سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه روز گذشته اعلام کرد نرخ ارز بودجه ۱۴۰۰ بین ۱۱ هزار تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است. پیش‌تر نیز اعلام شده بود که منابع نفتی حدود ۵/ ۹ میلیارد دلار است.
به این ترتیب می‌توان گفت درآمد بودجه ۱۴۰۰ از محل نفت حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان است. بودجه کشور که هر سال نیمه آذرماه به مجلس می‌رود، شامل دو بخش درآمدهای ریالی و ارزی است، به همین دلیل در بودجه نرخ ارزی را برای تبدیل درآمدهای دلاری به ریالی در نظر می‌گیرند که به آن نرخ تسعیر ارز یا نرخ ارز بودجه گفته می‌شود. نرخ تسعیر ارز در بودجه ۹۹، حدود ۵۳۰۰ تومان بوده که به این ترتیب در سال آینده با افزایش بیش از دو برابری همراه بوده است.
تنظیم بودجه ۱۴۰۰ با دلار ۱۱ هزار تومانی
رئیس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه جلسه هیات دولت با بیان اینکه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ قبل از ۱۵ آذر تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود، گفت: در این لایحه قیمت دلار بین ۱۱هزار تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان محاسبه شده است.
محمدباقر نوبخت درباره قیمت ارز و نفت در بودجه تصریح کرد: نرخ ارز را به گونه‌ای محاسبه کرده‌ایم که بین ۱۱هزار تا۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان باشد. قیمت نفت هنوز نهایی نشده، اما برآورد اولیه ما۴۰ دلار است.علاوه براین او تا‌کید کرده که وابستگی بودجه ۱۴۰۰ به نفت کمتر از ۱۰ درصد برآورد شده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه همچنین با بیان اینکه در لایحه بودجه تلاش شد محورهای قابل اجرا از اصلاحات ساختاری بودجه گنجانده شود، افزود: اگر احیانا مواردی از اصلاح هم باقی مانده است، نمایندگان می‌توانند در بررسی بودجه آن را اعمال کنند پس جای نگرانی برای نمایندگان وجود ندارد.
نوبخت با بیان اینکه فروش نفت، دریافت مالیات و فروش اوراق مالی منبع درآمدی دولت برای سال آینده خواهد بود، خاطرنشان کرد: سال آینده اوراق کمتری نسبت به امسال واگذار شده و طبق قانون برنامه ششم توسعه عمل می‌شود. ظرفیت مالیاتی کشور هم به گونه‌ای است که اجازه می‌دهد به‌جای اتکا به نفت، از محل مالیات، درآمد کسب کنیم. در مورد نفت هم براساس میزان صادرات امسال تا صادرات در شرایط مطلوب برنامه‌ریزی کرده‌ایم و هرچه درآمد مازاد به دست بیاوریم صرف طرح‌های بزرگ، دولت الکترونیک، شرکت‌های دانش‌بنیان، طرح‌های نیمه‌تمام و تقویت طرح تحول سلامت شده و صرف هزینه‌های جاری نمی‌شود.
نوبخت در مورد هزینه و درآمدهای سال جاری نیز تصریح کرد: از ۳۳۸ هزار میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده فقط ۲۹۰هزار میلیارد تومان دریافتی داشته و با عدم تحقق منابع مواجهیم. از ۳۳۸هزار میلیارد تومان هزینه هم ۳۰۲ هزار میلیارد تومان هزینه شده است یعنی ۳۶هزار میلیارد تومان به اجبار صرفه‌جویی شده است با این حال مطالبات گندمکاران، ایثارگران و حقوق و مزایا پرداخت و اجرای همسان‌سازی حقوق انجام شده است. طبق قانون می‌توانستیم ۳۸ هزار میلیارد تومان از تنخواه‌گردان بانک مرکزی نزد خزانه استفاده کنیم که فقط ۱۲ هزار میلیارد تومان را استفاده کرده‌ایم.
