شرط اثرگذاری تسهیلات تولید

سرمقاله

دولت سعی داشت با پرداخت تسهیلات رونق و اشتغال از ضرر و زیان ناشی از بحران کرونا در کسب و کارها بکاهد اما موفق نشد از این تسهیلات به عنوان تکمیل کننده و احیاکننده کسب و کارها و صنایع استفاده کند. هزنیه های بالای تولید و تورم بالا موجب شد که این تسهیلات بی اثر شوند و همچنین شرایط اقتصادی حاکم تمایل برای سرمایه گذاری را تا حدود بسیار زیادی کاهش داد. در مدت اخیر تولیدکننده و صنعتگر با توجه به آینده اقتصادی تمایلی برای سرمایه گذاری نشان ندادند و از طرفی دیگر دولت نیز در اجرای طرح پرداخت تسهیلات رونق و اشتغال موفق عمل نکرد و مجموع دو عامل خسارات بسیاری به کسب و کارها وارد کرد.
شرایط بروکراتیک و زمان بر شدن پرداخت وام حمایتی به دلیل همکاری نکردن بانکها موجب کاهش استقبال از این تسهیلات شد. بانک ها به دلیل ریسک پذیری پایینی که دارند به پرداخت تسهیلات خرد تمایلی نشان نمی دهند و همین امر بازه زمانی پرداخت را طولانی کرد. بنابراین شرایط اداری- بروکراتیک و شرایط اقتصادی تورم زا به بی اثر شدن تسهیلات حمایتی دولت دامن زد. این در حالی است که سود در نظر گرفته شده برای بازپرداخت این تسهیلات نیز هزینه سرمایه تولید را افزایش می دهد که متقاضیان به این دلیل از دریافت این وام ها صرف نظر کردند. در این شرایط اقتصادی، تزریق پول و تسهیلات به یک بنگاه اقتصادی به اینکه آن بنگاه آگاهی به شرایط بازار داشته باشد، منوط می شود.
اینکه مثلا در بازار و یا اقتصاد، مزیت نسبی برای یک فعالیت وجود داشته باشد تا زودتر بتواند به بازدهی برسد. به عبارتی از این طریق، نقدینگی برای سرمایه گذاری، به عنوان تامین مالی مطرح شود تا بتوان به اثرگذاری مثبت، امیدوار بود. در غیر این صورت، یک بنگاه اقتصادی بدون آگاهی از کسب و کار و فضای بازار، نمی تواند با دریافت تسهیلات و نقدینگی، به بازدهی برسد.
نتیجه می گیریم که برای اثرگذاری نقدینگی بر اقتصاد کشور، باید این نقدینگی مولد باشد. یعنی خودش بتواند تولید ایجاد بکند و تولید بتواند پاسخگو باشد. یعنی تامین منابع به این سمت کشیده شود. بنابراین هرگونه نقدینگی خوب نیست، به خاطر اینکه یک تقاضای اضافی به وجود می آورد که خارج از ظرفیت تولید است و فعالیت غیر مولد افزایش پیدا خواهد کرد. مثلا صرف کارهای واسطه گری همچون خرید و فروش ارز و سکه می شود، که کمکی به تولید نمی کند. البته فقط کرونا نیست که موجب رکود در اقتصاد ایران شده است بلکه حتی در درجات بالاتر با رکود تورمی رو به رو هستیم که به دلایل مختلفی همچون کمبود یا نرخ کاهنده سرمایه گذاری که در طول سال‌های مختلف ناشی از افت رشد اقتصادی اتفاق افتاده است، از طرف دیگر چون نقدینگی به واسطه فعالیت‌های غیر تولیدی و نقدینگی غیر مولد همیشه شکل می‌گرفته و سرعت فزاینده‌ای برای افزایش داشته منجر به تورم شده و این تورم مسیر تولید و فعالیت‌های اقتصادی را دچار رکود کرده است.