نرخ بیکاری در وضعیت قرمز

به گزارش کسب و کار نیوز، کاهش نرخ بیکاری در تابستان امسال در حالی ازسوی مرکز آمار اوایل مهرماه مخابره شد که همزمان صدای اقتصاددانان درآمد و شاخ های ما! در این میان کاشی به عمل آمد که نرخ واقعی بیکاری برخلاف ادعای مرکز آمار ۱۸٫۵ درصد است. این آمار را مرکز پژوهش های مجلس اعلام و عنوان کرده ۲۲.۳ درصد از بیکاران و ۸.۹ درصد از جمعیت شاغل تابستان ۹۸ در تابستان ۹۹ به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند و در صورتی که این افراد در جمعیت جویای کار لحاظ می‏‌شدند، نرخ بیکاری ۱۸.۵ درصد می‌شد.
تعطیلی دسته جمعی برخی از مشاغل و به گل نشستن کشتی هزاران مشاغل خدماتی در کرونا را هیچ کس نمی تواند کتمان کند.
در این میان مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی تحت عنوان «تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل تابستان ۱۳۹۹» مهم‌ترین تحولات بازار کار کشور در فصل گذشته را تحلیل کرده است.

کاهش ۱۶۲۶ هزار نفری جمعیت فعال

بر اساس بررسی‌های این مطالعه مهم‌ترین تحولات بازار کار کشور در تابستان ۱۳۹۹ متأثر از شیوع ویروس کرونا به شرح ذیل است:
– در تابستان ۱۳۹۹ نسبت به فصل مشابه سال قبل (تابستان ۱۳۹۸)، جمعیت فعال ۱۶۲۶ هزار نفر کاهش داشته است که بخش مهمی از آن را زنان تشکیل می‌دهند. این موضوع سبب شده نرخ مشارکت با کاهش ۳.۱ درصدی به رقم ۴۱.۸ درصد برسد.
– در تابستان ۱۳۹۹ نسبت به تابستان ۱۳۹۸، تعداد ۱۲۰۹ هزار نفر از جمعیت شاغلان کشور کاهش یافته که حدود ۸۱۷ هزار نفر آن مربوط به بخش خدمات بوده است. عمده این کاهش اشتغال در مشاغل خدماتی، متأثر از شیوع ویروس کرونا در کشور است.
– نرخ اشتغال ناقص در تابستان ۱۳۹۹ نسبت به تابستان ۱۳۹۸، ۰.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این موضوع به خصوص از منظر تأمین معیشت خانوارهای کشور بسیار بااهمیت است.
– در تابستان ۱۳۹۹ نسبت به تابستان ۱۳۹۸، جمعیت بیکار ۴۱۷ هزار نفر کاهش داشته که موجب کاهش نرخ بیکاری به ۹.۵ درصد شده است. با این حال این رقم تا حدی گمراه کننده است.
– بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۲.۳ درصد از بیکاران و ۸.۹ درصد از جمعیت شاغل تابستان ۱۳۹۸، در تابستان ۱۳۹۹ به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند و در صورتی که این افراد در جمعیت جویای کار لحاظ می‌شدند، نرخ بیکاری به ۱۸.۵ درصد افزایش می‌یافت.
«کسب و کار» در گفتگو با یک کارشناس، از کاهش نرخ بیکاری اعلامی مرکز آمار رمزگشایی می کند.

روی پنهان نرخ بیکاری

احسان سلطانی، اقتصاددان
مرکز آمار در محاسبات شاخص‌های بازار کار متدولوژی خاصی دارد که آمار را جهت دهی می کند. این مرکز اگر کسی ولو یک ساعت در هفته سر کار رفته باشد را جزو جمعیت شاغل محسوب می کند؛ یعنی تا جایی که بتواند صورت کسر را بزرگ می کند تا نرخ بیکاری کوچک شود.
علاوه بر آن موضوع بسیار مهم در آمارگیری، استنباط آمارگیر است؛ یعنی آمارگیر می تواند استنباط کند که آن یک ساعتی که فرد برای کار یا کمک به اعضای خانواده خود رفته را جزو شغل به حساب آورد یا نه که در حال حاضر این استنباط جهت گیری شده به سمت شاغلان است.
موضوع مهم بعدی این است که مرکز آمار مخرج کسر را برای محاسبه نرخ بیکاری تا آنجا که بتواند، کوچک می کند. مخرج کسر در واقع جمعیت فعال است. جمعیت افراد در سن کار به دو دسته جمعیت فعال و غیرفعال تقسیم می شود.
در ماه های اخیر و به دلیل شیوع کرونا و محدودیت های کرونایی مشاغل بسیاری به خصوص مشاغل خدماتی تعدیل نیرو داشته اند. در این ماه ها افراد بیکارشده نتوانسته اند شغلی پیدا کنند چون کسب و کارها تعطیل بوده اند و مهم تر از تعطیلی رکود کسب و کارهاست.
در حال حاضر بسیاری از بنگاه ها اظهار می کنند که کارگاه های خود را تعطیل کرده اند و در ظاهر دلیل آن را کرونا اعلام می کنند ولی وقتی دلیل آن را از آنها جویا می شویم می گویند کرونا تنها بهانه ای برای تعطیلی است و علت اصلی آن رکود است.
وقتی جمعیتی به خاطر شرایط اقتصادی و کرونا از کار بیکار می شود مرکز آمار او را از جمعیت شاغل خط می زند و به همین دلیل ما می بینیم که نرخ بیکاری حتی ممکن است پایین تر هم بیاید به جای اینکه بالاتر رود. این آمارها غیر واقعی و شوخی است. مرکز آمار واقعیت ها را منعکس نمی کند.
متدولوژی مرکز آمار نادرست است. شما می توانید متدولوژی را به گونه ای بنویسید که همیشه نتیجه خوب بدهد و مرکز آمار از این روش استفاده می کند و این مساله را ما در نرخ تورم نیز شاهد هستیم. نرخ تورم در حالی زیر ۳۰ درصد اعلام می شود که با تورم واقعی در سطح جامعه فاصله معناداری دارد؛ یعنی مرکز آمار اصلا توجه ندارد که مردم واقعیت ها را چگونه می بینند. آمریکا و اتحادیه اروپا هم می توانند نرخ بیکاری خود را خیلی کم اعلام کنند.
با شیوع کرونا خیلی از بخش ها تعطیل شده اند و بیکارشدگان به دلیل تعطیلی و محدودیت های کرونایی نمی توانند به دنبال کار باشند و تعدادی از آنها در خانه می مانند. این در حالی است که مرکز آمار این افراد را به دسته جمعیت غیرفعال هل می دهد و این سیستم یک سیستم مسخره است.
در این میان دولت به فکر اشتغال نیست. مهم تر از اشتغال، بحث کیفیت اشتغال است. شما ممکن است سیگار بفروشید یا دلالی کنید یا خیلی از مشاغل کاذب را انجام بدهید. سفته بازی کنید یا بنگاه معاملات بزنید. در شهرهای ما در یک خیابان اکثر مغازه های آن را بنگاه های املاک تشکیل می دهند که مشاغل مفید نیستند و مشاغل نامولد است. از طرفی کیفیت مشاغل هم پایین است و در این میان برای دولت هم مهم نیست که اگر بود، کاری می کرد که کیفیت مشاغل بالا برود.