سایه نا اطمینانی بر بازار ارز

شایلی قرائی

یک اقتصاددان در رابطه با دلایل رشد قیمت ارز و سکه می گوید: در صورت شروع مجدد مذاکرات، دورنما و افق روشنی از آن مخابره نمی شود. بنابراین همین موضوع، ابهام در کاهش تحریم ها، برجام و … عوامل کلیدی هستند که بر نوسانات قیمتی بازار دارایی تاثیر داشته است. وحید شقاقی اضافه کرد: اخباری هم مخابره می شود که کسری بودجه بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی را در سال جاری خواهیم داشت که این موضوع انتظارات تورمی را تحریک می کند و موجب افزایش قیمت ها در بازار دارایی ها شده است.

از سوی دیگر آلمان در مورد تاخیر پیش‌آمده در مذاکرات احیای برجام ابراز ناخشنودی می‌کند و معتقد است بازگشت به برجام تا ابد در دسترس نیست. وزیر خارجه آمریکا معتقد است ایران هنوز تصمیم جدی برای بازگشت به برجام نگرفته است و عضو تیم مذاکره‌کننده ایران نیز بر موضع عناد آمیز طرف آمریکایی در مذاکرات احیای برجام سخن می‌گوید. البته همه اخبار برجامی منفی نبودند، آمریکا اعلام آمادگی کرد که با اسقرار دولت جدید ایران به مذاکرات بازگردد و روسیه از احیای برجام به صورت اصلی آن و نه کمتر یا بیشتر سخن می‌گوید. به هر روی کفه اخبار منفی در روزهای پایانی هفته گذشته سنگین‌تر بود و دلار به این اخبار واکنش نشان داد.

علت یابی افزایش قیمت دلار

وحید شقاقی، اقتصاددان

افزایش قیمت ها در بازار دارایی ها به دلیل عوامل بسیاری رخ داده است. عواملی که بر بازارهای موازی به صورت همزمان تاثیرگذار است. نخست بحث روند آینده مذاکرات و احیای برجام و حل تحریم ها است. عامل دوم بحث کسری های بودجه دولت و بحث افزایش کسری ها و بدهی های دولت است. با استناد به این دو عامل بسیار مهم، انتظارت تورمی شکل می گیرد. انتظارت تورمی نیز تاثیر بسیار زیادی بر قیمت ها در بازار دارایی ها دارند. درهفته های گذشته بحث مذاکرات متوقف شده است. چون انتظار این بود که مذاکرات هسته ای در دولت فعلی به نتیجه برسد و این اتفاق به سرانجام نرسید، انتظارات در بازارها روند معکوس را طی کرده است. همچنین انتظارها این است که دولت جدید باید پیگیر ادامه مذاکرات باشد که در رابطه با تاریخ شروع مجدد مذاکرات برنامه مشخصی اعلام نشده است.

البته در صورت شروع مجدد مذاکرات هم دورنما و افق روشنی از آن مخابره نمی شود. بنابراین همین موضوع، ابهام در کاهش تحریم ها، برجام و … عوامل کلیدی هستند که بربازار دارایی تاثیر داشته است. عامل دوم هم که موضوع کسری بودجه است. اخباری مخابره می شود که کسری بودجه بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی را در سال جاری خواهیم داشت. اقداماتی هم که در پایان دولت فعلی انجام شد نشان می دهد بر این کسری افزوده است. راهکارهای کاهش کسری بودجه نظیر صادرات نفت و فروش اوراق بدهی با مشکلاتی مواجه شده است که کسری بودجه بالاتری را به اقتصاد تحمیل می کند. کسری بودجه باید از طریق اوراق بدهی پاسخ داده می شد که در ۵ ماه اخیر این اوراق به اندازه انتظار به فروش نرفت.

برآوردهایی هست که دولت جدید مجبور خواهد شد از منابع بانک ها و صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه برداشت کند. از طرفی دیگر موتور نقدینگی هم روشن است و روزانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان پول تولید می کند. این پمپاژ نقدینگی و برداشته ها از صندوق ها موجب رشد قیمت ها می شود که علایم تورمی را صادر می کند. ریشه افزایش نوسانات نرخ دلار به تورم نیز وابسته است. در دهه ۹۰ میانگین نرخ رشد تورم اقتصاد ما ۲۴ درصد تورم بود و در  در سه ساله اخیر بیش از ۱۱۵ درصد تورم تجمعی اقتصاد ایران بوده است. در نظریه سیاست‌های ارزی یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت ارز بحث تفاوت تورم داخل و خارج است.

باید همه سیاست‌های اقتصاد کشور و مسئله ما منوط به کنترل تورم باشد، که در دانش اقتصاد ایران وجود دارد. راهکارها مشخص است و فقط نیاز به اصلاحات ساختار در سیاست‌های پولی و مالی و تولید در اقتصاد ایران دارد. نقدینگی در کنار عامل بسیار مهم تحریم ها، ابهام در تحقق برجام و تورم بالا موجب شد که در هفته اخیر دلار رشد قیمتی را تجربه کرده و به کانال ۲۶ هزار تومان نزدیک شود.