سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، نبود آمارهای دقیق به دلیل نقص سامانه های سرشماری مشاغل منجر به ارایه نرخ اشتغال و بیکاری در ابعاد بسیار ضعیف شده است. در حالی دولت از کاهش نرخ بیکاری بارها سخن به میان آورده که به باور بسیاری از فعالان اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری به دلیل کاهش مشارکت اقتصادی بوده است. این در حالی است که باید اشتغال ناقص و آمار افراد شاغل بدون بیمه را نیز در نظر گرفت. آنچه دولت به عنوان آمار کاهش نرخ بیکاری از آن یاد می کند قابل استناد نبوده و در حالت خوشبینی بالایی ارایه شده است.
از سوی دیگر کاهش آمار مقرری‌بگیران «بیمه بیکاری» در کشور نیز نمی تواند دلیلی برای یافتن شغل این افراد باشد. چراکه بر اساس گزارش ها تامین اجتماعی به دلیل کمبود منابع دیگر قادر به پرداخت بیمه بیکاری به مشمولان نیست و به اصطلاح برای پرداختی ها به سختی عضو جدید می پذیرد. بنابراین باید پذیرفت که اخباری از جنس کاهش یا افزایش جمعیت بیکاران مقرری بگیر و یا آمارهای ثبت شده در سامانه ملی رصد اشتغال، شاخص و معیار مناسبی برای ارزیابی نرخ بیکاری نیست.
در حال حاضر مرکز آمار ایران و بانک مرکزی در گزارش‌های مستقل خود، نرخ بیکاری را ۹٫۲ درصد اعلام کرده‌اند. مطابق این برآورد هم اکنون در صف بیکاران کشور دو میلیون و ۲۴۳ هزار نفر حضور دارند. این یعنی در بهترین حالت اندکی بیش از ۶٫۵ درصد بیکاران کشور در زمره مقرری بگیران صندوق بیکاری هستند و به مابقی آنها هیچ مقرری تعلق نمی‌گیرد. به بیان دیگر بخش قابل توجهی از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار کنونی، در اختیار کسانی است که تحت پوشش حمایت‌های اجتماعی از جنس دریافت مقرری بیکار قرارندارند.
در این رابطه مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه شمار مقرری‌بگیران بیمه بیکاری رو به کاهش است گفت: در حال حاضر ۱۷۰ هزار مقرری‌بگیر بیمه بیکاری در تامین اجتماعی داریم. مهدی شکوری درباره آخرین وضعیت مقرری‌بگیران بیمه بیکاری اظهار کرد: در سال ۹۸، ۲۲۶ هزار مقرری‌بگیر بیمه بیکاری داشتیم که در سال ۹۹ به ۲۰۰ هزار و در سال ۱۴۰۰ به ۱۸۵ هزار و امروز به ۱۷۰ هزار نفر رسیده و روند کاهشی دارد.
وی افزود: شمار مقرری‌بگیران بیمه بیکاری رو به کاهش است. در سال گذشته که هنوز با شیوع کرونا روبه‌رو بودیم، در یک مقطع زمانی ۲۲۰ هزار مقرری‌بگیر داشتیم که خوشبختانه با رونق کسب‌وکارها و برگشت به کار افراد، آمار مقرری‌بگیران بیمه بیکاری کاهش یافت و افراد جویای کار دوباره به حوزه‌های کاری برگشتند.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به پرسشی مبنی بر میزان بیمه‌شدگان جدید این سازمان نیز گفت: تا پایان خردادماه، ۴۳۰ هزار نفر به آمار بیمه‌شدگان اجباری افزوده شد. شکوری اضافه کرد: از محل طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی یک هدف گذاری در سال ۱۴۰۱ انجام دادیم که برمبنای آن یک میلیون بیمه شده جدید جذب شوند که خوشبختانه تا امروز حدود ۴۵۰ هزار بیمه شده در بیمه فراگیر جذب کرده‌ایم. به هر ترتیب به نظر می‌رسد انتشار آمارهایی از این دست بیش از آنکه موید کاهش نرخ بیکاری باشد با هدف برجسته سازی تحقق وعده‌هایی است که دولت سیزدهم در رابطه با اشتغالزایی داده بود.
راستی آزمایی آمار اشتغال و بیکاری
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار
سیاست‌های اصلی که به منظور کاهش نرخ بیکاری در این مدت دنبال شده به طور کامل اجرا نشده است. همچنین به دلیل آنکه وزارت کار در ماه‌های اخیر وزیر نداشته و طی این مدت دارای سرپرست بوده، سیاست‌های اشتغال با آن انسجام لازم پیش نرفته است. لذا معتقدم آمارهایی هم که اکنون درباره اشتغال اعلام می‌شود، پراکنده است. ممکن است آمارهایی که سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌دهد با آنچه که کمیته امداد یا وزارت کار اعلام می‌کند، متفاوت باشد و در کلان با آمارهای مرکز آمار سازگاری نداشته باشد. در حالی که معتقدم آمارها باید هم‌افزایی و هم‌پوشانی لازم را داشته باشد تا راستی‌آزمایی بهتری برای میزان اشتغال و نرخ بیکاری داشته باشیم.
جمعیت فعال کشور متناسب با جمعیت و شرایط روز رشد نکرده است. وقتی جمعیت فعال واقعی نمی‌شود نمی‌توان نرخ بیکاری و اشتغال را متناسب با جمعیت فعالی که مرکز آمار تعریف می‌کند به درستی استخراج کرد. درست است که دچار مشکلاتی هستیم ولی جمعیت فعال ما به خاطر مشکلات اقتصادی حتما باید افزایش یابد. لذا انتظار می‌رود در پایان سال، ارزیابی بهتری از میزان اشتغال و نرخ بیکاری در کشور داشته باشیم.
نکته مهم دیگر این است که سال هاست که پذیرای تعداد زیادی از مهاجرین افغانستانی هستیم. این افراد بخش زیادی بازار کار کشور را گرفته اند. در حال حاضر به صورت کاملا جدی و رسمی در ایران اشتغال دارند. برآورد می شود نزدیک به ۲ میلیون از شغل های ما را نیروی های خارجی که عمدتا افغانی هستند در تصرف دارند. زمانی که ما نرخ بیکاری دو رقمی داریم و بازار کار با مشکل جذب کارجویان مواجه است، این تعداد نیروی کار خارجی به هیچ وجه به مصلحت نیست. چرا که اولویت جذب نیروی کار ایرانی است. همچنین بیکاری، هزینه ها و ناهنجاری های بسیار زیاد اجتماعی و اقتصادی در کشور ایجاد می کند. هزینه آن هم برای دولت و حاکمیت بیش از این است که سود آن از محل ورود نیروی کار خارجی در بازار کار کشور باشد.
متاسفانه در زمینه اشتغال سرمایه گذاری درستی نمی کنیم. باید به گونه ای کار شود که جوانان حس وطن دوستی و تعلق خاطر به کشورشان پیدا کنند و کشور را به سمت تولید وتوسعه ببرند. اینها نیاز به کارهای فرهنگی دارد. جوانان به آموزش های جدید نیاز دارند که گویا در اولویت قرار ندارد.
