بانک مرکزی رژیم ارزی ندارد

ارز یک متغیر کلان است. بنابراین به تحولاتی که در بخش کلان کشور و بخش خارجی رخ می دهد واکنش نشان خواهد داد. در این موضوع شکی نیست و کسی هم نمی تواند منکر آن شود. البته ارتباط یک پول با پول دیگر بستگی به متقاضیان و عرضه کنندگان آن هم دارد. اگر مراودات کشور به سمت وخامت برود، کشور در تحریم باشد و ارز کمتری به خزانه واریز شود به طور قطع نرخ ارز بالاتر خواهد رفت. بنابراین عدم توافق، به هم خوردن برجام و ادامه تحریم ها اصلا به صلاح کشور و اقتصاد نخواهد بود. وقتی در تحریم به سر می بریم ارز کمتری وارد کشور می شود. اما صحبت از آزادسازی پول های بلوکه شده، برگشتن به برجام و افزایش ارزهای صادراتی موجب کاهش نرخ ارز می شود. اگر این نوسانات وجود نداشته باشند کشورها خود این نرخ را مدیریت می کنند. این حرکت به معنای نرخ ارز مدیریت شده شناور است. همان حرکتی که بازار ارز ایران به آن گرفتار شد. بانک مرکزی رژیم ارزی ندارد. یعنی نمی داند چطور رابطه بین پول ملی با دلار را مدیریت کند. این رفتار خطرناک است چون تمام اقتصاد از آن تاثیر می گیرد.

در صورتی که توافق ایجاد شود تجارت خارجی وارد ثبات خواهد شد. میزان ارزی که به کشور وارد می شود قابل پیش بینی است و به همین دلیل فعالان اقتصادی برای فعالیت خود برنامه ای مشخص خواهند داشت. در حال حاضر همه در فکر سودهای آنی هستند و دنبال تولید نمی روند. زمانی‌که مذاکرات هم به بن‌بست می‌رسد ما شاهد افزایش قیمت ارز هستیم. زمانی‌که از سر گرفته می‌شود ما شاهد کاهش نرخ ارز و یک ثبات نسبی در بازار هستیم و سرمایه‌گذاران در فاز احتیاط می‌روند و در خصوص خرید و فروش‌های خود دقیق‌تر عمل می‌کنند.

یک زمان قیمت ارز ۴ هزار تومان بود. این نرخ به ۳۰ هزار تومان رسید و باز به ۲۶ هزار تومان کاهش یافت. این موضوع نشان می دهد همه چیز به بانک مرکزی وابسته است. نرخ مشخصی نمی توان برای ارز مشخص کرد. این نرخ صاحبی دارد که می تواند آن را تعیین کند. بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در برابر کاهش نرخ ارز مقاومت نشان می دهند و خواهان کاهش نرخ ارز نیستند. حتی در صورت توافق نیز مقاومت هایی در برابر کاهش نرخ ارز وجود خواهد داشت. همین موضوع نااطمینانی در برابر قیمت ارز در بازارها را ایجاد کرده است. یعنی حتی وقتی که قیمت دلار ارزان می شود نیز قیمت ها در دیگر بازارها ریزش نمی کند.

به طور مثال قیمت برنج در روزهای اخیر با افزایش مواجه بوده و در مرز ۱۰۰ هزار تومان قرار دارد این در حالی است که قیمت دلار در کشور کاهشی بوده است، ولی از آنجایی‌ که قیمت برنج تحت‌ تاثیر نرخ ارز و احتکار قرار دارد، با کاهش ارزش در بازار مواجه نمی‌شود. در واقع تحت‌ تاثیر نهاده‌ها قیمت افزایش پیدا کرده و این نهاده‌ها با دلار با قیمت بالا خریداری شده‌اند. البته قیمت فعلی برنج بیشتر تحت‌ تاثیر احتکار است، اما باید گفت هنگامی که قیمت دلار ثابت نبوده، تولیدکننده قادر نخواهد بود آینده را پیش‌بینی کند و به قیمت کاهش فعلی اعتمادی ندارد.

تا زمانی‌که بانک مرکزی تکلیفش را با رژیم ارزی کشور مشخص نکند و اختیارش را به‌دست بازار متشکل ارزی بدهد، بازار ارز متشنج خواهد بود. تا زمانی‌که خود به هر میزان ارزی که شهروندان می‌خواهند در اختیارشان قرار ندهیم عملاً یک بازار آزادی وجود خواهد داشت. مانند همین اتفاقی که برای ارز مسافری افتاده است. مسافر اگر بیشتر از دو هزار و دویست دلار ارز بخواهد باید آن را از بازار آزاد تهیه کند. بانک مرکزی اگر ارز مسافرتی را تأمین کند دیگر بازار دومی به‌وجود نخواهد آمد و حال در این بین بانک مرکزی نیز به‌نوبه‌خود رژیم ارزی نامشخصی دارد و خود عامل این بالا بودن نرخ ارز است.