سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، به طور کلی درحالی که براساس اعلام بانک مرکزی درآمد سرانه کشور در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۰ نزدیک به ۳۳ درصد کاهش یافت با شیوع ویروس کرونا در سال ۱۳۹۹ اقتصاد کشور با شوک جدیدی روبه رو شد که عمدتاً بر بخشهای خدماتی و صنایع کوچک اثرگذار بود. با توجه به سهم زیاد این بخش ها در اشتغال کشور هر چند انتظار نمی رود درنتیجه شیوع ویروس کرونا ارزش افزوده اقتصاد کاهش قابل توجهی بسیار شدیدی داشته باشد، با این حال به نظر میرسد آثار رفاهی آن بر خانوارها بسیار قابل توجه باشد. احسان خاندوزی نماینده مجلس در این رابطه می گوید: در سال ۱۳۸۳، پنجاه و هفت میلیون ریال درآمد سرانه ایرانیان بود و تا سال ۱۳۹۰ افزایش داشت و به حدود ۷۵ میلیون ریال رسید و سپس این رقم کاهش یافت و در سال ۱۳۹۷ به ۵۳ و در سال ۱۳۹۸ به حدود ۵۰ میلیون ریال رسید. وی ادامه داد: در ۱۵ سال گذشته به طور متوسط هر خانوار ایرانی درآمد کمتری پیدا کرده است.
خاندوزی با بیان اینکه توزیع درآمد در گروه‌های مختلف، بسیار نابرابر شده است، افزود: نسبت دهک‌ها یعنی دهک دهم نسبت به دهک اول در کشور ما حدود ۱۵ برابر در حالی که این شاخص در بسیاری از کشور‌ها حدود ۱۰ و کمتر از آن است. وی اضافه کرد: این فاصله در کرانه‌های خیلی ثروتمند و خیلی فقیر، به ۱۸۰ برابر افزایش می‌یابد. مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز با انتشار نموداری در توئیتر اعلام کرد که درآمد ملی سرانه ایران در سال ۱۳۹۸ به ۴.۷ میلیون تومان رسید که کمترین رقم از سال ۱۳۸۳ تاکنون است. به گفته او، تداوم رشد اقتصادی منفی در سال جاری منجر به افت بیشتر درآمد سرانه ملی خواهد شد.
شاخص‌های متعددی برای بررسی رفاه وجود دارد. یکی از این شاخص‌ها درآمد سرانه است. معمولاً درآمد افراد را بر اساس دلار سنجیده و آن را با سایر کشور‌ها و یا در طول زمان مقایسه می‌کنند. این روش در دنیا مرسوم است. اما در کشور‌هایی که تورم دارند، ارزش درآمد سرانه را بدون تورم و ثابت محاسبه می‌کنند و یک سال را به عنوان شاخص در نظر گرفته و متناسب با آن درآمد سرانه را حساب می‌کنند. اقتصاد ایران در نیم قرن اخیر با معضلی به نام رشد اقتصادی ناپایدار و پایین مواجه شده است یعنی هم نوسان داشته و بی ثبات بوده و هم نرخ آن پایین بوده است که این مسئله در کاهش درآمد سرانه مردم اثرگذار بوده است. اگر می‌خواهیم رفاه ایجاد کنیم باید رشد اقتصادی بالا رود. باید موتور‌های رشد اقتصادی را روشن کنیم. در حال حاضر نرخ تشکیل سرمایه کاهش پیدا کرده است و سرمایه گذاری انجام نمی‌شود. تولید به واسطه فضای کسب و کار نامناسب روند کاهشی داشته است.
توزیع عادلانه کمک های معیشتی
آلبرت بغزیان، اقتصاددان
مردم وضعیت دشواری دارند و تامین نیازهای معیشتی اقشار مختلف بسیار دشوار شده است. در حالی که درآمد سرانه ایرانی ها در حال کاهش است که دولت با ارایه طرح های مختلف و اغلب بدون نتیجه می خواهد این کاهش را جبران کند. ما در وضعیت جنگی قرار نداریم یا با کمبود ارزاق اساسی مواجه نیستیم که نیاز به جیره‌بندی کالا‌ها داشته باشیم، بلکه نیاز به کنترل تورم داریم. وقتی دولت در کنترل قیمت تخم‌مرغ ناموفق است، وقتی سبد خانوار با نرخ دلار گره خورده، یک روز کره، روز دیگر مرغ و تخم‌مرغ و… خلاصه وقتی هر روز یکی از کالاهای مصرفی خانوار با چالش جدی و افزایش چشمگیر قیمت‌ها مواجه است، این مواد از سبد غذایی خانوار حذف می‌شود.
از سوی دیگر، امکان توزیع عادلانه کمک های معیشتی با تردید مواجه و ممکن است به بی‌عدالتی و فساد ختم شود. دولت باید نقش خود را در نظارت و کنترل قیمت‌ها به‌خوبی ایفا کند. نمی‌توان با شرایط فعلی و ادامه تحریم‌ها و تنگناهای اقتصادی با طرح‌های نه‌چندان کاربردی مجلس، امیدی به گشایش اقتصادی داشت.
بدون هیچ تردیدی در راس هرم مشکلات اقتصادی کشور تحریم‌های اقتصادی قرار دارد. افراد و جریانات مختلف، چه از این حرف خوششان بیاید و چه خوششان نیاید، این یک واقعیت است که تحریم‌های اقتصادی جریان سیال اقتصادی، معیشت و سرمایه‌گذاری کشور را دچار مشکلات عدیده‌ای ساخته است. تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشود و روال ورود ارز در کشورمان در وضعیت نرمال و طبیعی قرار نگیرد ما شاهد چند پدیده مخرب اقتصادی خواهیم بود، یکی اثرات مستقیم و غیرمستقیم تحریم بر شاخص‌های کلان اقتصادی است که نمی‌توان آن را انکار کرد، تبعات بعدی هم، تورم افسارگسیخته، توسعه پایه پولی، گسترش فقر مطلق و…خواهد بود.
