چگونه مالیات عادلانه اخذ می‌شود؟

وحید شقاقی اظهار کرد: نظام مالیاتی کشور یک نظام مختل است که ماموریت‌های خود را به درستی اجرا نمی‌کند و به این دلیل اکنون درگیر مسائل عدیده‌ای درباره تامین مالی دولت و بازتوزیع ثروت هستیم. مالیات سه ماموریت مهم در اقتصاد همه کشورهای دنیا دارد که اولین ماموریت آن تامین درآمد پایدار برای دولت است و به طور معمول در دنیا ۸۰ درصد تامین مالی دولت از مالیات صورت می‌گیرد درحالیکه در ایران این نسبت زیر ۳۰ درصد است.

وی افزود: در این زمینه، دولت مجبور می‌شود کسری تامین مالی خود را از طریق فروش اوراق مالی اسلامی، واگذاری و درآمدهای نفتی جبران کند. ماموریت بعدی نظام مالیاتی بازتوزیع ثروت است که این نظام باید تلاش کند تا عدالت را در نظام مالیاتی محقق و مالیات را بیشتر از ثروتمندان جامعه اخذ و درآمد مالیاتی حاصل از آن را صرف نیازمندان کند.

این کارشناس اقتصادی ماموریت سوم نظام مالیاتی را مانع شدن از فعالیت‌های مخرب تولید دانست و گفت: آسیب شناسی اقتصاد ایران نشان می‌دهد که هم در درآمد پایدار برای دولت، بازتوزیع ثروت و هم در جلوگیری از فعالیت‌های مخل تولید موفق عمل نکرده‌ که به معنای عدم انجام ماموریت‌های نظام مالیاتی در کشور است. در تامین درآمدهای پایدار برای دولت با مشکلاتی چون فرار مالیاتی، ناکارآمدی معافیت مالیاتی و عدم شناسایی دقیق گردش مالی کشور برای اخذ عادلانه مالیات مواجه هستیم.

شقاقی با بیان اینکه بازتوزیع ثروت نیازمند پایه‌های مالیاتی جدید چون مالیات بر ثروت، مالیات بر عایدی سرمایه و… است، مطرح کرد: در راستای جلوگیری از فعالیت‌های مخل تولید باید پایه‌های مالیاتی درنظر گرفته شود که مانع این امر شود. مفهوم هوشمندسازی مالیاتی این است که گردش مالی در اقتصاد شفاف شود و نظام مالیاتی از نظام سنتی به یک نظام مکانیزه و الکترونیکی حرکت کند که هوشمند شدن نظام مالیاتی می‌تواند به مانع شدن از فرار مالیاتی، بازتوزیع ثروت و کارآیی معافیت‌های مالیاتی کمک کند.

وی افزود: با یک نظام مالیاتی سنتی نمی‌توان انتظار کنترل فرار مالیاتی، عادلانه بودن مالیات‌ستانی و کارآمدی نظام مالیاتی را داشت. برای هوشمند سازی نظام مالیاتی باید زیرساخت‌های فنی فراهم شود.

این تحلیلگر اقتصادی ضمن بیان اینکه نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی کشور حدود هشت درصد است، گفت: ناچیز بودن سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی به دلیل فرار مالیاتی و نبود پایه‌های جدید است که امکان افزایش ۵۰ درصدی نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی با بستن راه‌های فرار مالیاتی، شفاف‌سازی اقتصاد و ایجاد پایه‌های مالیاتی وجود دارد.