شروط دستیابی به نرخ واقعی ارز

سرمقاله:

نوساناتی که در بازار ارز اتفاق افتاده به دلیل فرسایشی شدن مذاکرات وین است. کاهشی و افزایشی شدن نرخ دلار در دامنه هزار تومان نشان می دهد که بازار اعتماد چندانی به مذاکرات به دلیل طولانی شدن آن ندارد. همچنین شرایط مذاکرات طوری است که اخبار پخش شده از آن بازارها را تحت تاثیر قرار می دهد.

در واقع نتیجه مذاکرات وین غیرقابل پیش بینی شده و بسیار فرسایشی است بنابراین طبیعی است که اثر آن بر روی قیمت ارز ملموس باشد. خبرهایی می رسد که ممکن است مذاکرات ممنوع شود و یا به دولت بعد منتقل شود. در این فاصله زمانی بازارساز تاثیرگذار، مانند دلالان یا واسطه ها فرصت تحرک پیدا می کنند. البته قدرت مانور زیاد نیست چراکه بخش عمده ای از متقاضیان مانند صنایع،دولتی ها و… در انتظار برای انتقال تقاضا به دولت بعدی هستند. به طور کلی ابهام در زمان برگشت به برجام و معطل ماندن آن برای تصمیم گیری در دولت بعد دامنه نوسانات را ایجاد کرده است.

از طرفی دیگر باید تاکید کرد که قیمت دلار هم تحت تاثیر شاخص‌های اقتصادی است و هم شاخص‌های غیراقتصادی. به عنوان مثال اینکه برجام احیا شود و تحریم‌ها برداشته شود، این‌ها بر نرخ متعادل ارزی تاثیرگذار است. فرض کنیم وقتی ما یک سیستم چند نرخی داریم، حالا اگر این سیستم چند نرخی به یک سیستم یک نرخی بشود، در جهت رسیدن به یک نرخ واقعی برای ارز، خیلی کمک می‌کند. هرچند که اگر توافق حاصل شود و دو طرف به برجام بازگردند نیز یک کاهش کوتاه مدت در نرخ ارز خواهیم داشت و قیمت دلار مجدد افزایشی خواهد شد.

شایان ذکر است که به دلیل هزینه های تمام شده بنگاهها و صنایع نرخ دلار کمتر از حد تعادل آن نیز به ضرر تولید و صنعت خواهد شد. دلار زیر ۲۰ هزار تومان ضرر بسیاری را به تولید و صنایع تحمیل خواهد کرد. چراکه هزینه ها بر اساس دلار ۲۴ و ۲۵ هزار تومانی بسته شده و اگر بانک مرکزی هم بخواهد برای ثبیت نرخ، سرکوب قیمت داشته باشد راهی اشتباه را طی خواهد کرد. کاهش دلار از حد معمول به ضرر واحدهای اقتصادی است چراکه شکاف بین قیمت فروش و تولید ایجاد می شود که به ضرر اقتصاد کشور است. برای کاهش متعادل نرخ ارز و ثبیت آن یا به عبارت بهتر برای شکل گیری نرخ ارز بهینه و واقعی در اقتصاد، استقلال بانک مرکزی باید مد نظر باشد. زیرا استقلال بانک مرکزی یعنی سیاست گذاری‌های درست اقتصادی که بر آن مبنا سیاست پولی و ارزی اتفاق می‌افتد، و هرچه این استقلال مدنظر قرار بگیرد، می‌تواند در مسیر دستیابی به نرخ واقعی ارز کمک کند.