یک سوم جمعیت زیر خط فقر

شایلی قرایی

به گزارش کسب و کار نیوز، یک اقتصاددان در این رابطه می گوید: برای رهایی از فقر، دولت در وهله اول باید برای افرادی که زیر خط فقر چند بعدی یا فقر مطلق هستند اولویت های حمایتی در نظر بگیرد. اقدامات حمایتی از قبیل پرداخت یارانه ها، حمایت های نقدی و غیر نقدی، حمایت های درمانی و… که سیاست های رایج تا به امروز بوده اند باید تشدید شود. مرتضی افقه اضافه کرد: همچنین سیاست های قابل تقلید از دیگر کشورها برای افزایش رفاه باید بررسی شده و به مرحله اجرا دربیاید.

اما به گفته رئیس کمیته امداد برآوردها نشان‌دهنده آن است که به طور متوسط در دوره زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ حدود ۳۳ درصد از جمعیت کشور زیر خط فقر چند بعدی قرار گرفته‌اند و خط فقر از ۹۵۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۰ به ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است. مرتضی بختیاری ادامه داد: نتایج به دست آمده در مطالعه حوزه فقر از سال ۸۰ تا ۹۸ نشان می‌دهد هزینه خانوار در طول این ۱۸ سال ۲۲ برابر شده است. در این دوره نرخ تورم به عنوان عامل فزاینده فقر و کاهش قدرت خرید تا سال ۱۳۹۸ به ۴۱ درصد رسیده است. همچنین سرعت متوسط سالیانه خط فقر مطلق در کل کشور برابر با ۲۰ درصد بوده است و مقدار این شاخص در طول دوره مورد بررسی بیش از ۲۷ برابر شده است.

بختیاری با بیان اینکه سرشمار فقر که نشان‌دهنده گستره فقر در جامعه است در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری است، گفت: به بیان دیگر به طور متوسط در طول دوره زمانی مورد بررسی بیش از ۳۰ درصد مردم در مناطق روستایی در فقر به سر می‌برند در حالی که این نسبت در مناطق شهری برابر با رقم ۱۵.۵ درصد و در کل کشور برابر با ۱۶ درصد است.

به گفته وی، همچنین برآوردها نشان‌دهنده آن است که به طور متوسط در دوره زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ حدود ۳۳ درصد از جمعیت زیر خط فقر چند بعدی قرار گرفته‌اند و خط فقر از ۹۵۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۰ به ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است. برای نمونه این مطالعه نشان می‌دهد در حالی که جمعیت زیر خط فقر مطلق از سال ۹۲ تا ۹۶ به ۱۵ درصد رسیده است، اما از سال ۹۶ تا ۹۸ به ۳۰ درصد افزایش یافته است.وی با اشاره به اینکه این آمار و ارقام نشانه آسیب‌پذیری اقشار بیشتری از مردم در حوزه اقتصاد و معیشت است، گفت: در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر از نیازمندان از خدمات امداد استفاده می‌کنند و ما نوکری آنها را برعهده داریم.

افزایش رفاه با رونق تولید

مرتضی افقه، اقتصاددان

برای رهایی از فقر، دولت در وهله اول باید برای افرادی که زیر خط فقر چند بعدی یا فقر مطلق هستند اولویت های حمایتی در نظر بگیرد. اقدامات حمایتی از قبیل پرداخت یارانه ها، حمایت های نقدی و غیر نقدی، حمایت های درمانی و… که سیاست های رایج تا به امروز بوده اند باید تشدید شود. همچنین سیاست های قابل تقلید از دیگر کشورها برای افزایش رفاه باید بررسی شده و به مرحله اجرا دربیاید.

اما مشکل اینجاست که دولت جدید در شرایط فعلی نمی تواند با وضعیت درآمدی فعلی این حمایت ها را اجرایی کند. سه سال است که در سخت ترین تحریم های تاریخ کشور قرار داریم و انتظار نمی رود دولت سیزدهم هم با توجه به شرایط تحریمی و درآمدی کار آسانی در حمایت از اقشار آسیب پذیر و دهک های پایین جامعه داشته باشد. آشنایی با شرایط اقتصادی کشور نشان می دهد که در کوتاه مدت حداقل امکان اجرای سیاست های مذکور وجود ندارد. حتی در بلندمدت هم تیم اقتصادی باید راهکارهایی را برای خروج از این وضعیت داشته باشد. در صورت ادامه شرایط تحریمی قوی ترین تیم اقتصادی نیز قادر نخواهد بود اقداماتی برای رشد رفاه مردم انجام دهد.

کل حاکمیت باید راهکارهایی را برای تولید و رونق آن داشته باشد و هماهنگی مورد نیاز برای رونق تولید در ازای افزایش رفاه مد نظر است. انتظار می رود دولت اراده‌ای برای تغییر رفتار برای توسعه تولید داشته باشد. باید تیم دولت نگرش توزیعی خوبی داشته باشد تا اصل تولید بالا برود تا توزیع هم به درستی صورت بگیرد.

از طرفی دیگر باید با لغو تحریم ها امید به آزادسازی وجوه ایران در دیگر کشورها داشته باشیم تا از طریق این منابع دولت بتواند حمایت های فوری از دهک های پایین جامعه که زیر خط فقر مطلق قرار دارند، را داشته باشد. اگر برجام احیا شود در استفاده از پول‌های بلوکه شده اولویت باید ۴ دهک پایین جامعه باشد که تحت فشار بسیار شدید قرار دارند و در معرض تنش‌های سیاسی و اجتماعی جدی هستند. افزایش سطح عمومی قیمت ها فشار زیادی را به خانوارها تحمیل کرده است تا جایی که این روزها گذران زندگی برای دهک های پایین درآمدی بسیار سخت شده است.

کشوری که دارای قابلیت ها و ظرفیت های فراوان در همه بخش هاست نباید فقیر داشته باشد. این در حالی است که کم کاری مدیریتی و همچنین کم توجهی به توان داخلی موجب شده که سه چهارم جمعیت کشور فقیر و با مشکلات اقتصادی مواجه شوند