بلاتکلیفی اقتصاد کشور با رد کلیات بودجه

به گزارش کسب و کار نیوز، دسته گل جدیدی که نمایندگان به آب دادند، اقتصاد کشور را در مسیر بلاتکلیفی قرار داد و همه بازارها را به هم ریخت. قضیه از این قرار است که نمایندگان مجلس روز سه شنبه با رد کلیات بودجه، حماسه ای آفریدند که شور آن دامان حقوق بگیران دولتی را خواهد گرفت. در حالی تا پایان قرن فرصتی یک ماهه باقی است که باید بودجه ای از نو نوشته شود و به طور قطع این زمان برای نوشتن الفبای بودجه یک کشور کافی است. بنابراین مسیر کشور ناگزیر به بودجه یک دوازدهم و در سناریوی بعدی به بودجه دو دوازدهم و شاید سه دوازدهم برسد.
بررسی گزارش کمیسیون تلفیق در خصوص کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در دستورکار امروز نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار داشت. نمایندگان در نهایت با کلیات بودجه ١۴٠٠ مخالفت کردند.

سومین باری که دولت دوازدهم با رد کلیات لایحه بودجه مواجه شد

روحانی برای سومین بار به مجلس نرفت و کلیات آخرین لایحه بودجه دولت دوازدهم هم در یازدهمین ماه سال رد شد. در عوض میکروفن نوبخت قطع شد. الیاس نادران هم دولت را بی عرضه خطاب و روحانی را تهدید به استیضاح کرد و قالیباف هم از غیبت روحانی شاکی شد. این سومین باری است که دولت دوازدهم با رد کلیات لایحه بودجه مواجه می شود. پیش از این لوایح بودجه سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی رد شد درحالی که برخی نمایندگان معتقد بودند رد کلیات بودجه شرایط را بحرانی می کند.

موافقان رد کلیات بودجه چه می گویند؟

محمدحسن آصفری می گوید: شرایط کشور ما حساس است بهتر است خودمان ایرادات بودجه را رفع کنیم.
سید کاظم دلخوش می گوید: می خواهید بعد از این همه تلاش این گزارش را رد کنید؟ نتیجه‌اش این خواهد شد که لایحه بودجه به دولت برمی گردد و دولت نهایتا آن را بزک می کند و تحویل مجلس می دهد.نباید شعار دهیم و باید در عمل متوجه مشکلات جامعه باشیم.
محمد رشیدی می گوید: ۴۵ نفر از همکاران شما یک ماه شبانه روز و در سه شیفت روی آن کار کردند. کلیات لایحه دولت را بررسی کردند، وارد جزئیات شدند و بخش عمده ای از آن را تغییر دادند.

مخالفان رد کلیات چه می گویند؟

محسن زنگنه می گوید: دولت با صراحت اعلام کرده که مصوبات تلفیق را اجرا نمی کند و در این راستا عزمی هم ندارد. بدون شک نباید در مورد لایحه بودجه احساسی رفتار کنیم.
محمدرضا پورابراهیمی می گوید: یکی از محورهای مهم و موثر آن بحث بودجه‌ای است که در سالیان گذشته به تصویب رسیده است. اصلاح ساختار بودجه برای حذف ناترازی و عدم کسری بودجه یکی از بحث‌های اساسی است که در دستور کار مجلس شورای اسلامی بوده است.
جبار کوچکی‌نژاد گفت: دولت اعلام می‌کند که بودجه را قبول ندارد و این بودجه گرانی به مردم تحمیل می‌کند حرف‌هایی که در ایام انتخابات شروع می‌شود و یک جنگ روانی است.
«کسب و کار» در گفتگو با یک کارشناس، تبعات رد کلیات بودجه را بررسی می کند.

