سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
نرخ بیکاری در بین فارغ‌التحصیلان رشته های دانشگاهی موضوعی بسیار جدی است که عدم توجه به این مشکل می‌تواند مسائل دیگری را برای جامعه به همراه داشته باشد. به همین دلیل در این مقاله به بررسی رشته های دانشگاهی با بیشترین نرخ بیکاری در شهر تهران خواهیم پرداخت.
دلایل وجود نرخ بیکاری در بین فارغ‌التحصیلان رشته های دانشگاهی
بسیاری از دانشجویان دلیل خود را برای ادامه تحصیل در یکی از رشته های دانشگاهی، تنها اخذ یک مدرک تحصیلی کارشناسی یا کارشناسی ارشد عنوان می‌کنند. این گروه از دانشجویان بدون توجه به بازار کار و آینده شغلی خود، صرف داشتن یک مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد را راهی برای افزایش رتبه و جایگاه اجتماعی خود می‌دانند.
این در حالی است که بررسی بازار کار در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که اخذ مدرک تحصیلی از یکی از رشته های دانشگاهی، به‌تنهایی نمی‌تواند برای کاهش نرخ بیکاری در یک جامعه موثر باشد. بلکه اخذ دانش در کنار مهارت‌های لازم برای کار در یک حرفه، یکی از مهم‌ترین مواردی است که معمولا توجه چندانی به آن نمی‌شود.
به‌عنوان‌مثال بررسی بازار کار مهندسین عمران در تهران نشان می‌دهد که اگرچه تعداد مناسبی از آگهی‌های استخدامی برای این فرصت شغلی وجود دارد، اما استخدام در رشته های مهندسی و مشاغل مهندسی عمران نیازمند داشتن سطح مناسبی از تخصص و مهارت است.
تنها با داشتن مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای استخدام در یک موقعیت شغلی است که می‌توان انتظار کاهش نرخ بیکاری را در بین افراد جویای کار در یک منطقه داشت. در شهری مانند تهران که تعداد متقاضیان استخدامی بسیار زیاد است، داشتن مهارت‌های شغلی برای کاریابی سریع‌تر و راحت‌تر امری بسیار ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
این در حالی است که صرف داشتن دانش و مهارت‌های یک حرفه نمی‌تواند تضمینی برای داشتن آینده شغلی مناسب باشد. دلیل این موضوع این است که هر منطقه با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقتصادی خود، به برخی از مشاغل بیشتر از سایر فرصت‌های شغلی نیاز دارد. درنتیجه بی‌توجهی به عواملی مانند کسب مهارت‌های شغلی و نیازمندی‌های شغلی در شهری مانند تهران، می‌تواند زمینه‌ساز بروز بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باشد.
نگاهی به آمار اشتغال و نرخ بیکاری در استان تهران
بر اساس اطلاعاتی که در سامانه اطلاعات آماری استان تهران منتشر شده است، توزیع نسبی جمعیت شاغل و بیکار (جویای کار) ١٠ ساله و بیشتر برحسب وضع سواد و سطح تحصیلات مورد بررسی قرارگرفته است. برآورد این سامانه از جمعیت استان تهران در سال ۱۴۰۱ در حدود ۱۴.۱۶۰.۰۰۰ نفر و نرخ بیکاری در زمستان سال ۱۴۰۰ به میزان ۶ درصد اعلام شده است.
این در حالی است که نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در استان تهران برای سال ۱۳۹۹ به میزان ۴۰.۱ درصد اعلام شده است. این موضوع نشان می‌دهد که بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته های دانشگاهی در تهران موفق به کاریابی و استخدام نشده‌اند.
همچنین بررسی وضعیت بازار کار استان تهران در زمستان ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که بخش خدمات و صنعت با آمار اشتغال ۶۲.۹ درصد و ۳۵.۲ درصد، به ترتیب دارای بیشترین آمار اشتغال جمعیت فعال بودهاند. همچنین ۱.۹ درصد از نیروی کار استان تهران در بخش کشاورزی فعالیت داشته‌اند.
بررسی آمار اشتغال جمعیت فعال بر اساس طرح مرکز آمار ایران
در این میان برخی از رشته های دانشگاهی دارای بیشترین آمار بیکاری در مقایسه با سایر رشته های دانشگاهی هستند. تحصیل در این رشته‌ها می‌تواند جمعیت فعال کشور را که باید بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار تهران شوند، با بیکاری مواجه نماید.
درنتیجه تحصیل آگاهانه در این رشته‌ها موضوعی است که باید از طرف متقاضیان ادامه تحصیل در دانشگاه موردتوجه قرار گیرد. در ادامه این مقاله بر اساس طرح آمارگیری نیروی کار کشور که از طرف مرکز آمار ایران انجام شده است، اطلاعات مربوط به نرخ بیکاری در رشته های دانشگاهی ارائه می‌شود.
