ریزش خریداران دلار

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، طی چند روز اخیر اما شاهد ریزش زیرپوستی قیمت دلار در بازار ارز بوده ایم که بنا بر پیش بینی ها این ریزش با روی کار آمدن بایدن و تثبیت قدرت درآمریکا، روند سریعتری به خود خواهد گرفت. اما فصل مشترک پیش بینی ها این است که در هر صورت بعید است قیمت دلار به زیر ۲۰ هزار تومان کاهش پیدا کند و این پیش بینی که به احتمال بسیار زیاد درست ترین پیش بینی در میان تمام پیش بینی ها از قیمت ارز است، بر دیگر بازارها نیز تاثیر خواهد گذاشت. برخی از تحلیلگران نیز باور دارند که بازار ارز در شرایط انتظاری قرار گرفته است و به همین دلیل هم تغییرات قیمتی و حجم معاملات پایین آمده است. به اعتقاد آنها، بازار در انتظار است که دوران ترامپ به پایان برسد و واکنش دولت جدید آمریکا نسبت به ایران را مورد سنجش قرار بدهند.

به هر ترتیب برخی انتظار دارند، دولت جدید آمریکا در پی کاهش تنش‌ها بربیاید و مذاکره با ایران را دستور کار قرار دهد. شماری از معامله‌گران امیدوارند با این اتفاق تحریم‌ها برداشته شوند یا تخفیف یابند؛ با این حال، از آن جایی که در وقوع این اتفاق تردید دارند، فعلا در موقعیت فروش قرار نگرفته‌اند و تصمیم گرفته‌اند منتظر نشانه‌های قطعی‌تری باشند.

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی در این رابطه می گوید: تاثیر قیمت ارز بر بازارهای دیگر کاملا اثبات شده و این در حالی است که هیچ یک از بازارهای دلار، طلا، سکه و بورس نتوانستند در فصل پاییز ارزش خود را حفظ کنند و همه دچار افت شدند. اما بیشترین افت ارزش در بازار سهام و کمترین آن در بازار ارز رخ داد. نقطه اوج قیمت ارز، سکه و برخی کالاهای سرمایه ای چهاردهم آبان ماه سال جاری بود. بعد از این تاریخ هر چند در برخی مواقع شاهد افزایش قیمت ها بودیم اما در مجموع ریزش توامان را جز در بازار سرمایه در سایر بازارها شاهدیم. عدم قطعیت در سیاست خارجی ایران موجب عدم اطمینان در ساختار اقتصادی ایران شده بود. حذف این عامل بعد از تحولات احتمالی در سیاست خارجی موجب شده تورم انتظاری در نرخ دلار ادامه نیافته و قیمت ارز افزایش نیابد.

وی در ادامه افزود: زمانی که قیمت دلار افزایشی نباشد، به تبع آن قیمت سکه، طلا و برخی اقلام سرمایه ای نیز  نمی تواند افزایشی باشد و طبعا سایر بازارها از جمله خودرو و مسکن نیز روند افزایشی چند ماه گذشته خود را ادامه نمی دهند. از این رو با کاهش قیمت ارز شاهد کاهش  در سایر کالاهای سرمایه ای خواهیم بود.

سرنوشت نرخ ارز

حسین محمودی اصل، کارشناس اقتصادی

قیمت ارز و اقتصاد در هم آمیختگی شدیدی با سیاست پیدا کرده و بنابراین در حوزه اقتصادی شاید قیمت های ارز توجیه مناسبی کارشناسی نداشته باشد. اما انتظارات تورمی از منازعات سیاسی داخلی و خارجی و چالش های پیرامونی معمولا تاثیر بیشتری نسبت به کلیات اقتصاد بر بازارهای مختلف دارد. در همین راستا انتخاب بایدن که در عمل حتی کاخ سفید را تحویل نگرفته است اما توانسته است به دلیل کاهش انتظارات تورمی و کاهش چالش های سیاسی نه تنها جلوی رشد قیمت ارز را بگیرد بلکه کاهش حدود بیست و پنج درصدی قیمت ارز را نیز سبب شده است. تاثیرپذیری اقتصاد از مولفه های سیاسی طبیعی است. هر چند در حوزه اقتصادی نیز عدم برگشت مناسب ارزهای صادراتی و کاهش صادرات غیرنفتی و نفتی به جهت تحریم ها و همچنین کاهش ارزآوری به جهت انتشار ویروس کرونا هم در التهابات اخیر تاثیر زیادی داشته است.

به نظر می رسد اگر در نیمه دی ماه تنش های منطقه ای با توجه به نزدیک شدن به پایان دوره ترامپیست بالا نگیرد، با تحویل کلید کاخ سفید توسط بایدن احتمال کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی در قیمت ارز نیز وجود دارد و کاهش بیشتر قیمت ارز می تواند در برگشت عملی آمریکا به برجام و رفع تحریم ها صورت گیرد.

البته کاهش ابتلا به ویروس کرونا و همچنین تزریق گسترده واکسن مربوطه نیز می تواند به رشد درآمدهای غیرنفتی منجر شده و نیاز واقعی بازار به ارز را تامین کند. اما آنچه سهم عمده ای در افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی دارد انتظارات است و در پی این انتظارات بخشی از ریال ها به دلار و یورو تبدیل می شود و در بخش های دیگر نیز کالاها جایگزین ریال در جهت حفظ ارزش پول ملی می شود. بنابراین کاهش انتظارات تورمی که در کوتاه مدت با کاهش چالش ها در منطقه و با آمریکا حاصل می شود تاثیر قوی تری دارد. در ادامه تلاش در جهت افزایش صادرات غیرنفتی، تبدیل خام فروش به محصول فروشی و ایجاد مکانیزم های شفاف مالیاتی می تواند به افزایش درآمدهای دولت، افزایش درآمدهای ارزی و کاهش کسری بودجه دولت منجر شود و بر ثبات اقتصادی بیافزاید. فاکتور مهم تر از قیمت در بازارها ثبات است. ثبات در بازارها می تواند بر پایداری کسب و کارها، رونق تولید و افزایش صادرات غیرنفتی بیانجامد.

به هر ترتیب به لحاظ سیاسی مسئولان سیاسی، امنیتی و اقتصادی باید هر لحظه توان سنجی کنند و براساس تصمیمات سیاسی، استراتژی‌های میان‌مدت تری برای بخش‌های اقتصادی تعریف کنند. نمی‌شود بگوییم که شش ماه همین‌طور تحمل کنیم تا ببینیم چه می‌شود. بایستی ورود از یک فضای تحریمی به یک فضای دیگر تعریف و زمان‌بندی آن مشخص شود تا اقتصاد بتواند تاب آوری خودش را بالا بیاورد. به‌ هر ترتیب بحث‌های سیاسی هم در این موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد ضمن این‌که معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه باید رایزنی‌های بیشتری انجام بدهد و از نیرو‌های تجاری و اقتصادی کمک بگیرد تا بازار‌های جدید را برای کشورمان از اوراسیا گرفته تا افغانستان و خلیج فارس تعریف کند و براساس تفاهم‌نامه‌های داخلی و گاه محرمانه بخشی از منابع به داخل کشور برگردد.