سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، در همین رابطه بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۱۱ هزار نفر از کسانی که تابستان پارسال بیکار بوده‌اند، در تابستان سال جاری از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده‌اند و دیگر جویای شغل نیستند. به عبارت دیگر ۲۸.۵ درصد از بیکاران تابستان سال گذشته، در تابستان ۱۴۰۱ از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند یا به هر دلیل دیگری متقاضی پیدا کردن شغل نیستند.
به عبارت دیگر بالغ بر ۷۱۱ هزار نفر از کسانی که در تابستان سال گذشته بیکار بوده‌اند، به دلیل ناامیدی از پیدا کردن شغل یا دلایل دیگری، تابستان امسال نیز از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده‌اند.
این در حالی است که کل جمعیت ایران که در سن اشتغال قرار دارند در تابستان امسال ۶۳ میلیون و ۷۰۲ هزار نفر برآورد شده که از این تعداد ۲۶ میلیون و ۱۱۲ هزار نفر در جمعیت فعال اقتصادی قرار دارند. به بیان ساده‌تر ۴۱ درصد از ایرانیانی که در سن کار قرار دارند، تمایل به کار کردن دارند و جویای شغل هستند که ممکن است بیکار یا شاغل باشند. از جمعیتی که در تابستان امسال تمایل به کار کردن داشته‌اند حدود ۲ میلیون و ۳۳۳ هزار نفر نتوانسته شغلی برای خود دست و پا کنند. این تعداد، جمعیت بیکار کشور محسوب می‌شود که بر این اساس نرخ بیکاری در تابستان امسال ۸.۹ درصد بوده است.
یقینا تعداد بیکاران در ایران خیلی بیش از این تعداد است، اما معیار بیکار محسوب شدن کسی که شغل ندارد چنین است که آن فرد در چند هفته گذشته جویای شغل بوده و باید برای یافتن کار جست‌وجو کرده باشد. بدین ترتیب چنانچه فردی بیکار باشد و به هر دلیلی از پیدا کردن شغل ناامید شود و دیگر دنبال کار نگردد، از نظر اقتصادی بیکار محسوب نمی‌شود.
تعداد کل بیکاران کشور در تابستان سال گذشته ۲ میلیون و ۴۹۶ هزار نفر برآورد شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۳۷.۵ درصد از کسانی که در تابستان سال گذشته بیکار بودند، تابستان امسال شاغل شده‌اند؛ یعنی تعداد ۹۳۶ هزار نفر. همچنین ۳۴ درصد از جمعیت بیکارِ تابستان ۱۴۰۰، در تابستان امسال نیز همچنان بیکار مانده‌اند و نتوانسته‌اند برای خود شغلی دست و پا کنند. البته این موضوع بدین معنا نیست که این افراد از تابستان سال گذشته تا کنون بیکار مانده‌اند، بلکه ممکن است در مقطعی شاغل شده و دوباره شغل خود را از دست داده باشند. جمعیت این گروه ۸۴۵ هزار نفر تخمین زده شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۱۱ هزار نفر از کسانی که تابستان پارسال بیکار بوده‌اند، در تابستان سال جاری از جمعیت فعال اقتصادی خارج شده‌اند و دیگر جویای شغل نیستند. به عبارت دیگر ۲۸.۵ درصد از بیکاران تابستان سال گذشته، در تابستان ۱۴۰۱ از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند یا به هر دلیل دیگری متقاضی پیدا کردن شغل نیستند.
تاحدودی می‌توان گفت که وضعیت اشتغال در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته کمی بهبود یافته یا حداقل بدتر نشده است. کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ اشتغال از شواهدی است که این امر را نشان می‌دهد. البته نرخ مشارکت اقتصادی در تابستان امسال نسبت به نرخ مشارکت در تابستان ۱۴۰۰ کمی کاهش یافته است که تا حدودی تحلیل وضعیت بازار کار را مشکل می‌سازد.
زمانی که نرخ بیکاری همزمان با کاهش نرخ مشارکت اقتصادی رخ می‌دهد، نمی‌توان لزوما بیان کرد که کاهش بیکاری به علت بهبود اشتغال در کشور بوده است. همین امر هم باعث شده تا با توجه به آمارهای موجود، نتوان به قطعیت درباره تغییرات وضعیت بازار کار اقتصاد ایران اظهار نظر کرد.