از ویژگی‌های این طرح می‌توان به تعداد بالای افراد مشارکت‌کننده و جامعه آماری مناسب، بررسی آمار اشتغال و ارائه نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی اشاره کرد. درنتیجه اطلاعاتی که از این طرح حاصل می‌شود، می‌تواند برای تصمیم‌گیری بهتر جوانان مورداستفاده قرار گیرد.
نتایج حاصل از این طرح نشان می‌دهد که آمار اشتغال در رشته های دانشگاهی مرتبط با حوزه بهداشت و درمان، رشته‌های نظامی، دام‌پزشکی و علوم تربیتی، دارای بهترین وضعیت ازنظر آمار اشتغال جمعیت فعال در سال‌های اخیر بوده است. به بیان دیگر این رشته‌ها دارای کمترین نرخ بیکاری در مقایسه با سایر رشته های دانشگاهی بودهاند. در ادامه به معرفی برخی از رشته های دانشگاهی با بیشترین آمار بیکاری خواهیم پرداخت.
رشته علوم کامپیوتر
بسیاری از دانشجویان علاقه‌مند به ادامه تحصیل در حوزه مهندسی، برای ادامه تحصیل در این حوزه رشته علوم کامپیوتر را انتخاب می‌کنند. رشته علوم کامپیوتر را نباید با رشته مهندسی کامپیوتر اشتباه گرفت. خوب است بدانید که رشته علوم کامپیوتر در مقایسه با سایر رشته های دانشگاهی، دارای بیشترین نرخ بیکاری است.
بررسی آمار اشتغال به کار این رشته در سطح کشور هم نشان می‌دهد که فارغ‌التحصیلان این رشته دانشگاهی دارای وضعیت اشتغال مناسبی نیستند. تنها در سال ۱۳۸۹، حدود نیمی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم کامپیوتر بیکار بودهاند.
رشته‌های علوم انسانی
بیکاری فارغ التحصیلان برخی از رشته‌های علوم انسانی چندان زیاد نیست اما وضعیت قابل‌قبولی هم در نرخ بیکاری این رشته های دانشگاهی شاهد نیستیم. هرچند نرخ بیکاری برخی از رشته‌های حوزه علوم انسانی کمتر از رشته های مهندسی است.
به شکلی که در سال‌های اخیر بیکاری فارغ التحصیلان رشته‌های علوم انسانی، عموما کمتر از نرخ بیکاری فارغ التحصیلان رشته های مهندسی بوده است. نرخ بیکاری برای فارغ‌التحصیلان حوزه علوم انسانی در کشور، حداکثر به میزان ۱۵ درصد گزارش شده است.
علوم پایه
از رشته های دانشگاهی که با عنوان علوم پایه یاد می‌شوند می‌توان به رشته‌هایی مانند علوم کامپیوتر، علوم زیستی، ریاضیات و علوم فیزیکی اشاره کرد. به شکلی که نرخ بیکاری رشته های دانشگاهی مرتبط با علوم فیزیکی در سال‌های اخیر، بین حدود ۲۲ درصد الی ۲۷ درصد متغیر بوده است.
بررسی نرخ بیکاری فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران
رشته مهندسی عمران یکی از رشته های دانشگاهی محبوب و پرطرفدار در بین دانشجویان و متقاضیان ادامه تحصیل است. از گرایش‌های رشته مهندسی عمران می‌توان گرایش مهندسی برنامه‌ریزی حمل و نقل، مهندسی سازه‌های هیدرولیکی، مدیریت منابع آب، مهندسی زلزله، مهندسی مدیریت ساخت و مهندسی محیط‌زیست را نام برد.
اگرچه در سال‌های اخیر در کشور نرخ بیکاری فارغ التحصیلان رشته های مهندسی معمولا در حدود ۲۰ درصد بوده است، اما رشته مهندسی عمران دارای نرخ بیکاری بیشتری در مقایسه با اغلب رشته های مهندسی است. به شکلی که نرخ بیکاری فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران در حدود ۲۸ درصد گزارش شده است.
جمع‌بندی
بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در تهران یکی از مشکلات جدی در این کلان‌شهر است. در این مقاله با طرح این سوال که: «کدام رشته های تحصیلی در تهران نرخ بیکاری بالایی دارند؟»، به آمار اشتغال و نرخ بیکاری در استان تهران نگاهی انداختیم. همچنین با بررسی آمار اشتغال در رشته های دانشگاهی، رشته های دانشگاهی با بیشترین نرخ بیکاری را معرفی نمودیم.
