دلایل افزایش جمعیت در بافت فرسوده

سرمقاله

طرح نوسازی بافت های فرسوده که از سالها قبل در دستور کار قرار گرفت، مطابق برنامه پیش نرفت. متاسفانه جمعیت بیشتری حتی فرای تصور و پیش بینی ها ساکن این بافت ها شدند. دلایل متعددی در رابطه با افزایش جمعیت بافت های فرسوده وجود دارد. عدم توانای مالی مردم در پرداخت مبالغ کلان رهن و اجاره در بافت شهری منجر به موج مهاجرت به بافت های فرسوده، خانه های بسیار قدیمی و کلنگی و حاشیه شهرها شده است.
از برنامه سوم توسعه قرار بود سالانه ۱۰ درصد از بافتهای فرسوده نوسازی شود. اما از ۶۳ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور به ۷۰ هزار هکتار رسیدیم. این موضوع نشان می‌دهد اقدامات ناکافی بوده است. بنابراین دولت باید جذابیت سرمایه‌گذاری در مناطق ناکارآمد را در مقایسه با دیگر مناطق شهری افزایش دهد. به عبارتی در برنامه سوم توسعه، مجلس مصوب کرد بافتهای فرسوده باید سالیانه ۱۰ درصد نوسازی شود. در حال حاضر بیش از ۱۵ سال از آن مصوبه می‌گذرد و بیش از آنچه در بافتهای فرسوده نوسازی شده به فرسودگی اضافه شده است. مشکل بافت های فرسوده در عدم ورود انبوه سازان به این حوزه نیست، مشکل بافت های فرسوده عدم تصمیم‌گیری دولت در این بخش طی ۱۰ سال اخیر است.
تجربه‌ ای شکست خورده قبلی در زمینه نوسازی یکی از محلات جنوب غرب تهران وجود دارد. در این طرح که در سال‌های گذشته اجرا شد تعداد زیادی از ساکنان آن خانه‌ها بی خانمان شدند. بنابراین ضرورت اجرای درست طرح در این مناطق بیش از پیش آشکار است. نوسازی بافت فرسوده یک عزم ملی می‌خواهد. وزارت راه و شهرسازی هم علی رغم آنکه سازمان‌های مختلف را در ستاد ملی بازآفرینی جمع کرد و شرکت بازآفرینی شهری را تجهیز کرد. اما در عمل نتوانستند آنگونه که باید نسبت به نوسازی بافت فرسوده یک اقدام عملی انجام دهند.
دولت و مجلس باید دو اقدام را درباره مناطق ناکارآمد انجام دهند. اول اینکه قوانین را تسهیل کنند. موانع و مقررات دست و پاگیر باید از جلوی پای بخش خصوصی برداشته شود. مالکان معمولا حاضر نمی‌شوند برای حدود دو سال بلاتکلیف بمانند. اقدام دوم باید این باشد که دولت یک محله را به طول کامل نوسازی کند و از ساکنان بافت بخواهد تا خانه‌های خود را با واحدهای جدید تهاتر کنند. در این خصوص نیاز به قانون هم داریم. مثلا دولت بگوید منطقه فرسوده زمینه ساز بلایای طبیعی و آسیبهای اجتماعی است و مالکان باید نسبت به نوسازی اقدام کنند. تجربه نشان داده بسیاری از سرمایه‌گذاران حوصله اینکه وارد بافت شوند ندارند. چرا که در سایر مناطق می‌توانند بدون دردسر سرمایه گذاری کنند. خود را وارد دردسر بافتها نمی کنند. بنابراین دولت باید کاری کند که سرمایه‌گذاری در بافت از دیگر مناطق جذابتر شود.