بسترهای تامین مالی یارانه نقدی

سرمقاله:

در طرح افزایش یارانه نقدی مهم ترین ابهامی که مطرح است تامین منابع مالی آن است. وقتی پولی وجود ندارد چگونه دولت قصد دارد یارانه نقدی را افزایش دهد. درست است که معیشت مردم به مشکل خورده و دهک های درآمدی با مسائل معیشتی بسیاری روبرو هستند اما جوانب طرح افزایش یارانه نقدی نیز باید سنجیده شود. مسئله اصلی این است که افزایش یارانه، منابع لازم دارد و در حال حاضر بسترهای تامین مالی این منابع مشکل دارد.

تامین منابع یارانه می بایست از یکی از طرح های موجود تامین شود. نخست اصلاح قیمت حامل های انرژی و حذف یارانه های کلان پنهان است. دوم دولت می بایست اقدامات جدی برای حذف ارز دولتی یا همان ارز ۴۷۲۰۰ تومانی انجام دهد. اگر این ارز حذف شود می توان مابه التفاوت آن را به عنوان یارانه نقدی به دهک های مورد نظر اختصاص داد. بنابراین یکی از این دو طرح باید تحقق پیدا کند تا یارانه داده شود. اما هنوز نسبت به اجرای این دو طرح هیچگونه اجماع و الزمی وجود ندارد. پس همچنان این شبهه وجود دارد که دولت از کجا می خواهد منابع مورد نیاز افزایش یارانه نقدی را فراهم کند.

از سوی دیگر دولت برای حمایت از معیشت خانوار باید تصویر روشنی از نظام یارانه‌ای کشور داشته باشد. همچنین بانک اطلاعات راستی‌آزمایی شده‌ای از یارانه‌بگیران فراهم کند. زیرا این دو، پیش‌نیاز تصمیم‌گیری در رابطه با شیوه ادامه پرداخت یارانه‌ها و طرح‌های حمایت از معیشت هستند. بدون این دو، نمی‌توانیم تصمیم درستی در موضوع یارانه‌ها بگیریم و هرگونه تصمیمی در این فضا، پیامدهای مخرب را به کشور تحمیل خواهد کرد. علاوه بر این نمی‌توان اطمینان حاصل کرد که تغییرات به‌وجود آمده بتوانند هدفمندی یارانه‌ها را محقق کند.

پیشنهاد می‌شود اگر هدف دولت حمایت از معیشت خانوار است، در گام نخست بانک اطلاعات دقیقی از یارانه‌بگیران بر اساس مؤلفه‌های درآمد، ثروت و رفاه تهیه کند و در گام بعد، اثربخشی یارانه‌ها را مورد بررسی قرار دهد. باید توجه داشت زمانی که از اثربخشی صحبت می‌کنیم، باید هر دو یارانه نقدی و معافیت‌های مالیاتی را در نظر بگیریم. زیرا می‌توان معافیت‌های مالیاتی را نیز نوعی یارانه در نظر گرفت. گام نهایی دولت برای حمایت از معیشت خانوار این است که بر اساس بانک اطلاعاتی تهیه شده، تصمیم‌گیری کند در چه مواردی نیاز به اصلاح و جابه‌جایی منابع داریم. دولت باید توجه داشته باشد بدون داده و اطلاعات آسیب‌شناسی، هرگونه اقدامی در جهت تغییر در پرداخت یارانه‌ها آسیب‌زا خواهد بود.