عقلانیت به اقتصاد برگردد

سرمقاله

کسری بودجه در کشور طی ۱۰ سال گذشته همواره وجود داشته است اما طی سال‌های اخیر به این دلیل که متوسط رشد اقتصادی تقریبا صفر بوده، این کسری بودجه تشدید شده است.
خروجی این وضعیت را ما در نرخ رشد ۳۷.۷ درصدی نقدینگی و نرخ تورم بیش از ۴۵ درصدی می‌بینیم. برای سال ۱۴۰۲ نیز با وجود کسری بودجه، افزایش تورم و نرخ نقدینگی و رکود خروجی نهایتا باز تورم بیشتر وافت ارزش ریال خواهد بود. در شرایط افزایش تورم، افزایش حقوق حقوق‌بگیران جدا از تامین منابع مورد نیاز جبران تورم را نمی‌کند. نهایتا افراد همچنان از تورم عقب‌تر خواهند بود و قشر متوسط ضعیف‌تر خواهد شد. در این شرایط واقعا راهکاری وجود ندارد، اما چند اصل بهتر است رعایت شود. اولین اصل این است که ریسک‌های حاکم بر اقتصاد کاهش یابد. تحریم اصلی‌ترین ریسک اقتصاد ایران است. دومین اصل این است که عقلانیت به اقتصاد ایران برگردد و موضوع اقتصاد و رفاه اقتصادی و اجتماعی در اولویت قرار بگیرد.
سومین اصل این است که شاهد یک رویکرد رشدمحور در اقتصاد باشیم. نه اینکه با ایجاد محدودیت‌هایی همچون قطع اینترنت، مانع رشد اقتصادی شویم. این راهکارها کلان است و معتقدم راهکار جزئی وجود ندارد. مسیر فعلی اما ما را به سمت تورم بالاتر و افت ارزش ریال می‌برد. در این میان پیشنهادهایی که برخی کارشناس‌نماها برای حل مشکلات اقتصادی پیشنهاد می‌دهند از جمله نزدیکی به بلوک شرق و… نیز کمکی به حل مشکلات نمی‌کند و به نظر می‌رسد این افراد درکی از فضای واقعی اقتصاد جهان، ارتباطات تجاری، روابط بانکی و… ندارند. درحال حاضر بزرگ‌ترین قطب اقتصاد جهان در شرق چین است. اما این کشور حاضر نیست کاری را به صورت برابر با ما انجام دهد. اگر مبادله و تجارتی با کشور ما دارد، به صورت تهاتری و با هزینه بسیار بالا انجام می‌شود. به عبارتی در این روابط هزینه فرصت و عدم نفع کشور ما بسیار بالاست. ضرر و عدم نفعی که تنها در بخش نفت در روابط با چین برای ما وجود دارد، مبالغ هنگفتی می‌شود که در صورت نبود این موانع، همین مبالغ می‌توانست به چرخه اقتصاد برگردد، موجب رونق طرح‌های عمرانی شود، بیکاری را کاهش و تولید ناخالص داخلی کشور را افزایش دهد. بنابراین تا زمانی که تحریم کوچک شمرده می‌شود و راهکار و روش‌های غیرکارشناسی اجرا می‌شود، مشکلات اقتصادی همچون کسری بودجه، تورم، کاهش ارزش ریال و…. تشدید خواهد شد.