شایلی قرائی
عدم تخصیص تسهیلات مختلف اعم از وام تامین سرمایه، معافیت های مالیاتی که به رغم اظهارنظرهای متولیان امر، اجرایی نشد، نوسازی خطوط تولید برای تولید کالاهای دانش بنیان محور، مراحل سخت و طاقت فرسای صدور مجوزها و… دلسردی بسیاری از صاحبان ایده را سبب شده است. این در حالی است که وامهای کم بهره میتوانند کمک بزرگی برای شرکتهای دانشبنیان باشند چرا که این شرکتها معمولا به دست نخبگان و بدون سرمایه چندانی راهاندازی میشوند.
در همین رابطه معاون تجارت و خدمات وزارت صمت نسبت به خطر مهاجرت شرکتهای دانش بنیان هشدار داده و گفت که باید روی بازگشت سرمایه این شرکتها کار شود. علیرضا شاه میرزایی، معاون تجارت و خدمات وزارت صمت اظهار کرد: در سالهای گذشته در حوزه دانش بنیان اقدامات و فعالیتهای خوبی انجام شده، اما امروز با خطراتی مثل مهاجرت شرکتی مواجه هستیم. امروز برخلاف گذشته که نخبگان علمی و تئوریک از کشور خارج می شدند، نخبگان علمی که کارآفرین شده، ایجاد شرکت کرده و تیم ساختهاند و به شکل شرکتی از کشور خارج میشوند.
وی افزود: باید روی بازگشت سرمایه این شرکتها، به ویژه شرکتهایی که صادراتمحور هستند و نیازهای بازار را رفع میکنند، کار شود. سید رضا محتشمیپور، معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسه هم اندیشی وزیر صمت با برگزیدگان روز صنعت و معدن با بیان اینکه کنترل قیمت در سالهای گذشته باعث شده در حال حاضر توقف یا کندی پیشرفت پروژههای توسعه در صنعت تایر مواجه باشیم، اظهار کرد: این مساله به معنای خروج سرمایه از صنعت تایرسازی است. همچنین حذف مداخلات در قیمت گذاری تایرهای لوکس، مطالبه دیگر فعالان این صنعت است، چرا که در این زمینه ظرفیت تولید وجود دارد و حساسیتهای قیمتی نیز کمتر است.
وی همچنین با اشاره به ضعف زیرساختها بهویژه در بخش تامین برق واحدهای بزرگ، تصریح کرد: با توجه به اینکه در سالهای گذشته سهم معدن از حقوق معدنی به خوبی رعایت نشده و نمیشود، در عمل حجم عملیات برای توسعه زیرساختها در برابر نیاز موجود کافی نیست. این مقام مسئول مشکلات مربوط به بورس کالا را دیگر گلایه فعالان صنعتی عنوان کرد و گفت: کنترل عرضه و تقاضا در بورس کالا منجر به کاهش قیمتها شده که این موضوع در شرایط تورمی کنونی جامعه فشار زیادی به شرکتها وارد میکند.
به گفته معاون وزیر صمت، فرسودگی و کمبود ماشین آلات در موضوع حمل و نقل در جاده و ریل هم از دیگر مشکلات فعالان این بخش است. وی با بیان اینکه یکی دیگر از خواستههای فعالان صنعتی رفع محدودیت در حوزههای صادراتی به ویژه سیمان و فولاد است، تصریح کرد: توقفات طولانی محمولههای صادراتی در گمرکات، کمبود کارگر و تکنسین ماهر و همچنین مشکلات تأمین مواد اولیه و محدودیتهای صادراتی، سایر مشکلات این حوزه است.
ضرورت تسهیل امور دانش بنیان ها
مهدی غیبی، کارشناس اقتصاد دیجیتال
شعار سال به نام دانش بنیان ها شد اما در عمل همه امور به کام قاچاق رقم خورد. باید سازوکاری راه اندازی می شد تا تمام نهادهای حاکمیتی قاچاق را ضربه فنی می کردند اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه افزایش قاچاق منجر به اختلال در نظم کاری شرکتهای دانش بنیان و نوپا شد. همواره توسط متولیان امر اعلام می شود وام های زیادی برای شرکتهای دانش بنیان در سال جاری در نظر گرفته شده است. در این رابطه باید اشاره شود به اینکه این شرکتها نه به دنبال گرفتن پول از دولت هستند و نه به دنبال ترحم. دانش بنیان ها پول درآوردن و درآمدزایی را بلد هستند اما روال کاری مشکل آفرین شده است.
فقط باید از این شرکتها حمایت شود. هرچند بانکها هم در تامین سرمایه و اعطای وام های تعیین شده سنگ اندازی می کنند. شرکت های دانش بنیان باید از سرمایه بانکی برای تامین مالی استفاده کنند. تنها شعار دادن در زمینه حمایت های مالی کاری از پیش نمی برد. اعلام کردند وام هایی فقط مخصوص شرکتهای دانش بنیان است. اما هنگام مراجعه با سخت گیری هایی نظیر تضامین و اعتبارسنجی مواجه می شوند. بنابراین عملا در تخصیص این وام ها تفاوتی با سالهای گذشته مشاهده نمی شود.حاکمیت باید روال کاری را برای دانش بنیان ها تسهیل کند. فرآیندهای دولتی دست و پا گیر است. ستاد تسهیل رفع موانع وجود دارد اما برای حل مشکلات عملا چند ماهی معطلی وجود دارد. حتی در صورت پاسخ دهی به مشکلات از سوی این ستاد، به سازمان های دیگر ارجاع داده می شوند.
سازوکارهای پیچیده دولتی باید تسهیل شود. بیمه تامین اجتماعی باید برای دریافت بدهی با این شرکتها تفاوت قائل شود. سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات باید تسهیل گری کند. اگر دیگر کسب و کارها فرصت یک ماهه برای تسویه بیمه و مالیات دارند، شرکتها دانش بنیان باید مشمول حمایت های چند ماهه برای پرداخت بدهی های خود شوند. چون این شرکتها در کشور ارزش افزوده و دارایی ایجاد می کنند و نباید در دسته فرآیند دلالی قرار بگیرند.
حمایت ها باید کامل باشد، همانطور که در همه جای دنیا شاهد رشد و توسعه اقتصاد کشورها بر پایه دانش بنیان ها و اقتصاد دیجیتال هستیم در ایران نیز باید همین رویه پیاده سازی شود. هیچ سازمانی به مشکلات دانش بنیان ها ورود نمی کند و تعارض بین دانش بنیان ها، بیمه، مالیات و… وجود دارد. متاسفانه شرکتهای که در تهران قرار ندارند مشکلات بیشتری دارند. استانداری به عنوان نماینده دولت باید به حل مشکلات آنها ورود کند اما اصلا توجهی به این بخش از اقتصاد در دیگر شهرهای کشور نمی شود. مجموعه این عوامل دلسردی مشاغل دانش بنیان را رقم زده است.