تصمیم مجلس برای رد کلیات بودجه غیرکارشناسی بود

سهراب دل انگیزان، اقتصاددان
نکته اول اینکه درست است که مجلس کلیات بودجه را رد کرده ولی جایگزینی هم برای آن نداریم. زمانی است که ما چیزی را رد می کنیم و جایگزینی برای آن داریم. تغییراتی که مجلس در بودجه داده بود تغییرات بسیار متفاوتی بود و اصلا در طول تمام تاریخ بودجه نویسی تغییراتی که در کمیسیون تلفیق ایجاد شده بود را ندیده بودیم. کمیسیون تلفیق بودجه را از ۸۴۵ تا ۸۵۰ هزار میلیارد تومان به نزدیک ۱۱۴۵ میلیارد تومان رسانده بودند؛ یعنی حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان افزوده بودند. این افزایش ۳۰ درصدی برای دولت بعد مشکل جدی ایجاد می کرد زیرا تحقق آن امکان پذیر نبود. این است که رد بودجه ۱۱۴۵ هزار میلیارد تومانی یک فرصت است. وقتی بودجه ۱۱۴۵ هزار میلیارد تومانی در شرایطی که دولت حتی توان تامین یک بودجه ۸۴۰ هزار میلیارد تومانی را ندارد به صحن علنی می برند در صورت تصویب، انتظارات جامعه ۱۱۴۵ هزار میلیارد تومان می شود و آن رقم ۱۱۴۵ هزار میلیارد که شکل گرفته را همه مطالبه می کنند در حالی که نیمی از درآمدهای آن قابل تحقق نیست. پس این مساله، مساله مهمی است که بودجه ۱۱۴۵ هزار میلیارد تومانی قابلیت تصویب نداشت و بهتر که تصویب نشد؛ ولی رد کلیات بودجه ای که دولت تقدیم کرده بود، نگران کننده است چون کمیسیون تلفیق و مجلس جایگزینی برای آن ندارند. قاعدتا در مدت باقی مانده اصلا امکان تدوین یک بودجه جدید نیست پس مجبور می شوند به بودجه یک دوازدهم برسند و یک دوازدهم یعنی اجرای بودجه سال قبل و بودجه سال قبل یعنی تمام کارکنان دولتی که در این تورم ۵۰ درصدی درآمدشان کفاف زندگی شان را نمی دهد، عملا سال جدید را با همان حقوق های قبل و در فضای ناامیدی شروع کنند. تمام طرح هایی که قرار بود برای سال جدید اجرا شود معطل می ماند. به نظر می رسد مجلس باید بودجه دولت را تصویب می کرد چون جایگزینی نداشت. حتی در تمام تغییراتی که کمیسیون تلفیق پیشنهاد داده بود هیچ جایگزینی ارائه نمی شد که جایگزین منطقی و غیرتورمی باشد. تمام جایگزین هایی هم که گذاشتند نرخ تورم را چند برابر می کرد و می توانست اثرات تورمی قوی تری به جا بگذارد و در حال حاضر که تصویب نشده قاعدتا انتظار داشتیم که بودجه ۸۴۵ هزار میلیارد تومانی تصویب می شد چون دولت برنامه ای ریخته بود و کنترل می کرد اما متاسفانه جایگزینی برای آن معرفی نشد. به نظر می رسد به بودجه یک دوازدهم، دو دوازدهم و سه دوازدهم ختم شود و چون دولت بعدی دولتی نیست که بخواهد بودجه کامل را اجرا کند قاعدتا یک دوازدهم و دو دوازدهم ادامه می دهند تا دولت جدید سر کار بیاید. شرایط بسیار نگران کننده است زیرا امسال، سال تورمی است و زمانی که وضعیت بودجه معلوم نباشد تصمیمات دولت سر و سامانی ندارد، تکلیف مردم و سازمان ها معلوم نیست، انگیزه و امید کارکنان برای کار کردن عملا پایین می آید چون حقوقشان افزایش نمی یابد. به نظر می رسد مجلس کاملا احساسی و غیرکارشناسی تصمیم گرفت و به هیچ وجه این تصمیم مجلس قابل تایید و مناسب نبوده است.
مجلس باید بگوید چرا بودجه را تایید نکردیم و دقیقا موارد ابهام و جاهای خاص را انگشت بگذارند و بعد دولت آنها را اصلاح کند. این در حالی است که مجلس هیچ چرایی نگفته و هیچ جای خاصی معلوم نکرده اند. حتی بودجه تغییریافته خود را حداقل مصوب نکردند و شرایط بسیار نامناسب است زیرا نمی شود کشور بدون بودجه به سال آینده منتقل شود.
این در حالی است که مجبور می شوند روزهای آخر اسفند روی بودجه یک دوازدهم و دو دوازدهم بروند. وقتی مجلس نتواند تا آخرین روز ۲۸ اسفند هر سال بودجه سال آینده را به تصویب برساند، یک دوازدهم بودجه سالی که گذرانده را برای سال آینده تایید می کند که فروردین ابتدای سال کشور بدون بودجه نباشد لذا دولت یک دوازدهم بودجه سال قبل را به عنوان تنخواه مصرف می کند تا بعد از تصویب بودجه جدید، مازاد یا کمبود آن را با بودجه مصوب تهاتر کند. ما زمان آقای احمدی نژاد یک بودجه سه دوازدهم هم داشتیم؛ یعنی سه ماه بودجه تصویب نمی شد البته علت آن زمان این بود که احمدی نژاد تا اسفند بودجه را تحویل مجلس نمی داد. الان بودجه زمان مناسب تحویل شد اما از آذر تاکنون همه ماندیم که مجلس چه می کند؟ علت هم این است که توان و سطح کارشناسی مجلس خیلی بالا نیست. هزینه این معطل ماندن برای مردم است. بلاتکلیفی برای مردم، صاحبان کسب و کارها، سیاست های پولی و مالی کشور، بخش های ارزی کشور، تجارت کشور، بلاتکلیفی برای سرمایه گذاری و بلاتکلیفی برای همه خواهد بود. این بلاتکلیفی تخصیص منابع را به تاخیر می اندازد و به همان اندازه که تخصیص منابع به تاخیر بیفتد بیکاری ایجاد می کند. همچنین رشد و استفاده از فرصت ها را به تاخیر می اندازد. بلاتکلیفی بدترین چیزی است که در یک اقتصاد می تواند زیان مشهود داشته باشد.