روند نرخ ارز طی ۶ سال
نرخ ارز بودجه، درواقع نرخی است که به واسطه آن، درآمدهای دلاری دولت به ریال تبدیل می‌شود. این نرخ که به آن نرخ تسعیر ارز نیز گفته می‌شود هر سال توسط دولت تعیین می‌شود. بررسی روند نرخ ارز بودجه نشان می‌دهد در سال‌های ۹۴ و ۹۵، این نرخ ثابت و حدود ۲ هزار و ۸۵۰ تومان بوده است.
این در حالی است که نرخ میانگین ارز در بازار آزاد در سال ۹۴، حدود ۳ هزار و ۴۵۰ تومان و در سال ۹۵، حدود ۳ هزار و ۶۴۵ تومان بوده است. در سال ۹۶، نرخ تسعیر ارز با افزایش حدود ۴۵۰ تومانی به نسبت سال قبل، ۳۳۰۰ تومان اعلام شده است.
در آن سال نرخ میانگین ارز در بازار آزاد ۴ هزار و ۴۵ تومان بوده است. در سال ۹۷ درآمدهای دلاری بودجه با دلار حدود ۳۵۰۰ تومان درنظر گرفته شده بود. در آن سال نرخ میانگین بازار ارز بیش از سه برابر این نرخ بوده است. در سال ۹۸ نرخ تسعیر ارز حدود ۵ هزار و ۵۴۰ تومان تصویب شد و در سال جاری نیز این نرخ حدود ۵ هزار و ۳۰۰ تومان بوده است.
با توجه به اظهار نظر رئیس سازمان برنامه و بودجه، نرخ ارز بودجه‌ای در سال آتی بین ۱۱ هزار تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است. این افزایش درحالی رخ داده است که از سال ۹۷، ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی اختصاص یافت و یکی از دلایلی که نرخ ارز بودجه کمتر از نرخ بازار بوده، همین ارز ارزان‌قیمت بوده است.
عدم حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از بودجه آتی
دو سناریو برای پیش‌بینی نرخ ارز بودجه‌ای محتمل است. حالت اول با فرض اینکه یک نرخ متناسب با نرخ بازار آزاد و حالت دوم در نظر گرفتن نرخ ارز ترجیحی برای تمامی درآمدهای نفتی. به این ترتیب رقم در نظر گرفته‌شده برای سناریوی اول ۲۰ هزار تومان برای هر دلار و برای سناریوی دوم همان عدد ۴۲۰۰ تومانی نرخ ارز دولتی فرض شده است.
با توجه به این دو سناریو می‌توان در نظر گرفت که در سناریوی اول، وابستگی بودجه به نفت حدود ۲۴ درصد و در سناریوی دوم حدود ۵ درصد است. اما نوبخت روز گذشته اعلام کرده که وابستگی بودجه به نفت حدود ۱۰ درصد در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر با نرخ ارز تسعیری حدود ۱۱ هزار تومانی، می‌توان با اطمینان گفت ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی همچنان در بودجه ۱۴۰۰ پابرجاست.
در واقع به نظر می‌رسد در بودجه ۱۴۰۰ نیز مانند بودجه سال جاری، نرخ تسعیر ارز از میانگین وزنی ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز نیمایی به‌دست آمده است. این در حالی است که وزیر صمت با تا‌کید بر اینکه به‌دنبال حذف ارز ۴۲۰۰ هستیم، گفت: تفاوت ارز دولتی و آزاد فسادزاست و دولت نیز در شرایط کنونی آماده حذف ارز ۴۲۰۰ است.
عدم حذف نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی از بودجه، با توجه به اینکه در ۸ ماه ابتدایی امسال حدود ۷/ ۶ میلیارد دلار صرف تخصیص ارز با نرخ دولتی شده، با فروض ۴۰ دلار برای هر بشکه و فروش ۶۴۵ هزار بشکه نفت در روز می‌توان تخمین زد که مجموع درآمد دلاری دولت در پایان سال آتی حدود ۵/ ۹ میلیارد دلار خواهد بود. بنابراین به‌نظر می‌رسد سهم حداکثری از کل درآمد دولت از نفت صرف تا‌مین کالاهای اساسی با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی خواهد شد.
