رشد نگهداری پول توسط مردم نشانه افزایش انتظارات تورمی است؟/نقدینگی در مسیر سرمایه گذاری غیرریالی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، بررسی آمار کل‌های پولی در خرداد حاکی از افزایش انتظارات تورمی است. بر اساس آمار کل‌های پولی در خرداد، بررسی نسبت شبه پول به پول از آن جهت مهم است که هر چه کمتر باشد نشانگر آن است که آحاد اقتصادی سهم بیشتری از نقدینگی را به صورت پول در حساب‌های کوتاه مدت نگهداری می کنند تا بتوانند صرف خرید کالاها و خدمات کنند و این منجر به افزایش تقاضای کل و رشد قیمتها می شود.

در حالی که این نسبت در فروردین ۹۷ و زمانی که کشور در آستانه اعلام بدعهدی تاریخی ایالات متحده برای خروج از برجام قرار داشت، برابر با ۷.۲ بود، در یک روند نزولی ناشی از تشدید انتظارات تورمی از ابتدای سال۹۹ به محدوده ۴ رسیده بود. این عدد تا همین اردیبهشت امسال نیز در این محدوده قرار داشت و عدد ۳.۹ به ثبت رسیده بود، اما این عدد در خردادماه به ۳.۵ رسیده که نشانه ای از تشدید انتظارات تورمی است.

ضرورت افزایش نرخ سود

کامران ندری، اقتصاددان

هنگامی که انتظارات تورمی از نرخ سود و بهره ای که بانکها پرداخت می کنند بیشتر می شود بدان معناست که سپرده های کوتاه مدت افزایش یافته است. مردم پول خود را در سپرده های کوتاه مدت سرمایه گذاری می کنند تا بتوانند از آن استفاده کنند. البته تمایل به سپرده گذاری کوتاه مدت هم به دلیل و انگیزه های معاملاتی است. این رفتار نشان می دهد مردم به دنبال خرید کالاهایی هستند و قصد دارند سرمایه خود را به پولی غیر از ریالی تبدیل کنند. وقتی نسبت سپرده های کوتاه مدت به کل سپرده ها افزایش پیدا می کند سرعت گردش پول بیشتر شده و مردم تمایلی برای نگهداری پول برای دارایی و پس انداز ندارند. در این شرایط گردش پول افزایش پیدا می کند و رشد قیمتها رقم می خورد.

یکی از متغیرهای مهم دراقتصاد، سرعت گردش پول است که روی تورم، تولید و حتی حجم پول در گردش اثرات مهمی برجا می‌گذارد. این مولفه به واسطه ارتباط پیچیده و کاملا متقابل عوامل اقتصادی با یکدیگر، می‌توانند بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی هم تأثیرگذار باشند، یا از آنها تأثیر بگیرند. منظور از سرعت گردش پول، تعداد دفعاتی است که به وسیله یک واحد پولی در زمان محدود و مشخص، اعمال گوناگون انجام می‌گیرد.

راهکار حل این مشکل فقط و فقط افزایش نرخ سود و بهره بانکی است. نرخ سود باید افزایش پیدا کند. این ضرورت سالهاست اعلام و بر آن تاکید شده است. اما اینکه دولت چرا نمی خواهد و یا نمی تواند این راهکار را اجرایی کند مشخص نیست. مصالحی وجود دارد که شاید افزایش نرخ بهره به مشکلاتی برای بانکها و بورس منجر خواهد شد. شاید دانش اجرای این راهکار وجود نداشته باشد. ممکن است دولت توانایی و تسلط اجرای این کار را نداشته باشد. حتی شاید دلایل عدم اجرای این راهکار توجیه هم داشته باشد اما به هر ترتیب افزایش نرخ سود راه حل قطعی است.

زمانی که نرخ بهره افزایش پیدا کند مردم به سپرده گذاری بلندمدت روی می آورند و سرعت گردش پول در اقتصاد کمتر می شود. سالهاست که این طرح به عنوان راه حل مطرح شده است اما هیچ کدام از دولتها اقدام به اجرای آن نکردند. عدم پیاده سازی افزایش نرخ بهره ممکن است به لحاظ عملیاتی یا اجرایی با مشکلاتی همراه باشد که دولتها مصلحت را در ادامه این جریان می بینند. گویا این قدرت و تسلط برای اجرای این راهکار وجود ندارد و مجری نمی تواند راه کار قطعی افزایش نرخ سود را عملیاتی کند. این راهکار روی کاغذ وجود دارد اما توانایی عملیاتی شدن آن وجود ندارد.