سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مریم بابایی
مسئولان وزارت صمت و از جمله رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران رقم صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۱براساس هدفگذاری انجام شده را ۵۵ میلیارد دلار عنوان کرده بودند. اما با گذشت بیش از ۶ ماه از سال آمارها نشان می‌دهد صادرات غیرنفتی هنوز به رقم ۵۰ میلیارد دلار نرسیده است.
آمارهای تجارت خارجی در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد تجارت با افت ۹.۸ درصدی از لحاظ وزنی رو به رو بوده است و به رغم افزودن حوزه‌هایی مانند صادرات گاز طبیعی و میعانات گازی به کالاهای غیرنفتی، رقم ۵۰ میلیارد دلار در صادرات غیرنفتی، هنوز حاصل نشده است. اما چه عواملی باعث شده است تجارت ایران همچنان در دستیابی به اهداف تعیین شده ناکام باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد جدا از تحریم و محدودیت‌های در نقل و انتقالات پولی و بانکی بسیاری از سیاست‌های داخلی و بخشنامه‌های دولتی نقش سرعت‌گیر تجارت خارجی را ایفا کرده‌اند. ناهماهنگی‌های سیاست تجاری و ارزی اگرچه نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است اما همچنان وجود دارد. از طرفی قیمت‌گذاری دستوری و کاهش کم و کیف تولید منجر به کاهش قدرت رقابت تولیدکنندگان در بازارهای صادراتی شده است. جدا از اینکه مشکلات تولیدکنندگان در تامین نقدینگی مورد نیاز، مواد اولیه، ماشین‌آلات و …محدودیت بازارهای صادراتی همچنان پابرجاست.
بررسی‌ها نشان می‌دهد رقم محقق شده برای صادرات غیرنفتی نیز عمدتا وابسته به کالاهایی است که به صورت خام صادر می‌شود. از طرفی کاهش تولید و فعالیت در زمینه‌هایی همچون کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی و منسوجات در محقق نشدن وعده افزایش صادرات غیر نفتی نقش داشته‌اند.
براساس آمار گمرک تجارت غیر نفتی کشور در ۴ ماه نخست امسال به ۴۶ میلیون و ۸۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۳۴ میلیارد و ۴۸۰ میلیون دلار رسیده است
محمد حسن‌دیده‌ور، این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به آمار صادرات در سال ۱۴۰۰ در این زمینه گفت: در سال گذشته، حدود ۱۲۳ میلیون تن کالا به ارزش ۴۹ میلیارد دلار صادر شده است. از میزان ۴۹ میلیارد دلار ارزش کالای صادر شده، ۱۴.۵ میلیارد دلار مربوط به محصولات معدنی، ۱۱.۵ میلیارد دلار مربوط به فلزات پایه، ۷.۲ میلیارد دلار مربوط به محصولات شیمیایی و ۶.۴ میلیارد دلار مربوط به لاستیک و پلاستیک بوده است. همچنین ۴.۸ میلیارد دلار نیز صادرات گاز طبیعی کشور شامل متانول، پلی‌اتیلن، پروپان و اوره بوده است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان اینکه میزان صادرات کشور از حدود ۴۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به حدود ۴۱ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ و نهایتاً ۴۹ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ از رشد مثبت و منفی برخوردار بوده است، ادامه داد: آمارها نشان می‌دهند که بالاترین ارزش تجارت خارجی کشور در ابتدای دهه ۹۰ ثبت شده و پایین‌ترین ارزش تجارت خارجی کشور به سال ۱۳۹۹ تعلق دارد. اگرچه این سال مواجه با دوران شیوع کرونا بوده اما آنچه از آمارها برمی‌آید، محدودیت صادرات به برخی کشورها نظیر چین، عراق و امارات است و حوزه‌های فعالیت اقتصادی نظیر کشاورزی، منسوجات و خدمات فنی و مهندسی نقش کم‌رنگی ایفا کرده‌اند.
او افزود: نکته حائز اهمیت اینکه، به رغم افزودن حوزه‌هایی مانند صادرات گاز طبیعی و میعانات گازی به کالاهای غیرنفتی، رقم ۵۰ میلیارد دلار در صادرات غیرنفتی، هنوز حاصل نشده است. این همه، نشان از زیرساخت‌هایی دارد که همچنان در طول این سال‌ها ساخته نشده‌اند.
