شکست پروژه پیام رسان بومی در ایران

یادداشت-

دولت باید به جای اینکه این حمایت های حداقلی را داشته باشد که اصلا کفاف این کسب و کارها را نمی دهد، بهتر است سیاست تعامل با دنیا را برگزیند تا بستر جذب سرمایه گذاری خارجی فراهم شود و اجازه دهد سرمایه گذاری به شکل طبیعی و درست انجام شود.
سوال اصلی این است که «چرا ما باید انتخابی کنیم که تبعات آن این گونه باشد که نتوانیم از بخش خصوصی و سرمایه های جهانی استفاده کنیم؟» نکته دوم اینکه در حال حاضر که وضعیت این گونه است، اگر می خواهیم حمایت کنیم و در جاهایی مرهمی بگذاریم، ۴ تا ۵ میلیارد چه حمایتی است آن هم در حوزه ای مثل پیام رسان که بسیار پیچیدگی دارد و زیرساخت بسیار قوی می خواهد و تکنولوژی بالایی دارد؟ اگر دولت می خواهد حمایت کند درست حمایت کند و تمام قد به صحنه بیاید.
نکته بعدی اینکه بر سر این ۵ میلیارد چه آمده است؟ این مبلغ اندک به حقوق های تیم فنی یک پیام رسان هم نمی رسد زیرا راه اندازی یک پیام رسان کوچک حداقل نیاز به یک تیم فنی ۱۰ تا ۳۰ نفره دارد که ۵ میلیارد تومان حقوق یک سال این افراد هم نمی شود. این پیام رسان ها در چند سال اخیر با بودجه بخش خصوصی سر پا ایستادند.
نکته بعدی اینکه آیا باید پیام رسان راه بیندازیم یا خیر. کسب و کارها در هر کشوری بازار را رصد و رقابت را آنالیز و مزیت های رقابتی را بررسی می کنند و بعد تصمیم می گیرند که دست به راه اندازی یک پلتفرم بزنند یا خیر.
به نظر می رسد راه اندازی یک پیام رسان در کشوری که هر قاضی، در هر شهری می تواند به هر دلیلی و به هر بهانه ای دستور فیلترینگ را صادر کند اشتباه است. در کشور با قوانین موجود و با سیستم قضایی موجود راه اندازی پیام رسان یا شبکه اجتماعی یا حتی فکر کردن به آن اشتباه است.
هرچند در این سال ها پیام رسان هایی همچون «سروش»، «بله»، «گپ»، «آی گپ» و «بیسفون» شروع به کار کردند ولی در این میان هیچ کدام به جز یک مورد مزیت رقابتی ندارد. آن یک مورد استثنا «بله» است که آن هم نه به عنوان یک پیام رسان، بلکه به دلیل مزیت رقابتی دیگر می تواند کاربران زیادی را به خود جذب کند اما تاکنون روی این مزیت رقابتی کار نکرده است و ضعیف عمل می کنند. این پیام رسان مزیت رقابتی دارد، به بانک ملی وصل است، زیرساخت و منابع مالی دارد. در کنار آن قابلیت پرداخت قبض و واریز وجه را دارد و شبیه «ویچت» چینی هاست و ظرفیت اینکه ویچت ایران شود را دارد اما روی بازاریابی کار نمی کنند و چون عمومی نشده کاربرد ندارد. پیام رسان وقتی کاربرد دارد که همه به طرف آن بیایند.
در این میان پیام رسان های «سروش» و «گپ» و «آی گپ» چیزی برای گفتن ندارند.
«روبیکا»، «گپ»، «آی گپ»، «سروش» و… زنده اند ولی زندگی نمی کنند. مردگانی حساب می شوند که فقط نفس می کشند. البته در کسب و کارهای آنلاین این چیز عجیبی نیست. در تمام دنیا ده ها و شاید صدها پیام رسان در طول یک سال راه می افتد؛ اما یک، دو و نهایتا سه پیام رسان شانس ادامه دادن پیدا می کنند و ۹۰ درصد آنها کنار می روند. در اکوسیستم استارتاپی۹۰ درصد احتمال باخت وجود دارد و آن ۱۰ درصد اگر بگیرد به یک باره تمام ۹۰ درصد بازنده را جبران می کند.
شاهد بودیم که در آغاز فیلترینگ تلگرام در طول دوره کوتاهی کاربران فعال پیام رسان «سروش» به ۶ میلیون رسید؛ ولی دوباره افراد به سمت پیام رسان های خارجی رفتند. اعتماد مردم ۴۳ سال به تدریج از بین رفته است و به این راحتی اعتماد برنخواهد گشت.
بحث تیک سوم در پیام رسان های داخلی ضربه جبران ناپذیری به این پلتفرم ها وارد کرد زیرا برخاسته از یک دغدغه مخاطب بود. نمونه های عینی از کنکاش در فضای خصوصی و نقض حریم خصوصی مردم کشورمان را داریم. پس این دغدغه جدی است و یکی از دلایل پا نگرفتن این پیام رسان ها همین موضوع بوده است.