عدم تناسب عرضه و تقاضای مسکن

سرمقاله

در حالی که بازار اجاره در فصل اوج جابجایی قرار ندارد باز هم شاهد ادامه رشد قیمتها هستیم. این اتفاق دلایل بسیاری دارد که بر تورم اجاره بها تاثیرگذار است. دلایل کلان اقتصادی بر سبقت تورم اجاره بها از دیگر بازارها دخالت دارند. عدم تعیین تکلیف تعاملات برجامی و توقف ادامه مذاکرات بیشترین تاثیر را در بازار مسکن گذاشته است. در هر آماری که توسط نهادهای مرتبط با دولت منتشر می شود رشد قیمت مسکن نسبت به ماه قبل از آن دیده می شود. رشد قیمت مسکن بر افزایش قیمتها در بازار اجاره بها تاثیر مستقیم دارد.
در بازار اجاره بها دلایل کلان اقتصادی دخیل هستند. به جز مساله تولید که در راس امور قرار دارد باید به دیگر بازارهای تاثیرگذار بر بازار مسکن نیز مدیریت کرد. بازار ارز مهم ترین آن است. عدم تعیین آینده برای تحقق برجام منجر به رشد دلار شده است. قیمت مسکن هم به دنبال این رشد افزایش پیدا کرده است. در این شرایط چطور می توان انتظار داشت که تورم در بازار اجاره رخ ندهد. این بازار با بلعیدن بیش از ۷۰ درصد درآمد مردم در صدر اخبار قرار دارد. درآمدهای مردم نیز کفاف پرداخت حداقل اجاره بها را نمی دهد. برای حل این مشکلات باید راهکارهایی غیر از برگزاری جلسات و تعیین دستوری کاهش قیمتها وجود داشته باشد.
بازار مسکن دستورپذیر نیست و نمی‌شود با اقدامات پلیسی جلوی رشد قیمتها را گرفت. قانون تعیین سقف ۲۵ درصد سالیانه برای افزایش اجاره‌بها با ترفندهای مختلف از سوی مالکان مثل گرفتن چک، دور زده ‌شد. مسکن کم است، متقاضی زیاد است و قیمت بالا می رود. اجاره بها نیز به تبعیت از قیمت مسکن افزایش می‌یابد. خانه‌ای که قبلا ۵۰۰ میلیون تومان بوده الان ۵ میلیارد تومان شده و طبیعتا اجاره بهای آن هم به مرور زمان ۱۰ برابر می‌شود.
به هر ترتیب در مورد اجاره وضعیت خاص‌تری نسبت به دیگر بازارها شاهد هستیم. چراکه افرادی که قصد خرید یک واحد مسکونی را داشته اند، به علت افزایش قابل توجه بهای مسکن، توان مالی خود را برای خرید از دست داده و عملا وارد بازار اجاره آن واحد مسکونی می شوند. در این چهارچوب، یک افزایش قابل ملاحظه در بهای اجاره مسکن را می بینیم و همین مساله با گذشت زمان و به تدریج، مجددا موجب افزایش قیمت مسکن می شود.
علاوه بر این ها باید توجه داشته باشیم که ما سال هاست در کشور، کسری تولید مسکن را در کل کشور شاهد هستیم. حتی بر اساس همین عدم تناسبِ عرضه و تقاضا، از مدت ها قبل نیز پیش بینی هایی دال بر افزایش قابل توجه بهای مسکن می شد. از این نظر، من تاثیر پذیری بازار مسکن چه در حوزه خرید و چه اجاره از متغیرهای کلان اقتصادی کشور و در عین حال، عدم تناسب عرضه و تقاضا در بازار مسکن را از جمله مهمترین دلایل ایجاد وضعیت نابسامان و تورمی در بازار خرید و اجاره مسکن ارزیابی می کنم.
اینکه در بازار اجاره هم چنان در شوک افزایش قیمت به سر می بریم می توان گفت آینده خوبی در انتظار بازار مسکن نیست. به همین دلیل برای نیمه دوم سال حتی با وجود تقاضای کمتر برای جابجایی شاهد رشد اجاره بها خواهیم بود.