سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز ، این عدد تاثیر بسیار زیادی بر روی رشد نرخ تورم خواهد داشت و بر اساس پیش بینی برخی فعالان اقتصادی تورم سه رقمی تا پایان سال ۱۴۰۱ دور از انتظار نخواهد بود. این تورم فزآینده به طور قطع تاثیر خود را بر دیگر بازارها و رکوردشکنی گرانی کالاها خواهد گذاشت. هدایت این منابع مالی به سمت تولید همواره مطرح و بر روی آن تاکید بسیار شده است. اما چطور می توان با وجود رشد نقدینگی جلوی افزایش تورم را گرفت؟ راهکارهای هدایت نقدینگی به سمت تولید کدامند؟
خلق روزانه نقدینگی طی شش ماه نخست سال ۱۴۰۰، به‌طور متوسط ۳۱۸۰ میلیارد تومان بوده، اما این رقم طی ۹ ماه نخست و ۱۱ ماه نخست به‌ترتیب به مقدار ۳۴۴۵ و ۳۴۱۶ میلیارد تومان در هر روز رسیده و طی ۱۲ ماه نیز از این ارقام فراتر رفته. مطابق این گزارش، رقم نقدینگی در انتهای اسفند سال گذشته از رقم ۴۷۵۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است و پیش‌بینی می‌شود به‌زودی از مرز پنج هزار هزار میلیارد تومان بگذرد.
این ارقام چه پیامی برای جامعه و فعالان بازارهای مالی دارد. امیرحسین نام‌آور، کارشناس بازارهای مالی در گفت و گو با “تجارت نیوز: معتقد است هر چند رشد نقدینگی می‌تواند به افزایش تورم منجر شود اما سیاست‌های انقباضی دولت احتمالا ترمز آن را می‌کشد. با وجود این بازدهی بازارهای مالی در سال جاری نیز احتمالا کمتر از این میزان خواهد بود. او می‌گوید: نقدینگی در کشور در حال افزایش است و بالا رفتن درآمدهای نفتی نیز به این موضوع دامن می‌زند. در واقع اگر این منابع مالی، صرف زیرساخت نشود می‌تواند پایه پولی را بالا ببرد و تورم را صعودی کند. نام‌آور می‌افزاید: از سوی دیگر، سیاست‌های اقتصادی دولت در سال جاری انقباضی است و این موضوع روند افزایش آن را کنترل می‌کند. به گونه‌ای که حتی می‌تواند عدد این شاخص را کاهشی کند.
این کارشناس بازارهای مالی پیش‌بینی می‌کند: در سال جاری احتمالا رکود تورمی ادامه می‌یابد. در چنین شرایطی، هیچ بازاری، حتی مسکن، به اندازه نرخ سود بانکی به افراد بازدهی نمی‌دهد. اگر برجام احیا شود، دلار نیز تا این حد رشد نمی‌کند. او می‌افزاید: به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۱ به دلیل سیاست‌های انقباضی بودجه، رقم کل تورم حتی تا ۲۹ الی ۳۵ درصد کاهش یابد. با وجود این، کالاهای اساسی مورد نیاز مردم، از جمله غذا و دارو، تا حد قابل توجهی رشد قیمت ریالی را تجربه می‌کنند.
نام‌آور توضیح می‌دهد: به عبارت دیگر امسال، تورم ریالی بیش از دلاری خواهد بود. تورم ریالی، نتیجه افزایش حجم نقدینگی، بالا رفتن پایه پولی و کسری بودجه است. او در عین حال تاکید می‌کند: حتی در صورت کاهش تورم، بازدهی هیچ‌یک از بازارهای مالی به اندازه آن نخواهد بود. از جمله رشد قیمت دلار، احتمالا کمتر از تورم باشد.
زنگ خطر ابرتورم
سهراب دل انگیزان، اقتصاددان
با توجه به روند سریع رشد نقدینگی، رسیدن به رقم ۵ هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی بسیار زودتر از پایان سال تحقق خواهد یافت. در همین شش ماهه نخست سال ۱۴۰۱ شاهد عدد ۵ هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی در اقتصاد خواهیم بود. در شش ماهه دوم رقم رشد نقدینگی به اعداد بسیار بزرگتری خواهد رسید.
متاسفانه این منابع ایجاد شده پولی که از روش خلق پول بوجود آمده اند قابل هدایت کردن نیستند. این منابع مالی به هیچ عنوان قابلیت هدایت به سمت تولید را ندارند. به عبارتی اینکه بتوانیم نقدینگی را به سمت بخش مولد سرازیر کنیم معنایی ندارد. مسیر این نقدینگی ها تعیین شده است. وقتی مسیر این پولها در در قوانین بالادستی مشخص شده و در بودجه کل کشور آورده شده، تغییر مسیر و هدایت نقدینگی ممکن نیست.
عامل ایجاد این نقدینگی مسیری است که بودجه دولت آن را تعیین می کند. بدهی دولت به بانکهای تجاری و تصویب اعتباراتی که بانکهای خصوصی، دولتی و خصولتی توانایی پرداخت آن را ندارند موجب خلق پول می شود. دولت مصوب می کند بانکها باید هزار میلیارد تومان به عنوان مثال تسهیلات بدهند. این تسهیلات تکلیفی موجب ایجاد اضافه برداشت و خلق پول می شود.
چراکه بانکها سرمایه ای برای پرداخت ندارند. این تکالیف مصوب شده باید از منابعی که بانکها ندارند پرداخت شود. بدهی بانکها در این شرایط از سرمایه بیشتر می شود. در واقع بانک ها با دادن تسهیلات تکلیفی به دولت بخشی از کسری بودجه دولت را تأمین کرده و در پایان سال این مبلغ را به عنوان بدهی دولت به بانک مرکزی فرستاده و عملاً خلق نقدینگی دیگری را رقم می زنند. عامل اصلی کنترل تورم هم کنترل رشد نقدینگی است. نرخ تورم حداقل به اندازه نرخ رشد نقدینگی منهای رشد اقتصادی خواهد بود. وقتی رشد اقتصادی نداریم رشد تورم قابل پیش بینی است.
پول اصلی‌ترین عامل شکل‌گیری قیمت است و زیادی پول در مقابل ثبات کالاها، تورم را شکل می‌دهد. لذا زمانی که سرعت ازدیاد و رشد پول و نقدینگی بسیار بالا باشد، تورم‌های بزرگ را به وجود خواهد آورد. همچنین پول اصلی‌ترین عامل ایجاد تورم و تداوم خلق پول عامل انباشت نقدینگی، رفتارهای غلط و نظام‌های غلط بانکداری تجاری است. بانک مرکزی در کنار نظام غلط تأمین مالی کسری بودجه و تأمین منابع مالی موردنیاز دولت‌ها، عامل اصلی ابر تورم‌ها در اقتصاد خواهند بود.
در اقتصادهایی که از طریق خلق نقدینگی، دولت‌ها تأمین مالی می‌کنند، چون عملاً به افراد مالیات‌دهنده نباید پاسخگو باشند، لذا توزیع رانت می‌کنند و این توزیع رانت اقتصاد را از شفافیت خارج خواهد ساخت. عدم پایبندی دولت‌ها به قوانین مشخص و درست اقتصادی پول و حرکت به سمت نظام‌هایی که عامل خلق خارج از قاعده پول هستند، عامل اصلی شکل‌گیری تورم است و انباشت این پولها و نقدینگی حاصل از آن‌ها، عامل ایجاد ابر تورم‌های بزرگ هستند.
