فشار تورم بر دهک های پایین

سرمقاله

سیستم اقتصادی کالاها ارتباط درونی و نهادی با یکدیگر دارند. کالاها یا جانشین هم هستند یا مکمل یکدیگر. وقتی کالایی گران می شود و قدرت خرید آن کم می شود کالایی دیگر جانشین آن می شود. این فرآیند همچنان ادامه پیدا می کند و به دلیل رشد تقاضا در یک کالای جایگزین شده، گرانی به تمامی کالاها سرایت می کند. از طرفی دیگر تمامی کالاها اینگونه نیستند که تنها به مصرف مردم منتهی شوند. یعنی مصرف کننده تمامی کالاها مردم و خانوارها نیستند. مصرف کالاها ممکن است به صورت نهاده های تولید باشد. کالاها انواع مصارف متنوع دیگری نیز دارند. بنابراین وقتی گرانی به این نوع کالاها هم می رسد موجب گرانتر شدن قیمت تمام شده دیگر کالاها و خدمات خواهد شد.
روزهای نخست سال ۱۴۰۱ بارها و بارها به دولت هشدارهای لازم داده شد. تاکید بر این بود که با افزایش قیمت ۴ قلم کالای اساسی، گرانی در سایر بازارها اتفاق خواهد افتاد. وابستگی کالاها به یکدیگر اینطور است که وقتی کالایی گران می شود تاثیرگذاری بر روی دیگر کالاها را نیز خواهد داشت. آن هم وقتی کالاهای اساسی رشد قیمت را تجربه کنند دیگر نمی توان جلودار گرانی در بازارهای دیگر شد. متاسفانه در کنار افزایش قیمتها، اقتصاد رها شده ای داریم که با حجم بالایی از فساد متفاوت اعم از فساد اداری و سایر انواع فسادها روبرو است. بنابراین قاعدتا نمی توان با هیچ سیستمی گرانی را کنترل کرد. طبیعی است وقتی که قیمت کالایی اساسی بالا برود حتما دیگر کالاها نیز گران خواهند شد. هیچ ساز و کاری هم برای کنترل قیمتها جوابگو نیست.
بخش قابل توجهی از سبد مصرفی خانوارها افزایش چند برابری داشته است. ارز تامین سبد مصرفی خانوار از ۴ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان افزایش یافته است. یعنی حدود ۶ برابر شده است. تورمی خطرناک در انتظار اقتصاد است. دولت نمی بایست در مقطع حساس کنونی که انتظارات تورمی مردم بسیار بالا است، دست به این اقدامات می زد. اما متاسفانه در همین زمان که لازم بود اقدامات حساسیت زا اجرا نمی شد، آن را انجام داد. بالاترین اثر آن هم بر خانواده های فقیر و گروه های حقوق بگیر ثابت مانند کارگران و کارمندان خواهد بود. دهک های پایین بیشترین آسیب را از این تصمیمات خواهند دید.