ضعف بانک اطلاعاتی جامع در بازار کار
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار
در بحث کاهش بیکاری واقعیت این است که منابع اطلاعاتی کامل نیستند و ضعف بانک اطلاعاتی جامع در بازار کار وجود دارد. در تحلیل شاخص‌های بازار کار هم باید عوامل مثبت و هم ضعف‌های دولت را مورد بررسی قرار داد. آماری که مرکز آمار به عنوان تک رقمی شدن نرخ بیکاری عنوان می‌کند، با واقعیت‌های بازار کار و همچنین آمار و ارقامی که مراکز پژوهشی در رابطه با وضعیت بازار کار ارائه می‌کنند فاصله معناد داری دارد. به همین دلیل همیشه آمارها با واقعیت جامعه همخوانی ندارد. نرخ بیکاری با واقعیت‌های محسوس جامعه ناسازگار است. می‌توان گفت نرخ بیکاری در کشور به مراتب بیشتر از آن چیزی است که دولت و مرکز آمار به صورت رسمی اعلام می‌کنند. دولت در بخش اشتغالزایی اقدام خاصی انجام نداده است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم که سکان‌دار اصلی اشتغالزایی و هماهنگی‌ها و پیگیری‌های لازم برای سیاست‌های اشتغال را انجام می‌دهد نقش موثری نداشته است.
این در حالی است که هر ساله به دلیل بافت جمعیتی کشور با جمعیتی بیش از یک میلیون کارجو و خواهان ورود به بازار کار مواجه هستیم. این در حالی است که در شرایط مذکور در سال‌های اخیر، بخشی از فرصت‌های شغلی را در کشور از دست داده‌ایم. در طی هشت سال گذشته در حوزه بازار کار ما با پیک کارجویان مواجه بوده‌ایم. البته همچنان این شرایط را تجربه می‌کنیم و افراد زیادی به دلیل شرایط سنی و پایان تحصیلات دانشگاهی نیازمند ورود به بازار کار هستند.
در راستای حل مشکل بیکاری، چاره‌ای جز توسعه بازار کار در کشور وجود ندارد. این مهم نیز با سرمایه‌گذاری و طرح برنامه ممکن است. برای اینکه طرحی را در بازار کار برای توسعه تدوین کنیم، باید ابزار آن فراهم شود.ه یکی از اساسی‌ترین ابزارها در این راستا، ایجاد طرح‌های اشتغال‌زا همراه با سرمایه‌گذاری مناسب است.
با توجه به مشکلات جاری کشور در حوزه اقتصاد و عدم امکان جذب سرمایه به دلیل تحریم‌ها و مشکلات و تبادلات پولی که به دلیل تحریم‌ها بر کشور تحمیل شده، امکان جذب سرمایه‌های خارجی فعلا وجود ندارد. ممکن است در صورتی که برجام احیا شود، قرارداد‌های خوبی در کشور برای تولید محصولات صنعتی بسته شود. با توجه به نیروی کار ارزانی که ایران در اختیار دارد، می‌توان از این طریق، با شرکت‌های خارجی اقدام به تولید محصولات مشترک کرد. این موضوع میزان اشتغال در کشور را با افزایش روبرو می‌کند. بنابراین احیای برجام می‌تواند به میزان اشتغالزایی در کشور کمک شایانی کند.
اگر بخواهیم توسعه بازار کار و رشد اقتصادی را که منجر به ایجاد اشتغال و بیکاری می‌شود، بدون حل مشکلات کشور در عرصه روابط خارجی از طریق دیپلماسی حل کنیم، کارآمدی لازم را نخواهد داشت. در واقع نمی‌توان توسعه کسب و کار را در نظر داشت بدون اینکه ما برنامه‌ای برای افزایش تجارت خارجی داشته باشیم. باید در نظر داشته باشیم که محدودیت‌های ناشی از تحریم هزینه کسب و کار و فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی را در کشور بالا برده است. اگر خواهان توسعه بازار کار در کشور هستیم باید برنامه رفع تحریم‌ها هیچ وقت از دستور کار دولت‌ها خارج نشود. همچنین سیاست کم اثرسازی تحریم‌ها باید از طریق دولت با هر دیدگاهی دنبال شود.
