در سالیان اخبر، اهمیت این کسب‌وکارها را در اقتصاد کشور ویژه و مهم ساخته است. بنابراین حمایت از این کسب و کارها نیز باید در دستور کار باشد.

مهم ترین ویژگی فعالیت این شرکتها توسعه مقابله با اقتصاد سنتی و نفت گراست. حرکت از اقتصاد متکی بر نفت به سمت اقتصاد با مناسبات جدید خلق ثروت و اقتصاد دانش بنیان بدون مشارکت شبکه بانکی کشور میسر نیست. امروزه نقش واحدهای صنعتی صادرات محور و شرکت‌های دانش بنیان در محور اقتصاد در راستای توسعه پایدار کشور بر همگان عیان است. این موضوع در واردات و صادرات و برقراری ارتباط هدفمند اقتصادی با دیگر کشورها با هدف ارزآوری از طریق صادرات به خصوص صادرات غیرنفتی حائز اهمیت است.

با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد صنعت کشور را صنایع کوچک و متوسط (SMEs) تشکیل می دهند، لذا باید با توجه به وقوع انقلاب صنعتی چهارم و ظهور تکنولوژی‌های نوین و بهره‌گیری از علم روز به منظور ورود به حوزه‌های دانشی از جمله نانو، بایو، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، پرینترهای سه بعدی و… مدیران واحدهای صنعتی کوچک و متوسط خود را برای ماراتن بزرگی به اندازه کل دنیا آماده کنند و هرچه زودتر به تولید در سطح بین المللی برسند.

این امر محقق نمی شود مگر با شناخت توانمندی ها و پتانسیل داخلی از یکسو و شناخت نیاز و انتظار بازارهای هدف بین المللی و مقایسه این دو موضوع با یکدیگر که نتیجه آن تعیین فاصله به منظور صادراتی شدن محصولات است که با تدوین سند استراتژی و برنامه اجرایی در راستای تبدیل شدن به واحدهای دانش بنیان و ارزآوری از طریق صادرات محصولات دانشی می توان آن را به حقیقت پیوند زد.

بسیج قوا برای جهش تولید دانش بنیان

هاتف خرمشاهی، کارشناس اقتصاد دیجیتال

حمایت های دولتها از شرکتهای دانش بنیان دو راهبرد نظری دارد. یک رویکرد، دولت حمایت گر است و رویکرد دیگر، دولت بسترساز ویا تسهیل گر است. علی رغم ظاهرش نفع پایدار شرکتهای دانش بنیان استفاده از رویکرد دوم است. حتی دولت هم برای اینکه بتواند کارکرد موثری در توسعه شرکتهای دانش بنیان در اقتصاد کشور داشته باشد باید بر استراتژی دوم متمرکز شود. در دهه ۸۰ تا ۹۰ در هیچ کجای دنیا دلارهای حمایتگر نفتی نتوانستند عملکرد قابل قبولی در توسعه شرکتهای دانش بنیان و ایجاد فناوری داشته باشند.

تنها جایی که دولت می بایست و موثر است که مداخله موثر کند در بهداشت و امنیت و در آموزش علوم پایه و در یک کلام تبدیل دانشهای علوم پایه به فناوری است. مردم و بازیگران اقتصادی خودشان توانمندند که با سرمایه گذاری خصوصی، فناوری را به صنعت تبدیل کرده و صنعت را به اقتصاد تبدیل می کنند.

در همه کشورهای توسعه یافته هم رویکرد بسترساز موفق تر عمل کرده است. در کشورهایی مانند کره جنوبی، هند و حتی امارات و قطر شاهد اثربخشی رویکرد دوم هستیم. دولت باید با ایجاد بسترهای مبادلاتی و زیرساخت های گران قیمت عمومی نقش تسهیل گر را ایفا کند. تاحدی در این زمینه بسترسازی و تسهیلگری اتفاق افتاده است. به عبارتی توانست حمایت های خود را معطوف به زیرساخت ها کند.

دولت برای اینکه بتواند متولی و راهبر رشد و توسعه ملی باشد باید بر نوسازی و تقویت زیرساختهای مهمی مانند اینترنت در دنیای مجازی و یا خطوط ریلی در شبکه حمل و نقل ملی متمرکز باشد. به طور کلی هر جا دولت ها به عنوان رقیب یا رفیق بخش خصوصی به اقتصاد ورود کردند نه تنها بهره وری کم شد بلکه رانت و فساد زیاد شده است.

اما همه دولت ها از محصولات و خدمات تولید شده ملی خود در چالشهای بین المللی اقتصادی حمایت می کنند. از صادرات خدمات و محصولات دانش بنیان و با ارزش افزوده بالا در فتح قله های صادراتی حمایت می کنند. شما همین ترکیه را ببینید. در هزینه های بازاریابی کالاهای ترک تا ۹۹ درصد مشارکت می کند. به واقع از شغل های ایجاد شده در کشورش حمایت می کند. اما نه با وام بلکه با توانمندسازی.

لازم به ذکر است فرصت دولت سیزدهم برای حمایت اصولی از اکوسیستم دانش بنیان کشور در ساماندهی منسجم و بسیج قوای کشور در طرح جهش تولید دانش بنیان است. اگر بستر فعالیت برای شرکتهای بزرگ ملی در حوزه دانش بنیان ها به درستی فراهم شود آن وقت خواهید دید چه پتانسیل بزرگی در همکاری شرکتهای بزرگ و معتقدم بورسی و هلدینگی در کار با شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط وجود دارد. آن وقت می توان به ایجاد اشتغال توسط این شرکتها امیدوار بود.

اگر ظرفیت‌های نوآورانه و فناورانه در شرکتهای کوچک با سرمایه و بازار شرکتهای بزرگ متحد و ممزوج شود آنگاه خواهید دید چه ظرفیت بی نظیری برای اقتصاد کشور به بار خواهد آورد.