شکاف بین دخل و خرج عمیق تر شد

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، بر اساس آمار وزارت تعاون، متوسط درآمد سالیانه دهک اول در سال ۹۸ برابر۱۳ میلیون و ۱۰۵هزار تومان و دهک دهم ۱۴۳میلیون و ۸۲۳ هزار تومان بوده است. درآمد خانوار ایرانی در سالهای اخیر به دلیل افزایش نرخ تورم، وضعیت نابسامان اقتصادی، اعمال تحریم ها، کاهش اشتغال و… کاهش داشته است. از سوی دیگر با کاهش درآمدها قیمت ها در بازارها کاهش نیافته و حتی افزایش قیمت ها به صورت چندین برابری اتفاق افتاده است. بنابراین فاصله بسیاری میان دخل و خرج مردم افتاده است.

این آمارها در حالی اعلام شده است که هنوز بحران کرونا بر فاصله میان دخل و خرج مردنم تاثیری نگذاشته بود. تا پیش از کرونا هم دخل با خرج نمی‌خواند و خانوارها برای جبران کسری بودجه از هزینه‌های غیرضروری کم می‌کردند. اما همه‌گیری کرونا موجب رکود بیشتر و کاهش درآمد و حتی از دست رفتن تمام درآمد بخش‌هایی از مزدبگیران شد تا آنها برای امرار معاش به اندک ذخیره احتمالی روی بیاورند. آمار وزارت تعاون در ادامه می افزاید: سال گذشته هر خانوار شهری ۵۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان درآمد کسب و ۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزارتومان هزینه کرده است. خانوار روستایی نیز ‌برابر ۲۹ میلیون و ۷۰۰ هزارتومان درآمد داشته و ۲۶ میلیون و ۱۰۰ هزارتومان خرج کرده است. درآمد خانوارهای شهری در سال ۹۸ نسبت به سال قبل آن ۲۴ درصد و هزینه‌ها ۲۰درصد رشد داشت.

استان‌های دارای بیشترین و کمترین درآمد

سال گذشته به‌طور متوسط کارفرمایان ۷۹میلیون و ۲۶۰هزارتومان درآمد کسب کردند و مزدبگیر خصوصی (کارگر) در مجموع ۴۷میلیون و ۷۲۳هزارتومان در یک‌سال حقوق گرفتند. بررسی جداول نشان می‌دهد چنانچه سال گذشته دونفر در یک خانواده شاغل بودند، مجموع درآمد آنها به‌طور میانگین در سراسر کشور معادل ۸۰میلیون و ۲۰۳هزار تومان بوده است. خانوارهای ساکن پایتخت در سال ۹۸ بالاترین درآمد را داشتند؛ ۸۱میلیون و۳۱۷هزار تومان متوسط درآمد خانوار بوده ‌است، البته در تهران میزان هزینه خانوار نیز در مقایسه با سایر استان‌ها قابل توجه است (۷۲میلیون و ۷۱۷هزار تومان هزینه خانوار شهری در سال ۹۸ بود). خانوار کرمانی‌ها نیز با ۳۴میلیون و ۳۳۸هزار تومان درآمد و ۳۶میلیون و ۵۳۵هزار تومان هزینه، کمترین دخل و خرج را داشتند.

دهک‌های درآمدی سال گذشته چقدر درآمد داشتند؟

اقتصاددانان جمعیت هر جامعه‌ای را به لحاظ درآمد و مصرف به ۱۰ رتبه تقسیم‌بندی می‌کنند و هریک از این رتبه‌ها را دهک می‌نامند. دهک اول نشان‌دهنده ۱۰درصد از خانوارهایی است که کمترین هزینه سالانه را داشته‌اند. بنابراین می‌توان گفت که‌ این دسته از خانوارها جزو فقیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند. در نقطه مقابل دهک دهم، ۱۰درصد از خانوارهایی را نشان می‌دهد که بیشترین مبلغ را صرف هزینه سالانه خود کرده‌اند، لذا این دسته از خانوارها از مرفه‌ترین اقشار جامعه هستند.

پیامد کاهش تمایل به حفظ ریال

کامران ندری، کارشناس اقتصادی

در شرایطی که تورم بالاست افرادی که حقوق ثابت دریافت می کنند این افزایش نرخ تورم باعث می شود که رفاه این افراد کاهش یابد. این در حالی است که در شرایط تورمی دیگر جایی برای برداشتن یا کسر کردن حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران باقی نمانده و دولت تا جایی که توانسته این نوع از هزینه‌ها را دائماً کم کرده است. حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان در مقابل ارقام اعلامی تورم بانک مرکزی و تورمی که مردم از نزدیک لمس می‌کنند، نشان دهنده این موضوع است که مردم و حقوق بگیران تا چه اندازه زیر بار تورم هستند. یعنی رقم تورم کنونی بیشتر از ۴١ درصد اعلامی بانک مرکزی است، به عبارت دیگر تورم خوراکی‌ها به مراتب از نرخ تورم بسیار بیشتر است بنابراین دولت تا جایی که امکان فشار بر طبقه متوسط به پایین جامعه وجود داشته را با  فشار مالی و کسری‌هایی که بر آنها اعمال کرده، ادامه داده است.

عوامل متعددی روی تورم تاثیرگذار است بخشی به خاطر شوک عرضه به خاطر تحریم هاست و مشکلاتی که در خصوص ارز به وجود آمده است. بخشی از تورم به خاطر افزایش هزینه های تولید است، که به دلیل تحریم ها و مشکلاتی که از این ناحیه برای تولیدکننده به وجود آمده رخ داده است. تحریم ها هزینه تولید را بالابرده است. افزایش نرخ ارز هم مهمترین عامل تورم است. با این افزایش هزینه تمام شده کالاها بالا می رود، تورم ناشی از افزایش هزینه ها بخشی از داستان تورم است و بخش دیگر ناشی از رشد نقدینگی است. روزی هزار تا هزار و دویست میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده شده است. مشکل دیگر در شرایط فعلی تمایل مردم ما برای نگهداری نقدینگی کاهش پیدا کرده هم عرضه نقدینگی افزایش پیدا کرده و هم تقاضا برای آن کاهش پیدا کرده است که به آن افزایش سرعت گردش پول گفته می شود. در چنین شرایطی کسی تمایلی به نگهداری ریال ندارد و انتظارات تورمی شدیدی به وجود آمده است. همزمان رشد نقدینگی بسیار بالاست.