موانع جذب سرمایه گذاری

سرمقاله

تشکیل سرمایه از دو طریق اتفاق می افتد. طرف اول خود دولت است و طرف دوم جامعه. این در حالی است که تشکیل سرمایه توسط هر دو طرف هم دو بخش دارد. هر دو طرف برای تشکیل سرمایه ثابت به بستری نیاز دارند که در شرایط فعلی به دلیل عوامل بسیاری که تحریم ها مهم ترین آن است، با چالش مواجه شده است. اندازه تولید به اندازه سرمایه ثابت وابسته است. هر اندازه کشور از تشکیل سرمایه ثابت محروم شود مجموع توان تولید هم کمتر می شود.
در حال حاضر مقدار تشکیل سرمایه ناخالص کمتر از میزانی بوده که بتواند تولید را حفظ کند. در سال ۹۰ هم همین شرایط را داشتیم و با کاهش تولید مواجه بودیم. باید دید چه عواملی در بروز این اتفاق دخیل
بوده اند. انگیزه ها، انتظارات و علایق سرمایه گذاران کاهش یافته است.
بنابراین بهره وری در واحدهای نیازمند تشکیل سرمایه کاهش داشته است. موانع جدی دیگری هم وجود دارد. به عنوان مثال پول کافی برای ورود به سرمایه گذاری وجود ندارد. سرمایه گذارانی که باید به تشکیل سرمایه ثابت کمک کنند به دلایلی نظیر ناتوانی در خرید و کاهش قدرت خرید ماشین آلات، ابزارآلات و… منابع لازم را برای تشکیل سرمایه کسب نکردند.
به طور کلی نه تنها ایران بلکه هر کشوری که به‌دنبال تقویت ظرفیت‌های رشد خود است، ضرورت دارد این حوزه را تحت برنامه‌ریزی دقیق و سیاستگذاری منظم قرار دهد. نکته قابل توجه دیگر اینکه هرگاه کشوری از این مهم، به‌هر علتی چشم پوشی کند یا توان پرداختن به این موضوع را نداشته باشد، نه تنها در دوره‌های کوتاه مدت دچار استهلاک سرمایه شده و توان تولید خود را از دست می دهد، بلکه در دوره‌های میان مدت مسیر رشد خود را تنزل خواهد داد. همچنین مسیرهای رشد بلند مدت در سطح پایین تری در کشور طی می شود.
وجود مقررات غلط، چارچوب های اشتباه و عدم علاقه دولت به این حوزه نیز مزید بر علت شده است. عدم داشتن مشوق های لازم، عدم تخصیص مناسب منابع در حوزه هایی که نیازمند سرمایه گذاری است، وجود عواملی که باعث خروج سرمایه از کشور می شود به این بحران دامن زده است.
تحریم ها خیلی در عدم شکل گیری سرمایه ثابت موثر بوده اند. تحریم ها به عنوان مادر تمامی مشکلات در این بخش مانع ورود سرمایه و همچنین عاملی برای خروج سرمایه هستند. این در حالی است که به کاهش بارآوری سرمایه در داخل نیز دامن می زنند. برای رسیدن به میزان مناسب سرمایه ثابت ناخالص باید تحریم ها برداشته شده و روابط با بازارهای جهانی آغاز شود.
در غیر این صورت طبق قانون وقتی یک قسمت از عوامل تولید یعنی تشکیل سرمایه، دچار مشکل شود، در بازارهای دیگر و برای سایر منابع تولید کاهش در تقاضا ایجاد خواهد کرد. همین موضوع باعث می‌شود که رفته رفته با نبود تقاضای مؤثر برای این عوامل، توان تولید و عرضه آنها کاهش یابد. در نهایت باید تاکید کرد که توسعه سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی پایدار، نیازمند کاهش تهدیدهای خارجی، بهبود روابط اقتصادی با سایر کشورها، بهره‌گیری از مزیت تجارت خارجی و انتقال فناوری و توسعه بازارهای صادراتی است.