۵ درصد منابع بانکی هم به سمت بنگاه‌های کوچک و متوسط نمی‌رود/زنجیره ناقص تامین مالی بنگاه‌ها

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، به گفته آرمان خالقی، عضو خانه صنعت و معدن، رکود چندین ساله در بخش تولید، صنعت و معدن قابل مشاهده است. در اواخر دولت دهم شاهد تشدید تحریمها بودیم. پس از آن هدفمندی یارانه ها اتفاق افتاد و منابع مالی کشور رو به تحلیل رفت. از سوی دیگر رشد شدید قیمتها را داشتیم و ارزش پول ملی نیز افت زیادی را تجربه کرد.

خالقی افزود: تمامی این عوامل دست به دست هم دادند تا رکودی چندین ساله بر تولید و صنایع حکمفرما شود. به عبارتی تمامی این عوامل شرایطی را ایجاد کرد که بخش تولید از نظر نقدینگی مورد نیاز و تحلیل رفتن قدرت خرید مردم، دچار مشکلات فراوانی شد. این شرایط در کنار رکود در بازارها را رقم زد. از طرفی دیگر تورم هم ایجاد شد. به شکلی که در سال ۹۰ و ۹۱ شاهد اوج گرفتن رکود تورمی بودیم. بعد از آن نیز در دولت های بعد تشدید تحریم ها اتفاق افتاد. شرایط اقتصادی در ۱۰ سال اخیر افت و خیزهایی داشته اما گشایشی برای رونق بازارها نداشتیم. تامین بودجه در شرایطی می تواند به رونق تولید و صنایع منجر شود که به سمت ایجاد پروژه های اقتصادی محرک بخش صنعت و معدن برود.

در همین رابطه فرهاد محمدخواه می گوید: اهمیت صنایع کوچک و متوسط در ایران بسیار بالا است. به همین منظور می بایست بانک صنایع کوچک و متوسط (SME بانک) راه اندازی شود. متاسفانه بانک‌ها بیشتر به واحدهای صنعتی بزرگ اعتماد می‌کنند تا واحدهای کوچک و متوسط. اگر این واحدها بانکی داشته باشند که از آنها حمایت کند، بهتر می‌توانند مشکلات مالی خود را برطرف کنند. لذا تامین مالی صنایع کوچک و متوسط باید از طریق بانک تخصصی صورت گیرد. بدین معنی که تامین کننده مالی صنایع کوچک ومتوسط باید از جنس تولید باشد نه موسسات مالی و اعتباری که صرفاً به دنبال درآمد به همراه تضمین امنیت سرمایه و سود خود هستند که به تبع آن مشکلات عدیده ای برای صاحبان صنایع کوچک از جمله در تامین وثایق و ضامنین پیش می آید. حال آنکه به فرض تامین تضامین لازم، مشکل اساسی دیگر، بازپرداخت تسهیلات با سودهای غیر متعارف به ویژه زمانی که در بازپرداخت وجه از سوی صنعتگر تاخیر صورت گیرد.

ضرر تولید از بنگاهداری بانکها

آلبرت بغزیان، اقتصاددان

کار موسسات مالی و سیستم بانکی واسطه گری مالی است. یعنی سیستم بانکی پول را می گیرد و به متقاضی وام می دهد. کار این موسسات این نیست که سرمایه گذاری و بنگاه داری انجام دهد و املاک و مستقلات راه اندازی کند. اما این اتفاق چندین سال است که در کشور و سیستم بانکی افتاده است. بنابراین منابع بانکی به جای اینکه به سمت تولید برود به سمت انبوه سازی، برج سازی و تجاری سازی رفته است. همچنین به جای انتقال این پولها به سمت طرح های خرد و تولید برود صرف سرمایه داری موسسات مالی شده است. بنگاه‌های کوچک و متوسط هم به همین دلیل ورشکسته شده و در گردش مالی کم می آورند.

افزایش بیکاری هم نتیجه دیگر این اتفاقات است. بانکها با شراکت در پروژه های کلان سود کلانی می برند و دردسرهای کاغذ بازی اعطای وام به تولید و طرح های خرد را نیز ندارند. املاک مازاد بانکها یکی از سودهای این اتفاق برای سیستم بانکی است. این موسسات هیچگاه حتی با اجبار نیز حاضر به انتشار اموال و مستقلات خود نیستند.

برای اصلاح این فرآیند می بایست تمامی مدیران بانکی و هیات مدیره ها بازنگری شود و افرادی در راس کار قرار بگیرند که به جای منافع بانک به فکر منافع تولید باشند. در این بین انتقاداتی هم به عملکرد بانک مرکزی وارد است. چرا بانک مرکزی تحت سلطه سیستم بانکی است و کاری به کار این موسسات ندارد. این فرآیند باید اصلاح و بازنگری شود. به جای اینکه همواره از ضرورت استقلال بانک مرکزی از دولت صحبت شود باید استقلال بانک مرکزی از سیستم بانکی بررسی شود.

از طرفی دیگر مسئولان اجرایی باید اقتصاد مقاومتی و بندهای مربوط به تولید را جلوی چشم خود بگذارند تا اقتصاد به یک سروسامان برسد. اختصاص پول به بخش تولید بدون بررسی مانند ریختن یک لیوان آب در کویر است در حالی که اگر این هزینه در جای درستی صرف شود به میوه تبدیل خواهد شد. ما با اصول غیراقتصادی رفتیم تعادل را بر هم زدیم و اکنون می‌خواهیم با اصول اقتصادی کار را درست کنیم که این کار سختی خواهد بود، اما شدنی است. دولت اگر می‌خواهد بنگاه‌ها را از رکود خارج کند، باید انرژی بگذارد و بنگاه‌هایی را که فعالیت تولیدی ندارند از فهرست حمایتی خود خارج کند.